عامل ورشکستگی بانک‌ها رسما اعلام شد
بانک مرکزی با سامانه سین بر شفافیت شبکه بانکی و تخلفات بانکی نظارت می‌کند.
آئین رونمایی از سامانه یکپارچه نظارت «سین» با حضور مسئولان ارشد بانکی و نظارتی برگزار شد.
انتقاد از عملکرد بانک‌ها: ریشه مشکلات در پایبندی به تکالیف قانونی
در این مراسم که با حضور فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی، خدائیان، رئیس سازمان بازرسی کل کشور، معاون نظارت و تولیدی سازمان بازرسی، بازرس‌کل بانک و بیمه، و مدیران عامل بانک‌های کشور برگزار شد، خدائیان نسبت به وضعیت فعلی برخی بانک‌ها و مشکلات موجود در شبکه بانکی ابراز نگرانی کرد.
وی با اشاره به اینکه اقتصاد کشور بانک‌محور است، تأکید کرد: "اگر مدیران عامل بانک‌ها صرفاً به تکالیف قانونی خود پایبند بودند، امروز شاهد وضعیتی مانند بانک آینده و دیگر بانک‌های ناتراز نبودیم."
عدم شفافیت؛ معضل ریشه‌ای در شبکه بانکی
رئیس سازمان بازرسی کل کشور، عدم شفافیت را یکی از اساسی‌ترین مشکلات شبکه بانکی دانست و بیان داشت: "فقدان شفافیت، امکان شناسایی به‌موقع مشکلات را دشوار کرده و موجب شده بخش مهمی از نظارت‌ها به‌جای پیشینی، به‌صورت پسینی انجام شود."
تخلفات در اعطای تسهیلات؛ از اعطای کلان به افراد خاص تا عدم بازپرداخت
خدائیان در ادامه به مصادیقی از تخلفات مشاهده‌شده در شبکه بانکی اشاره کرد و گفت: "در برخی پرونده‌ها مشاهده شده است که بانک‌ها تسهیلات کلانی را به افراد خاص اعطا کرده‌اند و شخص دریافت‌کننده به‌جای بازپرداخت اقساط، مجدداً تسهیلات جدیدی گرفته و با همان وام جدید، بدهی پیشین خود را تسویه کرده است؛ یا از طریق خرید و فروش زمین و ملک، بدهی را به شکل غیرمستقیم پوشش داده است."
وی همچنین به اعطای تسهیلات به ذی‌نفعان مرتبط اشاره کرد و خواستار بررسی دقیق اسامی اشخاص و شرکت‌هایی شد که تسهیلات کلان بانکی دریافت کرده‌اند و اینکه آیا این تسهیلات در مسیر اجرای قوانین کشور مانند قانون جهش مسکن یا جوانی جمعیت بوده است یا عمدتاً به شرکت‌های وابسته بانک‌ها اختصاص یافته است.
انتقاد از استمرار بنگاه‌داری بانک‌ها و عدم مدیریت صحیح منابع
رئیس سازمان بازرسی کل کشور از استمرار بنگاه‌داری بانک‌ها که طبق قانون باید ظرف سه سال از آن خارج شوند، انتقاد کرد و گفت: "نه‌تنها این اتفاق نیفتاده، بلکه در مواردی روند افزایشی نیز مشاهده می‌شود."
وی عدم مدیریت صحیح منابع و مصارف، افزایش اضافه‌برداشت از بانک مرکزی، رشد بالای مطالبات غیرجاری و عدم ارزیابی دقیق وثایق در تسهیلات کلان را از دیگر مشکلات شبکه بانکی برشمرد و تأکید کرد: "در بسیاری از پرونده‌ها، وثیقه‌های اخذشده پاسخگوی میزان تسهیلات نیست و ارزش آنها بسیار کمتر از تسهیلات پرداخت‌شده است."
ضرورت تمکین بانک‌ها از مقررات بانک مرکزی و نقش سامانه «سین»
خدائیان بر ضرورت تمکین بانک‌ها از مقررات بانک مرکزی تأکید کرد و گفت: "مقررات بانک مرکزی برای همه بانک‌ها لازم‌الاجراست؛ اما در عمل، در برخی موارد نسبت به نرخ‌های مصوب سود بانکی مقاومت مشاهده می‌شود."
وی افزود: "اگر عملکرد بانک شفاف و مطابق قانون باشد، نه‌تنها نباید در برابر نظارت مقاومت کند بلکه باید از آن استقبال نماید."
رئیس سازمان بازرسی کل کشور با اشاره به بدهی دولت به بانک مرکزی به عنوان عاملی برای انجماد سرمایه بانک‌ها، درباره تسهیلات تکلیفی اظهار داشت: "گاهی تکلیفی بر عهده بانک‌ها گذاشته می‌شود بدون آنکه منابع آنها بررسی شده باشد. وقتی بانک منابع خود را در شرکت‌های زیرمجموعه مصرف کرده باشد، طبیعتاً قدرت پرداخت تسهیلات تکلیفی را از دست می‌دهد."
وی همچنین به گزارش دیوان محاسبات اشاره کرد که بر اساس آن، مبلغ یک‌هزار و ششصد هزار میلیارد تومان از تسهیلات مربوط به قانون جهش مسکن باید پرداخت می‌شد که این تکلیف از سوی بانک‌ها اجرا نشده است.
انتقاد از تمرکز مدیریت بانک‌ها در دست یک فرد و لزوم تحول در نظارت بانکی
خدائیان با اشاره به ماهیت بانک‌های غیردولتی، انتقاد کرد: "مطابق قانون، یک فرد می‌تواند با اجازه بانک مرکزی تا ۳۳ درصد سهام یک بانک را داشته باشد، اما این به‌معنای امکان مدیریت کامل بانک توسط یک فرد نیست. چرا باید بانکی در کشور وجود داشته باشد که به نام یک فرد شناخته شود؟"
وی در ادامه بر ضرورت تحول در نظام نظارت بانکی تأکید کرد و گفت: "زمان عبور از نظارت‌های سنتی فرارسیده است. باید به سمت نظارت هوشمند مبتنی بر فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی حرکت کنیم؛ نظارتی که به محض انحراف در عملکرد بانکی، هشدار هوشمند صادر کند و مسیر بانک را با قوانین و مقررات تطبیق دهد."
اختیارات نظارتی بانک مرکزی و گام‌های رو به جلو
رئیس سازمان بازرسی کل کشور در پایان خاطرنشان کرد: "بانک مرکزی امروز طبق قانون از اختیارات نظارتی قابل توجهی برخوردار است و می‌تواند با اتکا به این اختیارات، نظارتی مؤثرتر، دقیق‌تر و جامع‌تر بر شبکه بانکی اعمال کند. که ایجاد سامانه یکپارچه نظارتی قدمی در این مسیر است."
