ترکیه زیر ذره‌بین پاریس: رازهای تسلیحات نوظهور در گزارش جنجالی وزارت دفاع فرانسه - پایان کار!
ترکیه در صنعت دفاعی با تاکید بر خودکفایی، صادرات تسلیحات و همکاری‌های نظامی، جایگاه ویژه‌ای در بازار جهانی پیدا کرده است.
وزارت دفاع فرانسه در گزارشی مفصل، موقعیت ترکیه را در بازار جهانی تجهیزات دفاعی تحلیل کرده است.
ترکیه؛ از واردکننده به صادرکننده تسلیحات
بر اساس این گزارش، ترکیه با تکیه بر توانمندی‌های داخلی و همکاری‌های بین‌المللی، توانسته است به یکی از صادرکنندگان مهم تجهیزات دفاعی در جهان تبدیل شود و در میان ۱۵ کشور برتر در این حوزه جای گیرد.
ریشه‌های خودکفایی دفاعی ترکیه
این گزارش ریشه تلاش‌های ترکیه برای خودکفایی دفاعی را به پس از حمله سال ۱۹۷۴ به قبرس و اعمال تحریم‌های نظامی آمریکا علیه این کشور بازمی‌گرداند. در حال حاضر، با افزایش بودجه‌های دفاعی و تمرکز بر تولید تسلیحات، پروژه‌های متعددی در این صنعت تعریف شده است.
گسترش همکاری‌های نظامی بین‌المللی
در کنار توسعه داخلی، ترکیه همکاری‌های نظامی خود را با کشورهای برزیل، اندونزی، مالزی، قطر، پاکستان و اوکراین گسترش داده است. در بخش فناوری‌های دفاعی، همکاری با برزیل در زمینه پهپادها، بالگردها و کشتی‌ها ادامه دارد. همچنین، مشارکت‌های دفاعی با اندونزی و مالزی در جنوب شرقی آسیا افزایش یافته است. مالزی حتی اقدام به تولید داخلی برخی تجهیزات ترکیه‌ای مانند نفربر زرهی پارس کرده است. در مورد اندونزی، توافق برای توسعه خودروی زرهی جدید و صادرات جنگنده‌های کاآن ترکیه از جمله این همکاری‌هاست.
پاکستان؛ شریک استراتژیک در حوزه دفاعی
پاکستان نیز از دیگر کشورهای بهره‌مند از همکاری‌های دفاعی ترکیه محسوب می‌شود. شرکت‌های ترکیه‌ای در نوسازی تجهیزات پاکستان نقش داشته‌اند و مذاکراتی برای خرید بالگردهای T-129 Atak و تفنگ‌های تهاجمی MPT-76 در جریان است. همچنین، پاکستان علاقه‌مند به همکاری فناوری در پروژه جنگنده نسل پنجم TAI-TFX است.
قره باغ؛ نقطه عطف قدرت دفاعی ترکیه
در جنگ قره باغ، جمهوری آذربایجان از حمایت نظامی ترکیه بهره برد و تسلیحات و تجهیزات ترکیه‌ای از جمله پهپادهای بیرقدار، تفنگ‌های MPT-76، بالگردهای T-129 آتاک و توپخانه خودکششی Fırtına را خریداری کرد.
صادرات محصولات صنایع دفاعی ترکیه
در حال حاضر، صنایع دفاعی ترکیه محصولات متنوعی را به کشورهای مختلف صادر می‌کند، از جمله خودروهای زرهی سبک مدل کبرا به امارات متحده عربی، بحرین، الجزایر، نیجریه، قزاقستان، آذربایجان، گرجستان و پاکستان. پهپادهای بیرقدار و عنقا نیز به اوکراین، قطر، جمهوری آذربایجان، عربستان سعودی، مصر، قزاقستان و کشورهای آفریقایی و اروپای شرقی صادر شده‌اند. همچنین، رزم‌ناوهای کلاس Ada به اندونزی صادر گردیده‌اند.
محدودیت‌ها در مسیر خودکفایی
با وجود پیشرفت‌های چشمگیر، گزارش وزارت دفاع فرانسه به محدودیت‌هایی نیز اشاره دارد. برخی تجهیزات حساس و پیچیده همچنان فراتر از توانمندی‌های داخلی ترکیه باقی مانده‌اند. هواپیماهای مورد نیاز نیروی هوایی ترکیه همچنان از خارج از کشور تامین می‌شوند و ترکیه در خرید جنگنده‌های آمریکایی با موانع متعددی روبرو شده است. همچنین، صنایع کشتی‌سازی ترکیه هنوز قادر به ساخت مستقل انواع خاصی از شناورها و زیردریایی‌ها نیستند.
چالش‌های پروژه جنگنده نسل پنجم
برنامه TAI-TX/TFX برای توسعه جنگنده نسل پنجم، با وجود جاه‌طلبی بالا، با عدم اطمینان در دستیابی به موفقیت تا سال ۲۰۳۰ مواجه است.
وابستگی در حوزه ناوهای هواپیمابر
توسعه ناو هواپیمابر آناتولی، با وجود ساخت در کارخانه‌های ترکیه، وابسته به دانش، تخصص و قطعات مهندسان اسپانیایی است.
ابعاد سیاسی و ملی‌گرایانه صنایع دفاعی
گزارش فرانسه بر دو نکته مهم تاکید دارد: اول، تردید در استقلال کامل در طراحی و تولید قطعات حساس تسلیحات و دوم، اینکه رشد صنایع دفاعی ترکیه صرفاً به منظور دستیابی به خودکفایی نیست، بلکه حزب حاکم از این حوزه برای کسب محبوبیت اجتماعی و برجسته‌سازی شعارهای ملی‌گرایانه بهره می‌برد.
