**عادی‌سازی روابط ارمنستان و آذربایجان: آیا باکو دست پیش را گرفته است؟**
ارمنستان و آذربایجان در حال پیشبرد روند صلح و تحدید حدود مرزها با تمرکز بر مسائل بشردوستانه و قانون اساسی در آستانه انتخابات ۲۰۲۶ هستند.
ارمنستان و آذربایجان در تماس‌های فشرده؛ پیشرفت در روند صلح با چالش‌هایی روبرو است
نخست‌وزیر ارمنستان: وضعیت موجود در روابط با باکو رضایت‌بخش است
ایروان – آرائیک هاروتونیان، رئیس دفتر نخست‌وزیر ارمنستان، از تماس‌های فشرده میان ایروان و باکو در خصوص مسائل مختلف خبر داد. وی با تشریح جزئیات گفتگوها، اظهار داشت که تحدید حدود مرزها، موضوع دستور کار مهر گریگوریان، معاون نخست‌وزیر، است. همچنین، وزارت امور خارجه بر اساس پروتکل‌های مربوطه و شورای امنیت ملی با همکاری دبیر شورای امنیت، آرمن گریگوریان، بر روی مسائل بشردوستانه و سایر موضوعات متمرکز هستند.
روند صلح؛ متوقف اما رضایت‌بخش
علی‌رغم اعلام برقراری صلح توسط ارمنستان و آذربایجان پس از توافقات واشنگتن، امضای نهایی پیمان صلح همچنان به تعویق افتاده است. روند تحدید حدود مرزها نیز که حدود یک سال و نیم متوقف شده بود، با وجود توافق در بخش تاووش، با بازگرداندن چهار روستا به آذربایجان بدون تصویب آیین‌نامه مشخص، با ابهاماتی همراه است. مسائل بشردوستانه نیز همچنان حل نشده باقی مانده است.
هاروتونیان ضمن ابراز رضایت نسبی از سرعت روند روابط میان دو کشور، لغو ممنوعیت و انسداد محموله‌های ارمنی از سوی آذربایجان را گامی مثبت ارزیابی کرد. وی همچنین تاکید کرد که در صورت حصول نتایج ملموس از تماس‌های جاری، جزئیات آن به اطلاع عموم خواهد رسید.
چالش قانون اساسی؛ پاشینیان با باکو هم‌عقیده است؟
در ماه‌های اخیر، تمرکز مقامات ارمنی کمتر بر امضای نهایی پیمان صلح معطوف بوده است، در حالی که آذربایجان بر تغییر قانون اساسی ارمنستان به عنوان شرط امضای توافق تأکید دارد. ایروان اعلام کرده است که قصد دارد قانون اساسی جدیدی را تدوین کند، اما این اقدام را تصمیمی داخلی و مستقل از خواست باکو می‌داند.
هاروتونیان در پاسخ به سوالی درباره امکان امضای توافق صلح در آینده نزدیک، بیان داشت که این موضوع به طور مداوم در تماس‌های دوجانبه مطرح است و تلاش بر یافتن نقاط مشترک برای تسریع امضای این سند خواهد بود. مقامات ارمنی تفاسیر آذربایجان از قانون اساسی را بی‌اساس خوانده و معتقدند که ارجاع به «اعلامیه استقلال» در قانون اساسی فعلی، حاکی از ادعاهای ارضی علیه این کشور است.
نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، نیز با این دیدگاه همسو است و بر لزوم حذف ارجاع به اعلامیه استقلال از قانون اساسی جدید تأکید دارد. وی معتقد است که محتوای این اعلامیه، ارمنستان را در وضعیت کنونی قادر به ادامه حیات نمی‌داند. هاروتونیان نیز مشکلات خاصی را در اعلامیه استقلال مشاهده می‌کند.
آماده‌سازی زودهنگام برای انتخابات 2026
نیکول پاشینیان پیش از این اعلام کرده بود که حزب «پیمان مدنی» پس از انتخابات پارلمانی، روند تصویب قانون اساسی جدید را آغاز خواهد کرد. رئیس دفتر نخست‌وزیر در خصوص زمان برگزاری همه‌پرسی، هرگونه بحث در مورد جدول زمانی مشخص را رد کرد.
این مقام مسئول مجدداً تأکید کرد که آمادگی‌ها برای برگزاری انتخابات عادی و نه زودهنگام است. وی با رد گمانه‌زنی‌ها درباره دسیسه‌های اضافی، تشکیل ستاد انتخاباتی را در راستای سازماندهی صحیح و بدون شتاب دولت برای وظایف آتی ارزیابی کرد. در دو جلسه اخیر هیئت مدیره حزب «پیمان مدنی»، انتخابات در دستور کار قرار داشته و آرائیک هاروتونیان به عنوان رئیس ستاد انتخاباتی و واهاگن آلکسانیان به عنوان معاون وی منصوب شده‌اند.
