ترکیه: موج تازه دستگیری پناهجویان افغان، ابعاد فاجعه‌بار!
ترکیه پناهجویان افغان را در مرز بازداشت و اخراج می‌کند.
ترکیه از ابتدای سال 2025 عملیات گسترده‌ای را برای مقابله با مهاجرت غیرقانونی در سراسر این کشور آغاز کرده است. گزارش‌ها حاکی از بازداشت هزاران پناهجوی افغان در این چارچوب است، هرچند آمار دقیقی توسط مقامات رسمی ترکیه تأیید نشده است.
تشدید عملیات علیه مهاجرت غیرقانونی
بر اساس گزارش‌های منتشر شده توسط برخی رسانه‌های افغان و بین‌المللی، ترکیه از ابتدای سال جاری میلادی، اقدامات خود را برای مهار موج مهاجرت غیرقانونی تشدید کرده است. در همین راستا، عملیات‌های گسترده‌ای در سراسر کشور به منظور شناسایی و بازداشت مهاجران غیرمجاز در حال انجام است.
بازداشت هزاران پناهجوی افغان
برخی رسانه‌ها مدعی شده‌اند که در جریان این عملیات‌ها، بیش از 30 هزار پناهجوی افغان بازداشت شده‌اند. با این حال، این رقم هنوز به صورت رسمی از سوی اداره مهاجرت یا وزارت کشور ترکیه تأیید نشده است. داده‌های عمومی منتشر شده توسط اداره مهاجرت ترکیه نشان می‌دهد که مهاجران افغان در سال‌های گذشته همواره بزرگترین گروه مهاجران غیرقانونی بازداشت‌شده را تشکیل داده‌اند. به عنوان نمونه، در سال 2024، حدود 65 هزار تبعه افغان در جریان عملیات‌های امنیتی دستگیر شدند.
عملیات‌ها فراتر از مرزها
گزارش‌ها حاکی از آن است که این عملیات‌ها تنها به مناطق مرزی محدود نمی‌شود و نیروهای امنیتی در شهرهای داخلی نیز به تعقیب و بازداشت گروه‌های مهاجر غیرقانونی پرداخته‌اند. در یکی از موارد اخیر، 24 پناهجوی افغان به همراه راننده خودرو که متهم به قاچاق انسان بود، بازداشت و برای طی مراحل قانونی به مراجع قضایی تحویل داده شدند.
هشدار نهادهای حقوق بشری
دیدبان حقوق بشر و سایر سازمان‌های بین‌المللی حقوق بشری نسبت به افزایش سرعت بازداشت و اخراج پناهجویان ابراز نگرانی کرده‌اند. این سازمان‌ها اعلام داشته‌اند که در بسیاری از موارد، ترکیه درخواست‌های پناهندگی را به درستی بررسی نکرده و پناهجویان را به ایران یا افغانستان بازگردانده است. این اقدامات ممکن است مغایر با اصل عدم بازگرداندن (Non-refoulement) باشد که طبق کنوانسیون‌های بین‌المللی، کشورها را از بازگرداندن افراد به مکان‌هایی که در آن خطر شکنجه یا آزار جدی وجود دارد، منع می‌کند.
مسیر ترانزیت به اروپا
با وجود خطرات ناشی از اخراج و عملیات‌های امنیتی، ترکیه همچنان به عنوان یک مسیر مهم ترانزیتی برای پناهجویانی که قصد رسیدن به اروپا، به ویژه یونان و ایتالیا را دارند، باقی مانده است. بسیاری از این مهاجران با پرداخت مبالغ قابل توجه به شبکه‌های قاچاق انسان، جان خود را در مسیر عبور از مرزها به خطر می‌اندازند.
میزبانی بیش از 4 میلیون مهاجر
ترکیه از سال 2015 میزبان بیش از 4 میلیون مهاجر و پناهجو از کشورهای مختلف بوده و به دلیل موقعیت جغرافیایی خود، همواره به عنوان مسیر اصلی ترانزیت به اروپا عمل کرده است. آمار دقیق مهاجران غیرقانونی در سال 2025 هنوز منتشر نشده و آمارهای ارائه شده توسط رسانه‌ها و نهادهای حقوق بشری، بر اساس روند سال‌های گذشته و گزارش‌های میدانی استوار است.
