چرا هیچ‌کس درباره این محموله‌ها حرف نمی‌زند؟
در حالی که مسئولان دولت از سلامت موجودی کالاهای اساسی در آتش‌سوزی بندر شهید رجایی سخن می‌گویند، اظهارات واردکنندگان از آسیب جدی به بخشی از اقلام حیاتی حکایت دارد؛ طوری‌که به نظر می‌رسد برخی از کانتینرهای حامل گوشت، چای و برنج در آتش این حادثه خاکستر شده‌اند.
آتش‌سوزی گسترده در بندر شهید رجایی خسارات سنگینی به بار آورد؛ خساراتی که نه‌فقط به زیرساخت‌های لجستیکی، بلکه به زنجیره تأمین کالاهای اساسی ایران نیز ضربه وارد کرده است. طبق اعلام رسمی رئیس کمیسیون عمران مجلس به ایلنا، بیش از ۲۰۰۰ کانتینر در جریان این حادثه دچار حریق شده‌اند.
پس از این حادثه به‌رغم اینکه مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری، از نبود خسارت جدی به کالاهای اساسی خبر داد، اما همچنان ابهاماتی جدی درباره سرنوشت اقلام حیاتی وارداتی وجود دارد.
گمرک در نخستین واکنش رسمی خود تنها به ذکر سوختن محموله‌هایی نظیر قیر و پارافین بسنده کرد و هیچ گزارشی درباره وضعیت کالاهای اساسی تاکنون ارائه نشده است.
وزیر جهاد کشاورزی در روز ۱۰ اردیبهشت نیز در جلسه هیأت دولت اعلام کرد که بیش از ۳۵۰ هزار تن کالای اساسی در بندر شهید رجایی دپو شده و این موجودی دچار آسیب جدی نشده است. او همچنین اطمینان داد که مشکلی در روند تأمین این کالاها وجود ندارد.
معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی در گفت‌وگو با مهر با اشاره به وضعیت پس از حادثه در بندر شهید رجایی اظهار کرد که با توجه به پیش‌بینی‌ها و هماهنگی‌های انجام‌شده، روند واردات و صادرات محصولات کشاورزی با اختلال جدی مواجه نشده است.
او توضیح داد که کالاهای اساسی که در کشتی‌ها قرار داشتند، آسیبی ندیده‌اند و اقلام موجود در انبارها و فضای محوطه بندر نیز از خسارت جدی مصون مانده‌اند.
سرنوشت کالاهای اساسی چه شد؟
با وجود آمار ضد و نقیض، فعالان بخش خصوصی و واردکنندگان مواد غذایی، تصویری متفاوت ارائه می‌دهند. به گفته آنها، بخشی از محموله‌های برنج، گوشت، قهوه و سایر اقلام خوراکی وارداتی در جریان حادثه آسیب دیده یا به‌طور کامل از بین رفته‌اند.
این اظهارات در تضاد با موضع‌گیری‌های رسمی است و نشان می‌دهد که ابعاد خسارت واردشده به‌ویژه در حوزه امنیت غذایی، هنوز به‌روشنی و با جزییات کامل از سوی نهادهای رسمی اعلام نشده است.
در میان کالاهای آسیب‌دیده، برنج وارداتی جایگاه ویژه‌ای دارد. طبق اعلام انجمن واردکنندگان برنج ایران، تنها از سوی این انجمن بین ۳۰۰ تا ۳۵۰ کانتینر برنج در آتش‌سوزی آسیب دیده‌اند.
با در نظر گرفتن گنجایش ۲۴ تا ۲۵ هزار تنی هر کانتینر، می‌توان گفت حدود ۸۰۰۰ تا ۸۵۰۰ تن برنج وارداتی نابود شده، رقمی که مربوط به یکی از تشکل‌های وارداتی است و به نظر می‌رسد حجم کل آسیب‌دیدگان به‌مراتب شتر از این عدد می‌شود، اما طبق آمار گمرک بیش از ۶۰ درصد واردات برنج کشور از طریق اسکله شهید رجایی انجام می‌شود.
