شمارش معکوس برای جلسه سرنوشت‌ساز مزد: گرانی مهار می‌شود یا کارگران بازنده اصلی‌اند؟

دومین جلسه کمیته مزد به منظور بررسی سبد معیشتی و تعیین دستمزد سال ۱۴۰۵ کارگران، هفته آینده با حضور اساتید دانشگاهی، کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس، وزارت اقتصاد، مرکز آمار و بانک مرکزی برگزار خواهد شد. این در حالی است که نخستین جلسه این کمیته، روز شنبه ۲۹ آذر ماه ۱۴۰۴ برگزار شده بود.

جزئیات برگزاری دومین جلسه کمیته مزد ۱۴۰۵

محسن باقری، عضو کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار استان تهران، ضمن اعلام خبر برگزاری جلسه آتی کمیته مزد ۱۴۰۵ در هفته آینده، اظهار داشت: در این نشست، اساتید دانشگاه‌ها و کارشناسان خبره از مرکز پژوهش‌های مجلس، مؤسسه کار و تأمین اجتماعی، مرکز آمار ایران، بانک مرکزی و وزارتخانه‌های بهداشت، مسکن و اقتصاد حضور خواهند یافت تا موضوع تعیین دستمزد از تمامی ابعاد کارشناسی و بررسی شود.

وی افزود: از این کارشناسان و اساتید خواسته شده تا به پرسش‌های مطرح شده پاسخ دهند و در نهایت، مطالب کارشناسی جمع‌بندی شده و برای شورای عالی کار ارسال شود. باقری همچنین یادآور شد که جمع‌بندی نهایی کمیته مزد در دی ماه انجام خواهد شد و این بررسی‌ها با در نظر گرفتن نرخ تورم دی ماه ۱۴۰۴ صورت می‌گیرد. وی تاکید کرد ارائه سریع‌تر این جمع‌بندی، قدرت چانه‌زنی نمایندگان جامعه کارگری در شورای عالی کار را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، وی خواستار توجه و لحاظ شدن نرخ تورم بهمن ماه در بررسی‌های شورای عالی کار برای تعیین حداقل دستمزد ۱۴۰۵ شد.

چالش‌های تعیین دستمزد و سبد معیشتی

شورای عالی کار که متشکل از نمایندگان جامعه کارگری، کارفرمایی و دولت است، زمانی وارد مرحله چانه‌زنی برای تعیین دستمزد کارگران بخش خصوصی می‌شود که عدد پیشنهادی در کمیته مزد مورد بررسی کارشناسی قرار گرفته باشد. بر اساس قانون کار، دستمزد کارگران باید بر پایه دو مؤلفه نرخ تورم و عدد سبد معیشتی تعیین شود؛ با این حال، کارشناسان معتقدند این قانون تنها روی کاغذ مانده و در عمل اجرایی نشده است.

به گفته کارشناسان، سالانه دستمزد به بهانه جلوگیری از ایجاد تورم، پایین‌تر از نرخ تورم اعلام شده، تعیین می‌شود. همچنین با وجود تغییر در سبد معیشتی کارگران و کاهش برخی اقلام و اوزان آنها، باز هم حداقل قیمت‌ها لحاظ شده و مزد بر پایه آن تعیین نمی‌گردد. این روند، شکاف دستمزد با واقعیت زندگی این قشر را سال به سال عمیق‌تر کرده و به افزایش فقر در این بخش از جامعه منجر شده است. به گفته کارشناسان حوزه کار، حتی افزایش ۱۰۰ درصدی دستمزد نیز قادر به جبران فاصله ایجاد شده طی سه دهه اخیر نخواهد بود.

برآوردهای کارشناسی از سبد معیشتی ۱۴۰۵

محاسبات سال گذشته نشان می‌داد که نرخ تورم و قیمت اقلام اساسی برای تأمین کالری مورد نیاز هر فرد در سبد معیشتی بین ۲۱ تا ۲۳ میلیون تومان بوده، اما این مبلغ به حدود ۱۵ میلیون تومان تقلیل یافت. باقری اشاره کرد که عدد سبد معیشتی هنوز در کمیته مزد نهایی نشده، اما بر اساس بعد خانوار ۳.۳ نفر و تأمین ۲۱۰۰ کالری روزانه ایرانیان (مصوبه وزارت بهداشت)، در حال حاضر و با توجه به نرخ تورم پاییز امسال، این عدد ۳۳ میلیون تومان برآورد می‌شود.

بر اساس این برآوردها و با توجه به نرخ تورم پاییز، دستمزد کارگران در سال جدید نباید از ۳۳ میلیون تومان کمتر باشد. این در حالی است که با توجه به افزایش روزانه قیمت برخی اقلام مانند لبنیات (به دلیل کمبود نهاده دامی، تب برفکی و کشتار دام)، حذف ارز ۲۸,۵۰۰ تومانی از کالاهایی مانند گوشت قرمز و برنج، و همچنین افزایش مالیات ارزش افزوده محصولاتی نظیر روغن در لایحه بودجه ۱۴۰۵، حتی این عدد نیز ممکن است برای تأمین کالری روزانه افراد کافی نباشد. این وضعیت در حالی است که در کشورهای دارای اقتصاد سالم و پویا، درآمد اقشار کارگر که ستون تولید محسوب می‌شوند، چندین برابر ایران است.