تیر خلاص حذف یارانه به قیمت شیر خام!
شیرخام به عنوان اصلی‌ترین ماده اولیه صنعت لبنیات در ایران، از سال ۱۳۷۰ تاکنون افزایش قیمت چشمگیری را تجربه کرده است.
در سال ۱۳۷۰، قیمت هر کیلوگرم شیرخام حدود ۱۰۰ تومان بود. این رقم در سال ۱۳۸۰ به حدود ۳۰۰ تومان رسید. در دهه ۹۰ با رشد تورم و افزایش هزینه‌های تولید، قیمت شیرخام به شکل قابل توجهی افزایش یافت؛ به طوری که در سال ۱۳۹۰، نرخ این محصول به ۱,۵۰۰ تومان رسید.
در سال ۱۳۹۵، قیمت شیرخام حدود ۵,۰۰۰ تومان ثبت شد و در سال ۱۳۹۷ این رقم به ۷,۵۰۰ تومان رسید. روند صعودی قیمت شیرخام در سال‌های بعد نیز ادامه داشت به گونه‌ای که در سال ۱۴۰۰ قیمت این ماده اولیه به حدود ۱۵,۰۰۰ تومان رسید و در سال ۱۴۰۲ نرخ آن بین ۲۰,۰۰۰ تا ۲۲,۰۰۰ تومان متغیر بود.
طبق آخرین اظهارات محمد فربد، سخنگوی انجمن صنایع لبنی، قیمت شیرخام در سال ۱۴۰۳ به ۲۳,۰۰۰ تومان درب دامداری رسیده است که شامل مشخصات استاندارد ۳.۲ درصد چربی، ۳ درصد پروتئین و بار میکروبی حداکثر ۱۰۰ هزار است. این مبلغ به قیمت نهایی شیر پس از افزودن کرایه حمل تا کارخانه افزوده می‌شود.
افت ۵۸ درصدی سرانه مصرف لبنیات
افزایش مداوم قیمت شیرخام و محصولات لبنی تاثیر مستقیم بر سرانه مصرف لبنیات گذاشته است. بر اساس آمارها، سرانه مصرف لبنیات در ایران در سال ۱۳۸۹ حدود ۱۳۰ کیلوگرم بود که این رقم در سال ۱۴۰۳ به حدود ۵۵ کیلوگرم کاهش یافته است؛ کاهش ۵۸ درصدی که سلامت عمومی جامعه را تهدید می‌کند.
چرایی رشد قیمت‌ها؛ حذف یارانه‌ها، تورم و لغو ارز ترجیحی
از عوامل مهم افزایش قیمت شیرخام می‌توان به حذف یارانه شیر از سال ۱۳۸۹، تورم افسارگسیخته بیش از ۴۰ درصدی در سال‌های اخیر و حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی در سال ۱۴۰۱ اشاره کرد که فشار مضاعفی بر هزینه‌های تولید وارد کرده‌اند.
محمد فربد همچنین تاکید کرده است که بازار لبنیات در شرایط فعلی دچار عدم ثبات است و تا پایان ماه باید منتظر باشیم تا واقعیت تولید و بازار مشخص شود.
صادرات؛ راهکار پیشنهادی انجمن صنایع لبنی برای مقابله با مازاد تولید و کاهش مصرف
در شرایطی که افزایش قیمت‌ها منجر به کاهش مصرف داخلی شده است، صادرات به عنوان راهکاری مهم برای کنترل تولید مازاد و حفظ تعادل بازار مطرح می‌شود. سخنگوی انجمن صنایع لبنی گفته است: «همانند سال گذشته، صادرات تنها راه کنترل تولید مازاد و کاهش احتمالی سرانه مصرف است.
وقتی گرانی لبنیات سلامت را تهدید می‌کند
کاهش سرانه مصرف لبنیات به معنای کاهش دریافت کلسیم، پروتئین و سایر مواد مغذی حیاتی است که می‌تواند منجر به بیماری‌های استخوانی، کوتاه‌قدی کودکان و سایر مشکلات مرتبط با سوءتغذیه شود. این مسئله می‌تواند هزینه‌های درمانی و اقتصادی جامعه را به شدت افزایش دهد.
روند صعودی و پیوسته قیمت شیرخام از سال ۱۳۷۰ تاکنون، همراه با کاهش چشمگیر سرانه مصرف لبنیات، معضلی جدی در بازار لبنیات ایران است که نیازمند تصمیمات فوری و راهبردی سیاست‌گذاران است. کنترل قیمت‌ها، حمایت از تولید و تشویق مصرف از ضروریات بازار لبنیات کشور در شرایط کنونی است.
