راز شگفتانگیز ۲ درجه: خانه شما میتواند معادل ۲ فاز پارس جنوبی صرفهجویی کند!
ناترازی گاز و شدت مصرف انرژی، مدیریت، بهرهوری و تنوع سبد سوخت را برای خانوارها ضروری ساخته است.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران اعلام کرد که با وجود تزریق روزانه حدود ۸۵۰ تا ۸۶۰ میلیون مترمکعب گاز به شبکه سراسری کشور و جایگاه ایران به عنوان سومین تولیدکننده گاز خشک در جهان، کاهش تنها دو درجهای دمای منازل میتواند معادل تولید دو فاز میدان گازی پارس جنوبی صرفهجویی ایجاد کند. وی با اشاره به افزایش چشمگیر مصرف گاز در بخش خانگی، تجاری و صنایع جزء در فصل زمستان که از ۴۳۵ میلیون مترمکعب به حدود ۶۷۰ میلیون مترمکعب در روز رسیده است، بر لزوم مدیریت مصرف تأکید کرد.
چالش ناترازی گاز در فصل سرما و اعمال محدودیتها
توکلی تصریح کرد: در وضعیت کنونی، شرکت ملی گاز ناگزیر است برای سایر بخشهای مصرفی محدودیتهایی را اعمال کند. در صورتی که تمام سبد انرژی کشور صرفاً بر پایه گاز طبیعی برنامهریزی شود و هدف تأمین کامل نیاز تمامی متقاضیان باشد، با ناترازی حدود ۳۰۰ میلیون مترمکعب در روز مواجه خواهیم شد. او یادآور شد که در هیچ کجای دنیا، تمامی بخشهای مصرفکننده صرفاً از طریق گاز تغذیه نمیشوند.
ضرورت تنوعبخشی به سبد سوخت و مدیریت مصارف صنعتی و نیروگاهی
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران، تنوع پایین سبد سوخت را یکی از اشکالات اساسی نظام انرژی کشور برشمرد و اظهار داشت: ایران در زمره معدود کشورهایی است که بیش از ۷۲ تا ۷۳ درصد سبد انرژی آن توسط گاز طبیعی تأمین میشود. با اوجگیری مصرف بخش خانگی و تجاری در زمستان، تأمین گاز نیروگاهها، صنایع بزرگ و مصارف عملیاتی وزارت نفت، به برنامهریزی دقیقتری نیاز دارد. وی افزود که با مدیریت سوخت وزارت نفت، گاز این بخشها به صورت حداقلی و پایدار تأمین میشود.
توکلی با تشریح سیاست تأمین سوخت نیروگاهها بیان کرد: در فصل تابستان، گاز بیشتری به نیروگاهها تحویل داده میشود تا مخازن سوخت مایع آنها برای فصل سرما تکمیل شود و در زمستان با افزایش سهم مصرف خانگی، نیروگاهها به ناچار از سوخت مایع استفاده میکنند. وی این الگو را در بسیاری از کشورهای جهان نیز رایج دانست، اما متذکر شد که در ایران، سوخت مایع عمدتاً نفتگاز و نفتکوره است، در حالی که در کشورهایی مانند چین، بخش عمدهای از سوخت نیروگاهها را زغالسنگ تشکیل میدهد و نیروگاههای آلاینده در مناطقی احداث میشوند که اثرات آلودگی به سمت مراکز پرجمعیت هدایت نشود.
