بقایی: تحریم‌های ایران ریشه‌ای در دوران مصدق دارند؛ ادعای تاریخی یا برملاگری تکان‌دهنده؟
ایران با اتهامات حقوق بشری در کانون تحریم‌های جهانی و فشارهای اقتصادی قرار گرفته است.
سخنگوی وزارت امور خارجه با تشریح ریشه‌ها و اهداف تحریم‌های غربی علیه ایران، تأکید کرد که این تحریم‌ها نه تنها ابزاری برای تغییر رفتار دولت‌ها نیستند، بلکه با هدف تابع‌سازی و فشار بر کشورها اعمال می‌شوند.
تحریم‌ها؛ ابزار فشار شمال جهانی بر جنوب جهانی
اسماعیل بقائی در یک برنامه اینترنتی اظهار داشت: «تجربه نشان داده است که تحریم، ابزار اعمال فشار شمال جهانی علیه جنوب جهانی است. کشورهای توسعه‌یافته، عمدتاً غربی، از توان اقتصادی خود به‌ویژه سلطه دلار برای نفوذ بر کشورهای هدف استفاده می‌کنند.»
سابقه تاریخی تحریم‌ها علیه ایران
بقائی با اشاره به تاریخچه تحریم‌ها علیه کشورمان، بیان کرد: «تاریخ تحریم‌ها علیه کشور ما به دهه ۱۳۳۰ شمسی بازمی‌گردد؛ از زمان ملی شدن صنعت نفت و نخست‌وزیری دکتر مصدق. در همان سال‌ها انگلیس خرید نفت ایران را تحریم کرد و این مسیر تا امروز ادامه یافته است. این تحریم‌ها علیه مصدق نبود بلکه علیه مردم ایران بود.»
هدف قرار دادن زیست عادی مردم؛ ادعای دروغین بشردوستانه
وی با تأکید بر اینکه «تحریم‌ها در عمل نه‌تنها ابزاری برای تغییر رفتار نیستند، بلکه به‌صورت هدفمند زیست عادی مردم را هدف قرار می‌دهند»، تصریح کرد: «تحریم‌های به‌اصطلاح هدفمند، در واقع ضعیف‌ترین اقشار جامعه را هدف قرار می‌دهند. اینکه می‌گویند تحریم‌ها استثنای بشردوستانه دارند دروغ است؛ در دوره کرونا ما حتی نتوانستیم مبلغی را برای خرید واکسن منتقل کنیم.»
مردم؛ قربانی اصلی تحریم‌ها
این دیپلمات ارشد کشورمان با بیان اینکه «دروغ بزرگ کشورهای تحریم‌کننده این است که فشارها متوجه حکومت‌هاست، در حالی که در واقعیت، مردم قربانی اصلی هستند»، خاطرنشان کرد: «درباره بیماران پروانه‌ای دیدیم که داروهای ضروری به ایران نرسید. بنابراین تحریم‌ها هم غیرهدفمند و هم غیربشردوستانه‌اند.»
انتقام، نه مجازات؛ هدف تحریم‌ها
بقائی در ادامه با اشاره مجدد به سابقه تاریخی تحریم‌ها گفت: «مردم ایران در دهه ۱۹۵۰ میلادی به خاطر ملی کردن نفت تنبیه شدند. در دوران جنگ تحمیلی نیز تحریم‌ها برای تضعیف توان دفاعی ایران بود. این روند تا امروز ادامه دارد و نشان می‌دهد که هدف تحریم‌ها نه مجازات، بلکه انتقام از ملت ایران است.»
نقض حقوق بشر و اصول اخلاقی بین‌المللی
وی با تأکید بر این نکته که «تحریم‌ها لطمه‌ای مستقیم به حقوق بشر وارد می‌کنند و با اصول اخلاقی بین‌المللی در تضاد هستند»، اظهار داشت: «حقوق بشر از اخلاقیات سرچشمه گرفته است. اما کشورهایی که خود را مدعی حقوق بشر می‌دانند، بدیهی‌ترین اصول آن را نقض می‌کنند.»
مستندسازی نقض حقوق بشر ناشی از تحریم‌ها
سخنگوی وزارت امور خارجه با اشاره به سازوکارهای سازمان ملل افزود: «بیش از ۱۰ سال است که گزارشگری ویژه برای بررسی آثار حقوق بشری اقدامات قهرآمیز یک‌جانبه تعیین شده است. این گزارشگر حتی به ایران سفر کرد و در گزارش خود، نقض حقوق بشری ناشی از تحریم‌های آمریکا و غرب را مستند کرد.»
