برجام در شورای حکام رسماً مُرده اعلام شد؟ پرونده هسته‌ای ایران در آستانه انحراف تاریخی!
شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین، مسائل مربوط به برجام، پادمان، اورانیوم غنی‌شده در نطنز، فردو و اصفهان را با ایران بررسی کرد.
نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چهارشنبه هفته آینده، ۲۸ آبان ۱۴۰۴، در وین برگزار خواهد شد.
دستور کار نشست آتی
موضوعات مطرح در این نشست شامل عضویت کشورها، گزارش همکاری‌های فنی، ایمنی و حمل‌ونقل مواد رادیواکتیو، وضعیت راستی‌آزمایی در کره‌شمالی و سوریه، پرونده پیشرانه هسته‌ای در استرالیا و برزیل، و همچنین اجرای توافق‌نامه‌های پادمانی کشورهای عضو از جمله ایران خواهد بود.
خروج برجام از دستور کار
در دستور کار اعلام شده، هیچ اشاره‌ای به قطعنامه ۲۲۳۱ و تعهدات برجامی نشده است. نام ایران تنها در بخش توافق‌نامه پادمان ذکر شده که نشان‌دهنده کنار گذاشته شدن پیگیری مسائل مربوط به برجام از دستور کار شورای حکام است.
پایان دوره ۱۰ ساله قطعنامه ۲۲۳۱
با پایان یافتن دوره ۱۰ ساله قطعنامه ۲۲۳۱ در ۲۶ مهرماه ۱۴۰۴، وظیفه گزارش‌دهی مدیرکل درباره اجرای تعهدات برجامی ایران خاتمه یافته و پرونده ایران در حوزه عدم اشاعه دیگر در دستور کار شورای حکام قرار ندارد.
تأکید بر چارچوب پادمان
میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در وین، پیشتر اعلام کرده بود که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از این پس فعالیت‌های هسته‌ای ایران را تنها در چارچوب توافق جامع پادمان‌ها بررسی خواهد کرد و شرایط جدیدی پیرامون برنامه هسته‌ای ایران در حال شکل‌گیری است.
هماهنگی مواضع ایران، روسیه و چین
سفرای سه کشور ایران، روسیه و چین در وین طی هفته گذشته دو نشست دیپلماتیک در خصوص مسئله هسته‌ای ایران برگزار کرده و مواضع خود را در آستانه نشست شورای حکام هماهنگ نمودند. این هیئت‌ها همچنین با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، دیدار و در خصوص دستورکار نشست آتی شورا تبادل نظر کردند.
درخواست دسترسی به ذخایر اورانیوم
رافائل گروسی در گزارشی محرمانه برای اعضای شورای حکام، از ایران خواسته است تا اجازه دسترسی به ارزیابی ذخایر اورانیوم غنی‌شده را فراهم کند. این درخواست در پی تشدید اختلافات میان ایران و آژانس پس از حملات هوایی به تأسیسات نطنز، فردو و اصفهان در جریان جنگ ۱۲ روزه خرداد ۱۴۰۴ مطرح شده است. گروسی مدعی شده است که عدم دسترسی به این مواد هسته‌ای به مدت پنج ماه، روند بررسی را به تأخیر انداخته و اشراف آژانس بر موجودی‌های قبلی مواد هسته‌ای ایران را از بین برده است.
پایان ماموریت آژانس ذیل برجام
این گزارش در شرایطی منتشر می‌شود که در اواخر اکتبر ۲۰۲۵، ایران، روسیه و چین در نامه‌ای مشترک به مدیرکل آژانس، پایان رسمی مأموریت این نهاد ذیل برجام را اعلام کردند. با این حال، گروسی در هفته‌های اخیر تلاش کرده تا موضوع ایران را در فضای خبری بین‌المللی زنده نگه دارد. وی در مصاحبه‌ای در مقر سازمان ملل تأکید کرد که ایران نه در حال توسعه سلاح هسته‌ای بوده و نه اکنون در چنین برنامه‌ای قرار دارد.
تأکید بر همکاری جدی با بازرسان
مدیرکل آژانس همچنین به فایننشال تایمز گفته است که ایران باید همکاری خود با بازرسان سازمان ملل را به طور جدی بهبود بخشد تا از افزایش تنش‌ها با غرب جلوگیری شود.
محدودیت همکاری‌های ایران و آژانس
همکاری‌های ایران و آژانس پس از حملات آمریکا و رژیم صهیونیستی و نیز به موجب مصوبه مجلس شورای اسلامی محدود شده است. با وجود دستیابی به یک تفاهم فنی برای مدیریت همکاری‌ها در شهریور ماه امسال، فعال‌سازی سازوکار ماشه از سوی اروپا، اجرای این توافق را به حالت تعلیق درآورد.
مبنای همکاری: قانون و الزامات پادمانی
جمهوری اسلامی ایران بر مبنای قانون مصوب مجلس و الزامات پادمانی، همکاری با آژانس را تعریف می‌کند. سخنگوی وزارت امور خارجه تأکید کرده است که ایران عضو پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) باقی مانده و تعامل با آژانس صرفاً در چارچوب حقوقی پادمان و با هدایت شورای عالی امنیت ملی پیش خواهد رفت.
