افشاگری تکاندهنده: دلار در دوره قاجار با این رقم عجیب معامله میشد!
ارزش پول ملی ایران در دوران قاجار تا احمدشاه دستخوش نوسانات شدیدی بود.
بررسی روند تاریخی ارزش پول ملی ایران در برابر ارزهای خارجی، تصویری از نوسانات قابل توجهی را در طول بیش از ۱۷۰ سال گذشته به دست میدهد. این تحولات، که از دوران قاجار آغاز شده و تا امروز ادامه یافته، نشاندهنده پیچیدگیهای اقتصادی و سیاسی مؤثر بر ارزش ریال است.
ارزش تومان در دوران قاجار
بر اساس گزارشهای تاریخی، از جمله سفرنامه جاستین پرکینز، یک آمریکایی، حدود ۱۷۰ سال پیش در زمان سلطنت محمدشاه قاجار، ارزش یک تومان معادل ۲ دلار و ۵۰ سنت آمریکا بوده است. این نسبت، نشاندهنده قدرت نسبی پول ملی ایران در آن دوره است.
تثبیت نسبی و نوسانات ادامهدار
در طول سالیان متمادی، روند کاهش ارزش پول ملی ایران در برابر ارزهای خارجی ادامهدار بوده است. با این حال، دورههایی از ثبات نسبی نیز مشاهده میشود. به ویژه، دهههای چهل و پنجاه شمسی شاهد تثبیت ارزش پول ملی ایران بود که این امر به عنوان یک نقطه عطف در تاریخ اقتصادی کشور محسوب میشود.
تغییرات در دوره ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه
در دوران طولانی سلطنت ناصرالدین شاه قاجار، تغییرات در ارزش پول ملی اندک بوده است. اما در اواخر این دوره، به خصوص در دوران پادشاهی مظفرالدین شاه، ارزش دلار آمریکا و تومان ایران به تدریج به هم نزدیک شد. در آغاز قرن چهاردهم شمسی، قیمت هر دلار آمریکا معادل ۱۱.۲ ریال بوده است.
نرخ دلار در دوران احمدشاه قاجار
اسناد مربوط به مشروح مذاکرات مجلس چهارم شورای ملی، تاریخ سوم تیرماه سال ۱۳۰۱ خورشیدی، نشان میدهد که در این دوره، زمانی که احمدشاه قاجار هنوز بر تخت سلطنت نشسته بود، نرخ هر دلار آمریکا معادل ۱.۴ تومان یا ۱۱.۲ ریال تعیین شده بود. این نرخ نتیجه مستقیم بیثباتیهای سیاسی و اقتصادی ناشی از جنگ جهانی اول و سقوط پیاپی دولتها بود.
