سقوط آزاد قیمت لوبیا و نخود در بازار
با تصمیم تازه گمرک ایران مبنی بر حذف کامل تعرفه واردات از اتحادیه اوراسیا، بازار حبوبات نفس راحتی کشید. ورود سیل‌آسای محموله‌های نخود، لوبیا و لپه از بنادر جنوبی، قیمت‌ها را در بازار داخلی به پایین‌ترین سطح شش ماه اخیر رسانده است.
ریزش ناگهانی قیمت حبوبات در بازار داخلی هم‌زمان با آغاز واردات گسترده از مسیر بنادر جنوبی کشور رخ داد. بنادر امام خمینی، شهید رجایی، چابهار و انزلی در روزهای اخیر شاهد ورود حجم بالایی از محموله‌های نخود، لوبیا و لپه از کشورهای روسیه، قزاقستان و بلاروس بودند.
این اقدام بخشی از برنامه تازه گمرک ایران است؛ بر اساس بخشنامه‌ای که علی‌اکبر شامانی، معاون امور گمرکی اعلام کرد، واردات گندم (۳ میلیون تن از روسیه و متحدانش) و حبوبات از اتحادیه اوراسیا با حقوق گمرکی و سود بازرگانی صفر انجام می‌شود. شرکت‌های منتخب تا سقف تعیین‌شده مجاز به واردات بوده و فرآیندهای ترخیص آنها تسهیل شده است.
اجرای تعرفه صفر، نه‌تنها قیمت محصولات اساسی را به‌طور محسوس کاهش داده، بلکه به‌واسطه رشد ترانزیت منطقه‌ای، درآمدهای ارزی را نیز افزایش داده است. سیستم حمل‌ونقل ترکیبی (ریلی–جاده‌ای) نقش کلیدی در رساندن سریع‌تر محموله‌ها به بازارهای هدف، از جمله افغانستان و ازبکستان ایفا می‌کند.
اتصال ریلی بندر امام خمینی به شبکه سراسری، راه‌اندازی ترمینال‌های غلات و توسعه کریدورهای «شمال–جنوب» و «شرق–غرب» ظرفیت ترانزیتی ایران را در سطح منطقه ارتقا داده است؛ ایران در عمل به دروازه تأمین غذایی کشورهای محصور در خشکی تبدیل می‌شود.
کارشناسان می‌گویند این تصمیم علاوه بر تقویت امنیت غذایی داخلی، فشار تورمی بر کالاهای اساسـی را به‌شدت کاهش می‌دهد. با این حال، تداوم اثر مثبت آن مشروط به کنترل نوسانات نرخ ارز و نظارت شفاف بر سهمیه‌های وارداتی است.
سخن پایانی
سقوط قیمت حبوبات نشانه‌ای از تأثیر عملی همکاری ایران با اوراسیا است؛ تعرفه صفر و واردات انبوه، هم به تعادل بازار داخلی کمک کرده و هم درآمد ترانزیتی ایران را افزایش داده است.
