شوک بزرگ بازار/ لوبیا چیتی کیلویی ۶۰۰ هزار تومان!
در تازه‌ترین موج گرانی مواد غذایی، قیمت لوبیا چیتی به مرز باورنکردنی کیلویی ۶۰۰ هزار تومان رسیده است؛ رقمی که این حبوبات ساده را به کالایی لوکس روی سفره بسیاری از خانواده‌ها تبدیل کرده است.
بررسی روند قیمت‌ها نشان می‌دهد این محصول که در ۲۴ خرداد ۱۴۰۳ حدود ۱۴۴ هزار و ۹۰۰ تومان سود داشت، تنها هشت ماه بعد، در ۱۱ بهمن همان سال به ۲۷۹ هزار و ۹۰۰ تومان رسید. تورم ادامه‌یافت تا در ۲۲ شهریور ۱۴۰۴، نرخ لوبیا چیتی به رکورد ۶۶۴ هزار و ۷۰۰ تومان برسد. هرچند در ۷ مهر کاهش جزیی به حدود ۵۰۰ هزار تومان ثبت شد، اما بسته‌های ۹۰۰ گرمی هنوز در برخی فروشگاه‌های شهری با قیمت ۶۳۹ هزار و ۹۰۰ تومان عرضه می‌شوند.
این گرانی، یک جنبه عملی مهم دارد: خانواده‌ای چهارنفره که بخواهد تنها برای ناهار و شام خوراک لوبیا تهیه کند، در هر وعده به طور متوسط باید ۵۰۰ گرم لوبیا خریداری کند. این به معنای بیش از ۱۹ میلیون تومان هزینه ماهانه برای تنها یک غذای ساده است؛ رقمی که حتی از کف حقوق کارگران (۱۵ میلیون تومان) هم فراتر می‌رود و آن‌ها را ناگزیر به قرض یا صرف‌نظر از این ماده غذایی می‌کند.
ریشه بحران
نمایندگان مجلس و تحلیلگران اقتصادی، بخشی از این بی‌ثباتی بازار را به اثرات فعال‌سازی مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌های بین‌المللی نسبت می‌دهند. اما هم‌زمان، کارشناسان بر سهم پررنگ سوءمدیریت داخلی در نابسامانی بازار تاکید دارند؛ رویکردی که تورم را به اقلام پایه‌ای کشانده و فشار معیشتی را چندبرابر کرده است.
پیامدهای معیشتی
در شرایطی که هزینه‌های دیگری چون اجاره مسکن، قبوض انرژی، درمان و آموزش نیز هم‌زمان رشد کرده‌اند، بسیاری از خانواده‌ها مجبورند یا از برخی نیازهای اساسی چشم بپوشند یا سرپرست خانواده در چند شغل مختلف فعالیت کند. گرانی لوبیا چیتی اکنون فقط یک عدد در جدول تورم نیست؛ بلکه به نماد ملموس بحران اقتصادی و کاهش توان خرید خانوار ایرانی تبدیل شده است.