اولویتبندی تأمین گاز و معضل شدت بالای مصرف انرژی
توکلی با تأکید بر ظرفیت مشخص تولید گاز کشور، اولویت نخست را تأمین گاز بخش خانگی، تجاری و صنایع جزء، و اولویت دوم را تأمین نیروگاهها برای پایداری شبکه برق دانست. مازاد گاز پس از این دو بخش، به صنایع بزرگ و مصارف عملیاتی اختصاص مییابد. وی اذعان داشت که اگرچه حلقههای زنجیره انرژی به هم متصلاند، اما سیاستگذاریهای نادرست گذشته مانع از همراستایی صحیح آنها شده است.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران به افزایش ۲۰ درصدی حجم ذخیرهسازی گاز در سال جاری نسبت به سال گذشته اشاره کرد، هرچند که امکان ذخیرهسازی گسترده در فصول گرم محدود است. وی تأکید کرد که پایداری شبکه انرژی تنها به تولید محدود نمیشود، بلکه مدیریت مصرف، تنوعبخشی به سبد سوخت و اصلاح سیاستها نقشی کلیدی دارند. او شاخص شدت مصرف انرژی را یک معضل جدی در کشور برشمرد و ابراز نگرانی کرد که ایران در صدر کشورهایی قرار دارد که شدت مصرف انرژی در آنها رو به افزایش است.
بهینهسازی مصرف؛ راهکار اساسی حل چالشهای انرژی
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران تأکید کرد که حتی در صورت افزایش تولید گاز و رسیدن به جایگاه دومین تولیدکننده گاز جهان، بدون تغییر در بخش مصرف، مدیریت و ارتقای بهرهوری انرژی، مشکلات ریشهای حل نخواهد شد. وی با اشاره به اینکه حدود ۷۰ درصد گاز تحویلی به ساختمانها صرف گرمایش فضا میشود، راهکارهای مؤثری در بخش خانگی را برشمرد. این راهکارها شامل استفاده از عایقبندی مناسب، انتخاب تجهیزات گرمایشی با راندمان بالا، پنجرههای دوجداره و رعایت دمای آسایش حرارتی ۱۸ تا ۲۱ درجه سانتیگراد است که در بسیاری از کشورهای مشابه ایران نیز رعایت میشود.
توکلی با بیان اینکه حدود ۸۰ درصد مصرف گاز کشور در فصل زمستان مربوط به بخش خانگی، تجاری و صنایع جزء است، مدیریت مصرف در این بخش را کلید حل بحران دانست. وی تصریح کرد که کاهش تنها ۲ درجه سانتیگراد از دمای محیط منازل میتواند صرفهجویی معادل تولید ۲ فاز میدان گازی پارس جنوبی را به ارمغان آورد.
وی همچنین به لزوم توجه به بهرهوری انرژی در بخش صنعت، از مرحله طراحی تا خرید تجهیزات با برچسب انرژی مناسب و راندمان بالا اشاره کرد و این مهم را برای صنایعی چون سیمان، فولاد، پتروشیمی و نیروگاهها دوچندان دانست. وی تاکید کرد که صرف تمرکز بر افزایش تولید برای حل ریشهای مسئله انرژی کافی نیست و اصلاح الگوی مصرف و ارتقای بهرهوری، شرط اساسی عبور از وضعیت کنونی است.
توکلی یکی از اقدامات مهم شرکت ملی گاز را بهینهسازی ۱۱۴ هزار موتورخانه در سراسر کشور برشمرد که نیمی از آنها مربوط به دستگاههای دولتی است. این بهینهسازی شامل نصب عایق، رسوبگیر، تنظیم مشعل و اصلاح عملکرد کلی سیستم گرمایشی میشود. وی افزود با توجه به الزامات قانون هوای پاک و مصوبات هیئت وزیران، بازدیدهای میدانی و سرزده از موتورخانههای دولتی توسط شرکتهای گاز استانی انجام میشود.
ریشههای ناترازی انرژی؛ از مصرف نامناسب تا چالشهای انتقال
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران تصریح کرد که ناترازی انرژی در کشور، نه از کمبود تولید، بلکه عمدتاً از مصرف ناصحیح و غیربهینه در بخشهای صنعت، نیروگاهها، خانگی و تجاری سرچشمه میگیرد. وی هدررفت گاز را نیز عامل مهمی در خروج آن از چرخه بهرهوری دانست. توکلی به چالشهای جغرافیایی اشاره کرد و گفت: حدود ۷۷ درصد منابع تولید گاز در جنوب کشور و مناطق فراساحلی قرار دارد، در حالی که بیشترین مصرف در نیمه شمالی اتفاق میافتد که این موضوع، فرآیند تولید، انتقال و توزیع را پیچیده و پرهزینه میسازد.
