سقوط تل‌آویو در واشنگتن؟ ترکیه در آستانه خشم؛ دیدار الشرع و ترامپ چه نقشه شومی را فاش می‌کند؟
تنش‌ها در سوریه بین آمریکا، ترکیه و رژیم اسد با اشاره ترامپ و فیدان به ائتلاف ضد داعش و گروه‌هایی چون القاعده افزایش یافت.
سفر رئیس جمهور سوریه به واشنگتن و دیدار با ترامپ، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها داشت و ترکیه با نگرانی این تحولات را دنبال می‌کند.
نقش میانجیگرانه ترکیه و نگرانی از توافق پنهانی
سفر احمد الشرع، رئیس جمهور سوریه، به آمریکا و دیدار او با دونالد ترامپ در کاخ سفید، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های جهان و منطقه داشت. رسانه‌های ترکیه نیز به ابعاد مختلف این موضوع پرداختند.
هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه، نیز در زمان این دیدار در واشنگتن حضور داشت و به نظر می‌رسید اوضاع را از نزدیک رصد می‌کند. این حضور در حالی صورت گرفت که ترکیه نقش کاتالیزور را برای تقویت روابط دمشق و واشنگتن ایفا کرده بود.
با این حال، ترکیه از احتمال توافق پنهانی بین سوریه و آمریکا ابراز نگرانی کرده است. پیشنهاد مستقیم دونالد ترامپ به احمد الشرع برای پیوستن سوریه به ائتلاف جهانی ضد داعش، از جمله موضوعات امنیتی حساسی است که برای ترکیه اهمیت زیادی دارد.
دیدار سه جانبه و رایزنی‌های فشرده
سفر الشرع به آمریکا عملاً به یک دیدار سه جانبه میان مقامات آمریکا، سوریه و ترکیه تبدیل شد. هاکان فیدان و اسعد الشیبانی، وزیر امور خارجه سوریه، با همتای آمریکایی خود، روبیو، دیدار کردند. علاوه بر این، فیدان با ویتکاف و باراک، دو چهره کلیدی تیم ترامپ در خاورمیانه، درباره مسائل سوریه و رژیم صهیونیستی رایزنی کرد.
فیدان رویکرد ترامپ به مسئله سوریه را کاملاً سازنده خواند و آن را مثبت ارزیابی کرد. او بر حفظ تمامیت ارضی سوریه تاکید کرد و وضعیت مناطق دروزی‌ها و کردها را همچنان نگران‌کننده دانست.
علیرغم دیدگاه منفی بسیاری از رسانه‌های ترکیه نسبت به تام باراک، فرستاده ویژه آمریکا در سوریه، فیدان از نقش او تمجید کرد و گفت: «حضور باراک به عنوان سفیر که می‌توانیم با او در مورد مسائل سوریه ارتباط مداوم داشته باشیم، کار ما را سرعت بخشیده است. او در پرونده سوریه، روابط بین طرف‌های آمریکایی و سوری، مشکل در جنوب و اسرائیل و شمال و شمال شرقی را مدیریت می‌کند. حضور چنین سفیر و نماینده ویژه‌ای، برای ما نیز فوق‌العاده مهم و ارزشمند است.»
روایت الشرع از گذشته و برجسته شدن مصاحبه با فاکس نیوز
برخی از تحلیلگران و پایگاه‌های خبری ترکیه، بخشی از سخنان احمد الشرع در مصاحبه با شبکه فاکس نیوز آمریکا را برجسته کردند. زمانی که از او درباره گذشته‌اش در القاعده و برداشتش از حملات ۱۱ سپتامبر سوال شد، او آرام پاسخ داد: «آن وقت‌ها من فقط ۱۹ سال داشتم. این مسائل مربوط به گذشته است و ما حالا درباره اکنون و آینده صحبت می‌کنیم.»
کودتا، بسکتبال و دیپلماسی: نگاهی تحلیلی
مراد یتکین، تحلیلگر مشهور ترکیه، انتشار فایل ویدیویی بازی بسکتبال احمد الشرع با فرماندهان نظامی آمریکایی در واشنگتن را موضوعی مهم و نمادین تلقی کرد. او یادآوری کرد که دو روز پس از لغو تحریم‌ها علیه سوریه، الشرع در واشنگتن در زمین بسکتبال با ژنرال‌های آمریکایی که پیشتر دستور دستگیری او را داشتند، بازی کرده بود.