مرز مشروعیت تحریم‌ها در حقوق بین‌الملل
در بخش دیگری از این گفت‌وگو، بقائی درباره مرز مشروعیت و قانونی بودن تحریم‌ها اظهار داشت: «در حقوق بین‌الملل، اصولی مانند منع مداخله و منع توسل به زور وجود دارد. اما غرب با تفسیر دلخواه از این اصول، تحریم‌ها را توجیه می‌کند. این در حالی است که تحریم‌ها خود مصداق توسل به زور هستند.»
نامشروع و غیرقانونی بودن اقدامات اجبارکننده
این دیپلمات ارشد ایرانی با اشاره به قطعنامه مهم مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۱۳۸۸ افزود: «بر اساس ضوابط همان قطعنامه، تحریم‌های شورای امنیت باید اهداف مشروع داشته باشند. اقداماتی که امروز برای نفی حاکمیت ملی دولت‌ها و اجبار ملت‌ها انجام می‌شود، هم نامشروع است و هم غیرقانونی.»
ضعف نظام دفاعی در برابر قدرت اتهام‌زنی غرب
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران تصریح کرد: «در نظام بین‌الملل بر خلاف نظام‌های داخلی، اصل بر بی‌گناهی نیست؛ قدرت اتهام‌زنی در دست کشورهای غربی است و دفاع از خود در برابر آن تقریباً ناممکن است.»
تلاش برای ایجاد پاسخگویی حداقلی در شورای امنیت
وی گفت: «شورای امنیت فهرست‌های تحریمی دارد که افراد بدون امکان دفاع در آن قرار می‌گیرند. البته در سال‌های اخیر برخی کشورها تلاش کرده‌اند با سازوکارهای حقوق بشری، نوعی پاسخگویی حداقلی برای شورای امنیت ایجاد کنند.»
مخالفت با تفسیر نامحدود قدرت شورای امنیت
بقائی یکی از تحولات مهم سال‌های اخیر را مخالفت اعضای شورای امنیت با تلاش اروپا برای بازگرداندن قطعنامه‌های لغوشده علیه ایران دانست و گفت: «۲ عضو دائم شورای امنیت با اقدام اروپایی‌ها مخالفت کردند. این نشان داد که کشورها دیگر حاضر نیستند تفسیر نامحدود از قدرت شورای امنیت را بپذیرند.»
سنجش شرایط زمان تصمیم‌گیری در عملکرد وزارت خارجه
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در پاسخ به پرسشی درباره انتقادها به عملکرد این وزارتخانه، گفت: «می‌توان گفت وزارت خارجه همواره می‌توانست بهتر عمل کند، اما باید شرایط زمان تصمیم‌گیری را سنجید. نمی‌توان از فضای آرام امروز درباره تصمیماتی که در شرایط بحرانی گرفته شده قضاوت کرد.»
مذاکرات هسته‌ای؛ از گفتگوی تمدن‌ها تا تشدید تحریم‌ها
وی با مرور تاریخ مذاکرات هسته‌ای افزود: «در دهه ۱۳۸۰ و پس از گفتگوی تمدن‌ها، فضای مثبتی در سطح بین‌المللی ایجاد شد اما بلافاصله ایران در فهرست محور شرارت قرار گرفت. با وجود همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تحریم‌ها تشدید شد. ما در سال ۲۰۱۵ به توافق رسیدیم و پس از خروج آمریکا در ۲۰۱۸، علی‌رغم اینکه می‌توانستیم بلافاصله خارج شویم، تا یک سال صبر کردیم. این تصمیم منطقی بود تا حجت بر جامعه بین‌المللی تمام شود.»
«عدم جدیت ایران در مذاکرات»؛ بهانه‌جویی غرب
بقائی با بیان اینکه «عدم جدیت ایران در مذاکرات بهانه جویی کشورهای غربی است»، گفت: «در جدیت ایران در مذاکرات تردیدی وجود نداشت، وزیر خارجه چندین بار در طول مذاکرات اعلام کرد که هر روزی که بتوانیم مردم و کشور را از شر تحریم‌ها نجات دهیم برد کردیم. از هر جهت به نفع ما بود که مذاکرات به نتیجه برسد چرا که تحریم‌ها، مردم و کشور را آزار می‌دهد. عدم جدیت ایران در مذاکرات بهانه جویی کشورهای غربی است و البته ریشه این ادعا به پمپاژ رسانه‌های رژیم صهیونیستی برمی‌گردد.»
ایستادگی ملت ایران؛ نتیجه تحریم‌ها
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در پایان تأکید کرد: «از ملی شدن صنعت نفت تا امروز، فشارهای اقتصادی علیه ایران ادامه داشته است. اما تجربه نشان داده که تحریم نه‌تنها موجب تغییر رفتار ایران نشده، بلکه اراده ملت را برای ایستادگی در برابر سلطه بیشتر کرده است.»