۲۳ کانتینر گوشت، ماهی و پای مرغ در آتش سوختند
آتش‌سوزی گسترده در بندر شهید رجایی محصولات پروتئینی را هم در امان نگذاشت. رئیس سازمان دامپزشکی کشور در نشستی خبری اعلام کردکه در زمان حادثه، ۲۰۰ کانتینر محصول دامی در بندر حضور داشته که از این میان، ۲۳ کانتینر شامل گوشت گوسفندی، گوشت بوفالو، گوشت گوساله، ماهی و پای مرغ به‌طور کامل در آتش سوخته‌اند.
در کنار این موارد، گزارش‌ها از واردکنندگان چای نیز حکایت از خسارات جدی دارد. اسکله شهید رجایی بندر اصلی واردات چای از هند به ایران است؛ کشوری که ۵۰ درصد نیاز بازار چای ایران را تأمین می‌کند.
به همین دلیل به نظر می‌رسد محموله‌های چای وارداتی نیز از جمله اقلامی بوده‌اند که در جریان آتش‌سوزی اخیر آسیب دیده‌اند؛ موضوعی که می‌تواند تأثیر قیمتی و توزیعی محسوسی در بازار داشته باشد.
برخی محموله‌ها خاکستر شدند
در حالی که ابعاد دقیق خسارات ناشی از حادثه آتش‌سوزی اخیر در بندر شهید رجایی همچنان در حال بررسی است، داود رنگی، نایب‌رئیس کمیسیون مدیریت واردات اتاق بازرگانی ایران، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز با تأکید بر اینکه برنج، قهوه و گوشت در میان کالاهای آسیب‌دیده بوده‌اند، گفت: بخش قابل توجهی از کالاهای وارداتی که در جریان حادثه از بین رفتند، شامل اقلامی همچون زردچوبه، دانه کیومه، قهوه، برنج و گوشت بودند. این اقلام، جزو مواد خوراکی اساسی و پرمصرف بازار داخلی هستند.
وی افزود: در میان کانتینرهای آسیب‌دیده، ۲۳ کانتینر متعلق به شرکت‌های ما به‌طور کامل از بین رفته‌اند. این در حالی است که کانتینرهای متعلق به سایر شرکت‌ها نیز دچار خسارت شده‌اند. برخی شرکت‌ها ممکن است تا ۴۰ کانتینر از دست داده باشند و برخی دیگر حدود ۲۰ کانتینر، هنوز آمار رسمی ارائه نشده است.
او در پایان خاطرنشان کرد: هنوز ارزیابی دقیق و نهایی از حجم و ارزش مالی کالاهای ازبین‌رفته انجام نشده است و ابعاد این اتفاق گسترده‌تر از آمارهای اولیه به نظر می‌رسد.
حادثه بندر شهید رجایی بار دیگر شکاف میان روایت رسمی و واقعیت میدانی را آشکار کرد. در حالی که مسئولان اطلاعات و آمار دقیقی از میزان خسارت‌های وارده به کالاهای اساسی ارائه نکرده‌اند، اما اظهارات واردکنندگان از آسیب جدی به بخشی از اقلام حیاتی حکایت دارد.
نبود شفافیت و ارائه آمار دقیق، نه‌تنها اعتماد عمومی را از بین می‌برد، بلکه در شرایط بحرانی می‌تواند به بی‌ثباتی در بازار و در بلند مدت هم به زنجیره تأمین یا کمبود کالا نیز دامن بزند.
زمانی که بندری هشت درصد واردات کالاهای اساسی را در اختیار دارد دچار سانحه می‌شود، روایت دقیق خسارات، نه گزینه‌ای اختیاری، بلکه ضرورت حیاتی است.