یتکین به دیدار تاریخی ترامپ و الشرع اشاره کرد و گفت که این اولین بار در ۸۰ سال گذشته است که رئیس جمهور سوریه به آمریکا سفر می‌کند. او با اشاره به کودتای ۱۹۴۹ سوریه توسط سازمان سیا، ادامه داد که روسیه در لاذقیه و طرطوس پایگاه نظامی دارد و آمریکا نیز به دنبال حفظ پایگاه خود در نزدیکی مرزهای سوریه با ترکیه و عراق است.
او تاکید کرد که اسرائیل و ترکیه عملاً در سوریه حضور دارند و اردوغان و نتانیاهو نیز به نوعی درگیر دیدار ترامپ و الشرع هستند. وی هدف فیدان از سفر به واشنگتن را جلوگیری از کنار گذاشته شدن ترکیه در توافق احتمالی آمریکا و سوریه دانست.
نقشه ترامپ برای معرفی الشرع و پیام به اسرائیل
عبدالقادر سلوی، تحلیلگر ارشد روزنامه حریت، بازی بسکتبال الشرع با ژنرال‌های آمریکایی را تلاشی رسانه‌ای برای نشان دادن تصویری مثبت از او به جامعه آمریکا دانست. او استقبال ترامپ از الشرع را نقطه عطفی برای آینده سوریه توصیف کرد و یادآوری کرد که آمریکا تا همین اواخر برای سر او ۱۰ میلیون دلار جایزه تعیین کرده بود.
سلوی معتقد است که ترامپ با این دیدار به اسرائیل پیام داده که الشرع «آدم او» است و با او همکاری خواهد کرد. او اسرائیل را بزرگترین مانع ثبات سوریه دانست و تاکید کرد که ترامپ می‌خواهد به اسرائیل بگوید که از تمامیت ارضی سوریه حمایت می‌کند.
این تحلیلگر همچنین اشاره کرد که الشرع قبل از واشنگتن با پوتین دیدار کرده بود و پیام این دیدار می‌تواند سیگنالی برای کردهای قسد باشد تا همسویی ترامپ با اردوغان و الشرع را به آنها نشان دهد.
از گذشته تا امروز: تحولات در سیاست خارجی آمریکا
اسماعیل کاپان، تحلیلگر دیگر ترکیه، به بررسی دیدار ترامپ و الشرع پرداخت و از چرخش ناگهانی سیاست خارجی آمریکا ابراز تعجب کرد. او به گذشته الشرع در القاعده، حبس طولانی در زندان‌های عراق و موقعیت فعلی او اشاره کرد و گفت که ادعاهایی مبنی بر برقراری روابط ویژه آمریکا با الشرع در دوران زندان و پرورش او برای چنین روزی مطرح شده است.
کاپان به سخنرانی الشرع در سازمان ملل پس از ۵۸ سال اشاره کرد و گفت که مشخص نیست آمریکا در آینده چه اقداماتی در قبال سوریه انجام خواهد داد. او یادآوری کرد که ترامپ پیشتر کلید تحولات سوریه را نزد اردوغان و ترکیه می‌دانست، اما اکنون تام باراک خواستار تاسیس ساختار سیاسی جدید شبه فدرال در سوریه است.
او به ابهام در مورد ادغام یا عدم ادغام نیروهای قسد و ی.پ.گ در ارتش سوریه اشاره کرد و گفت که آمریکا در حالی که قبلاً صحبت از خروج کامل نظامیانش بود، اکنون از نفوذ بیشتر و ایجاد پایگاه‌های جدید سخن می‌گوید. کاپان ماهیت لغزنده و نامتعادل سیاست خارجی ترامپ را آشکار دانست و گفت که انتظار می‌رود شرکت‌های آمریکایی سهم قابل توجهی از بازار حداقل ۲۷۰ میلیارد دلاری بازسازی سوریه را به خود اختصاص دهند.
