شوک بزرگ به اوپک: یک‌چهارم ثروت نفتی در یک سال سوخت و خاکستر شد!

سبد نفتی اوپک (ORB) در سال ۲۰۲۵ میلادی پس از تجربه نوسانات شدید، با افتی ۲۴ درصدی نسبت به سال قبل، سال را به پایان رساند. قیمت هر بشکه نفت خام سبد اوپک در این سال در بازه‌ای بین ۶۰ تا ۸۳ دلار در نوسان بود و در نهایت با رقم ۶۱ دلار و ۳ سنت در روزهای پایانی سال ۲۰۲۵ بسته شد.

نوسانات ابتدایی و اوج‌گیری قیمت در آغاز سال

سال ۲۰۲۵ برای سبد نفتی اوپک با نوسان آغاز شد. در دومین روز ژانویه (پنج‌شنبه، ۱۳ دی ۱۴۰۳)، هر بشکه نفت خام سبد اوپک با افتی بیش از ۴ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل، به ۷۴ دلار و ۸۶ سنت رسید. با این حال، تنها ۱۶ روز بعد در ۲۷ دی ماه، این شاخص روندی صعودی را تجربه کرد و به بالاترین سطح قیمتی خود در سال ۲۰۲۵ یعنی ۸۳ دلار و ۷ سنت معامله شد.

تشدید تحریم‌های نفتی علیه روسیه، سردی هوا در نیمکره شمالی و افزایش تقاضا برای سوخت‌های حرارتی، در کنار تداوم برنامه کاهش تولید نفت از سوی اوپک‌پلاس، از مهم‌ترین عوامل رشد قیمت نفت اوپک در این مقطع زمانی بودند.

نزول قیمت تحت تاثیر جنگ تجاری و نگرانی‌های جهانی

روند صعودی ابتدای سال پایدار نبود و آغاز سال ۲۰۲۵ برای سبد نفتی اوپک با چالش‌هایی نیز همراه شد. تشدید جنگ تجاری میان آمریکا و سایر اقتصادهای بزرگ، به‌ویژه چین، و نگرانی‌ها درباره افت تقاضای جهانی، سبب شد قیمت‌های نفت به‌سرعت وارد مسیر نزولی شوند. در ادامه این روند، قیمت هر بشکه نفت خام سبد اوپک پس از چهار ماه به حدود ۶۳ دلار کاهش یافت.

در مقطعی دیگر، همزمان با جنگ ۱۲ روزه تحمیلی در منطقه و افزایش ابهام در چشم‌انداز عرضه، قیمت سبد نفتی اوپک بار دیگر صعود کرد و به بیش از ۷۷ دلار در هر بشکه رسید، اما این رشد پایدار نبود و بلافاصله پس از اعلام آتش‌بس، قیمت‌ها تا محدوده ۶۸ دلار عقب‌نشینی کردند.

پایان سال با ثبت کمترین قیمت در پنج سال اخیر

در روزهای پایانی سال ۲۰۲۵، قیمت سبد نفتی اوپک تحت تأثیر پیش‌بینی مؤسسات بین‌المللی درباره شکل‌گیری مازاد عرضه، همچنین تقویت احتمال موفقیت مذاکرات صلح میان روسیه و اوکراین، به پایین‌ترین سطح خود در پنج سال اخیر رسید. بر این اساس، این شاخص در ۱۶ دسامبر (۲۵ آذر ۱۴۰۴) با قیمت ۵۹ دلار و ۵۴ سنت معامله شد.

در نهایت، هر بشکه نفت خام سبد اوپک در ۲۹ دسامبر ۲۰۲۵ (دوشنبه، هشتم دی) با ثبت قیمت ۶۱ دلار و ۳ سنت سال را به پایان می‌رساند. این در حالی است که میانگین قیمت این شاخص در سال ۲۰۲۴، ۸۰ دلار و ۴۹ سنت بوده است. به این ترتیب، قیمت سبد نفتی اوپک در سال ۲۰۲۵ نسبت به سال قبل، حدود ۲۴ درصد کاهش را تجربه کرده است.

همسویی قیمت نفت سنگین ایران با روند جهانی

بررسی داده‌های اوپک نشان می‌دهد قیمت نفت سنگین ایران در سال ۲۰۲۵ فاصله معناداری با قیمت سبد نفتی اوپک نداشته و در بیشتر مقاطع، هم‌راستا با روند کلی این شاخص حرکت کرده است. کاهش قیمت نفت ایران به‌طور عمده نه ناشی از عوامل مختص به عرضه داخلی، بلکه متأثر از افت عمومی قیمت‌ها در بازار جهانی نفت، افزایش نگرانی‌ها درباره مازاد عرضه و تضعیف چشم‌انداز تقاضا بوده است.

بر اساس تازه‌ترین گزارش ماهانه اوپک، قیمت نفت سنگین ایران در ماه اکتبر ۲۰۲۵ به ۶۴ دلار و ۲۵ سنت رسید که این رقم نیز نسبت به میانگین قیمت سال ۲۰۲۴ (۸۰ دلار و ۳۰ سنت) حدود ۲۴ درصد افت را نشان می‌دهد. ارزیابی‌ها حاکی از آن است که قیمت نفت سنگین ایران در ماه دسامبر، هم‌راستا با کلیت بازار نفت، روندی کاهشی داشته و احتمالاً کف قیمتی پنج‌سال اخیر این شاخص نیز در همین ماه ثبت شده است.