اختصاصی سرانه؛
دلایل افزایش قیمت عجیب سفره ایرانی‌ها رسما مشخص شد
سبزیجات و حبوبات این روزها رکورد افزایش قیمت سالانه را شکسته‌اند و به صدر اخبار اقتصادی راه یافته‌اند. این روند صعودی که در شهریور ۱۴۰۴ مشاهده شد، بیش از هر چیز نشان‌دهنده فشارهای متعدد بر بخش کشاورزی کشور است؛ فشارهایی که نه تنها بر میوه و خشکبار، بلکه بر تمام محصولات کشاورزی سایه انداخته است.
علل این افزایش قیمت را باید در همان چارچوبی جست‌وجو کرد که برای میوه‌ها مطرح می‌شود. خشکسالی، کمبود منابع آبی و سرمازدگی محصول، تولید سبزیجات و حبوبات را تحت تأثیر قرار داده‌اند. وقتی منابع آب محدود می‌شوند، عملکرد محصول پایین می‌آید و در نتیجه عرضه به بازار کاهش پیدا می‌کند؛ همین عامل باعث رشد قیمت‌ها می‌شود.
کمبود نهاده‌های شیمیایی و اختلال در زنجیره تولید
داود رنگی، عضو اتاق بازرگانی ایران، تاکید دارد که کشاورزی کشور با عقب‌ماندگی عمیق در زنجیره تولید مواجه است. یکی از نمونه‌های بارز این چالش، کمبود کود شیمیایی است. کاهش تولید کود به دلیل محدودیت در تأمین گاز، توزیع آن را به کشاورزان با تأخیر مواجه کرده است. از آنجایی که مصرف کود باید در زمان مشخص انجام شود، تأخیر در این چرخه مستقیماً به کاهش عملکرد محصولات منجر می‌شود.
ضعف تکنولوژی و بحران اقلیمی
مسائل ساختاری نیز بر افزایش قیمت‌ها تاثیرگذارند. کمبود فناوری، ضعف دانش کشاورزی، و بحران آب، تولید را محدود کرده و عرضه را به بازار کاهش می‌دهد. به عبارت دیگر، ترکیب بحران‌های محیطی و ساختاری، سبزیجات و حبوبات را در مسیر گرانی قرار داده است.
فشارهای ژئوپولیتیک و هزینه تأمین نهاده‌ها
افزایش هزینه‌های تأمین نهاده‌ها و حمل‌ونقل نیز ناشی از فشارهای بین‌المللی و تحریم‌هاست. این عوامل، قیمت تمام‌شده محصولات کشاورزی را بالا برده و به افزایش نهایی قیمت در بازار دامن زده است.
راهکار؛ از واردات کوتاه‌مدت تا نوسازی کشاورزی
در چنین شرایطی، سیاست‌های کوتاه‌مدت مانند واردات محصولات می‌تواند تنها تا حدی نقش مسکن داشته باشد. اما برای ثبات بلندمدت بازار، نیاز به برنامه‌های جدی وجود دارد:
مدیریت پایدار منابع آب
حمایت از تولیدکنندگان داخلی
نوسازی و مدرن‌سازی زیرساخت‌های کشاورزی
سخن پایانی
رشد قیمت سبزیجات و حبوبات تنها یک بحران مقطعی نیست؛ بلکه نشانه‌ای از چالش‌های عمیق ساختاری و محیطی کشاورزی ایران است. اگر این روند ادامه یابد، سفره مردم بیش از پیش تحت فشار قرار خواهد گرفت و اهمیت برنامه‌ریزی بلندمدت برای امنیت غذایی کشور بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.