او افزود: با وجود تلاش شرکت ملی نفت برای افزایش تولید گاز غنی که مستلزم سرمایهگذاریهای سنگین است، همین میزان افزایش تولید را میتوان با کاهش یک تا دو درجهای دمای منازل یا تنظیم دمای پکیجها در بازه ۵۰ تا ۶۰ درجه سانتیگراد جبران کرد. وی تأکید کرد که این تغییرات، بدون ایجاد خلل در سبک زندگی یا رفاه خانوارها، گرمایش مطلوب را تأمین میکند.
«کارور انرژی»؛ مکانیسمی برای خلق ارزش اقتصادی از صرفهجویی
توکلی از ابلاغ مصوبه هیئت وزیران در سال جاری تحت عنوان «کارورهای انرژی» خبر داد. وی توضیح داد که کارور انرژی به معنای واسطه تخصصی میان شرکت ملی گاز و مصرفکننده نهایی است که صرفهجوییهای حاصل از کاهش مصرف در بخشهای مختلف، بهویژه خانگی و تجاری، را شناسایی و مدیریت کرده و امکان تخصیص آن را به بخشهای مولد اقتصاد فراهم میسازد.
به گفته وی، این رویکرد منجر به اختصاص انرژی به تولید کالا، توسعه صنعتی و خلق ارزش اقتصادی میشود که پیامدهای مثبتی همچون افزایش تولید، رشد اقتصادی، ارتقای بهرهوری انرژی و کاهش آثار زیستمحیطی را به دنبال دارد.
رویکردهای دوگانه در مدیریت مصرف: فرهنگسازی و الزامات قانونی
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران دو مسیر اصلی را برای مدیریت مصرف برشمرد. مسیر نخست، راهکارهای فرهنگی و اقناعسازی است که هدف آن باورمندسازی مصرفکنندگان به این امر است که صرفهجویی در انرژی، به خلق ارزش افزوده و تقویت بخشهای مولد اقتصاد منجر میشود.
مسیر دوم، اجرای دقیق اسناد بالادستی و مقررات الزامآور، بهویژه مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان، است. وی تأکید کرد که دستگاههای نظارتی باید این الزامات را جدی بگیرند، زیرا اجرای صحیح این مقررات میتواند مقادیر قابل توجهی از انرژی را ذخیره کرده و به سایر بخشهای اقتصادی اختصاص دهد.
بهرهوری انرژی در صنعت؛ الزامی برای پایداری اقتصاد و شبکه گاز
معاون وزیر نفت کاهش مصرف و افزایش بهرهوری انرژی در حوزه صنعت را یک الزام جدی دانست و به سند شورای عالی انرژی اشاره کرد که بر اساس آن، صنایعی مانند سیمان موظف به افزایش حداقل ۲ درصدی بهرهوری انرژی سالانه هستند. وی افزود که تعیین خط مبنا برای مصرف انرژی نیز در اسناد بالادستی پیشبینی شده و در بخشهایی نظیر گلخانهها کاربرد دارد.
توکلی تصریح کرد که مدیریت مصرف در کوتاهترین زمان، بیشترین اثرگذاری و بازدهی را دارد، اما این به معنای نادیدهگرفتن افزایش تولید نیست که آن نیز در دستور کار وزارت نفت قرار دارد و البته مستلزم سرمایهگذاریهای سنگین است. وی در پایان با اشاره به وجود ۴۱ هزار کیلومتر خطوط لوله فشار قوی و ۹۵ ایستگاه تقویت فشار در کشور، از عدم قطعی گاز در بخش خانگی و تجاری شمال کشور از سال گذشته تاکنون ابراز خرسندی کرد و آن را نتیجه مدیریت یکپارچه وزارت نفت دانست.
