هشدار/ شروع قحطی جدید در ایران!
در شرایطی که سفره جوانان شاغل کوچکتر و فقر شهری عمیقتر میشود، حسین ایمانی جاجرمی هشدار میدهد ادامه سیاستهای کنونی میتواند ایران را به مرز «قحطی تقاضا» برساند؛ وضعیتی که در آن کالا وجود دارد، اما توان خرید مردم فرو میریزد.
حسین ایمانی جاجرمی، جامعهشناس شهری و استاد دانشگاه تهران، در بخشی از گفتوگو با اقتصادنیوز نسبت به افزایش فقر میان جوانان شاغل هشدار میدهد و معتقد است ادامه روند کنونی میتواند کشور را به سمت «قحطی تقاضا» سوق دهد؛ وضعیتی که در آن کالا در بازار موجود است اما توان خرید مردم بهشدت کاهش مییابد. او تأکید میکند که شرایط امروز ایران شباهتهای نگرانکنندهای با مسیر طیشده در ونزوئلا دارد.
نسلی که صبحها سر کار میرود و شبها با سفرهای کوچکتر برمیگردد، حالا به «شاغلِ فقیر» تبدیل شده است.ایمانی جاجرمی هشدار میدهد این مسیر، اگر اصلاح نشود، میتواند کشور را به سمت «قحطی » ببرد؛ قحطیای که نه نبود کالا، بلکه نبود توان خرید است.
ایمانی جاجرمی با اشاره به وضعیت جوانانی که با وجود داشتن شغل، زیر خط فقر زندگی میکنند، توضیح میدهد که قدرت خرید مردم رابطه مستقیم با رشد اقتصادی دارد و در شرایطی که رشد اقتصادی منفی است، کاهش قدرت خرید و ضعف تقاضا موضوعی قابل انتظار است.
او میگوید کاهش ارزش پول ملی باعث شده حتی تقاضای مؤثر برای غذا نیز کاهش یابد و به گزارشهایی اشاره میکند که نشان میدهد حتی ساندویچ نیز به غذایی لوکس تبدیل شده است. به گفته او مسئولیت اصلی این وضعیت بر عهده دولت است، زیرا همه ابزارهای کلیدی اقتصادی از بانک مرکزی تا سازمان برنامه و بودجه در اختیار دولت قرار دارد.
وی درباره فشار شدید هزینه مسکن بر جوانان توضیح میدهد که سیاستهای رفاهی و تأمین اجتماعی باید مانع سقوط افراد به زیر حد استاندارد زندگی شود. اما در ایران، سیاستگذار با وجود ابزارهای متعدد، از سرعت تحولات عقب مانده است. او با اشاره به تجربه کشورهای دیگر میافزاید که دولتها با کنترل اجاره یا افزایش عرضه مسکن اجتماعی اجازه نمیدهند جوانان تازهوارد به بازار کار در همان سالهای نخست با بحران شدید مالی مواجه شوند.
در پاسخ به پرسشی درباره داده مرکز پژوهشهای مجلس که نشان میدهد ۸۹ درصد خانوارهای زیر خط فقر شاغل هستند، ایمانی جاجرمی ریشه مشکل را کمبود بوروکراتهای متخصص و تبدیلشدن پستهای مدیریتی به امتیاز سیاسی میداند. به باور او دولت بهعنوان بزرگترین کارفرمای کشور زمانی میتواند از ابزارهای خود بهره ببرد که سیستم اداری شایسته و مبتنی بر ایدههای جدید داشته باشد، در حالی که اکنون ایدهها تکراری و مدیران محدودند.
او درباره آینده کیفیت زندگی و وضعیت توسعه انسانی هشدار میدهد که اگر این روند اصلاح نشود، کشور با سقوط در شاخصهای توسعه انسانی روبهرو خواهد شد. از نگاه او باید بهسرعت در حوزههای غذا، مسکن، آموزش و بهداشت سرمایهگذاری شود تا کیفیت زندگی جامعه حفظ شود.
او با اشاره به کاهش نقش شبکههای حمایتی خانوادگی و افزایش تعداد خانوادههای تکنفره، نقش شهرداریها را بسیار مهم و مغفولمانده میداند. به گفته او شهرداریها شناخت محلی دارند و میتوانند با ایجاد فروشگاههای تعاونی، انجمنهای امدادی و برنامههای حمایتی، به کاهش هزینه زندگی مردم کمک کنند.
ایمانی جاجرمی در گفتگو تأکید میکند که اگر دولت نتواند ابتکار عمل را در دست بگیرد، خطر «قحطی تقاضا» جدی است. او معتقد است فشارهای اقتصادی که از زمان روی کار آمدن ترامپ تشدید شده، کشور را در وضعیت شبهجنگی قرار داده است و پاسخ به این وضعیت نیازمند بستههای سیاستی دقیق، اراده عملیاتی و شایستگی اداری است. به باور او دولت باید برای مردم هزینه کند، زیرا بزرگترین سرمایه هر حکومت، مردم آن هستند.
