شبکه بانکی متهم ردیف اول تورم: پول غیرمولد، قربانی وام‌های حمایتی!
سیاست‌های خلق پول توسط بانک مرکزی و اعطای تسهیلات بانکی در اقتصاد ایران منجر به افزایش نقدینگی و تورم شده است.
طاهر سماواتی، کارشناس حوزه سیاست‌گذاری اقتصادی، وضعیت خلق پول در کشور را به شدت مورد انتقاد قرار داد و آن را عامل اصلی تورم و رشد نقدینگی دانست.
خلق پول ناعادلانه و غیرمولد
سماواتی با اشاره به نظام بانک‌داری ذخیره جزئی، اظهار داشت که اعطای قدرت خلق پول به بخش خصوصی و برخی خواص، منجر به رشد ناعادلانه و غیرمولد تسهیلات بانکی شده است. وی تاکید کرد که افزایش مانده تسهیلات، نکول تسهیلات کلان اعطایی بانک‌ها به زیرمجموعه‌های خود و نرخ بالای استمهال در شبکه بانکی، به کابوس مردم و موتور رشد تورم تبدیل شده است.
چرخه باطل تورمی
این کارشناس اقتصادی، انحراف در خلق پول را عامل اصلی ایجاد یک چرخه باطل تورمی در کشور معرفی کرد. وی توضیح داد که این چرخه با رشد مانده تسهیلات آغاز شده و در نهایت به رشد بیشتر نقدینگی و وقوع تورم‌های بالاتر منجر می‌شود. سماواتی عامل اصلی رشد نقدینگی را در رشد مانده تسهیلات و همچنین استمهال‌های متعدد برای وام‌های پرداختی به زیرمجموعه‌های شبکه بانکی و افراد خاص وابسته به بانک دانست.
تناقض در پرداخت تسهیلات
سماواتی با انتقاد از عملکرد بانک‌ها، به تناقض فاحش در پرداخت وام‌ها اشاره کرد. وی گفت: "وام‌های خرد شبکه بانکی مورد حمایت از مردم نظیر وام ازدواج و وام فرزندآوری با صف سنگین در پرداخت مواجه هستند ولی وام‌های کلان پرداختی به زیرمجموعه‌ها و شرکت‌های سهامداران بانک‌ها بدون معطلی و از در پشتی پرداخت می‌شود." وی افزود که زمان بازپرداخت این وام‌های کلان چند صد ماهه و مدل بازپرداخت نیز به شکل پلکانی صعودی است، در حالی که برای بازپرداخت وام‌های خرد، اقساط یکسان و بسیار سنگین هستند.
ناکارآمدی نظارت بانک مرکزی
این کارشناس حوزه سیاست‌گذاری اقتصادی، نظام بانک‌داری ذخیره جزئی و ناکارآمدی نظارت بانک مرکزی را عامل کلیدی در تبیین تورم‌های بالا در اقتصاد کشور دانست. او تاکید کرد که رئیس کل بانک مرکزی خود بخشی از مدیران نظام بانکی است و این وضعیت منجر به تشدید مشکلات شده است. سماواتی نتیجه گرفت که عامل تورم را نباید در تحریم‌های خارجی یا وام‌های خرد حمایتی در قانون بودجه جستجو کرد، بلکه عامل اصلی تورم در نظام بانک‌داری ذخیره جزئی و عدم نظارت بانک مرکزی در انحراف واضح از خلق پول است.
سهم ناچیز تسهیلات حمایتی در تورم
در پایان، سماواتی با اشاره به سهم کمتر از 5 درصدی تسهیلات تعیین شده در بودجه از کل تسهیلات پرداختی شبکه بانکی، تصریح کرد که عده‌ای با غرض خاص، با عنوان قراردادن این تسهیلات به عنوان تسهیلات تکلیفی، آن را عامل تورم و رشد نقدینگی می‌دانند. وی تاکید کرد که بانک‌های ناترازی و پرداخت وام به زیرمجموعه‌های بانک‌ها عامل اصلی تورم و رشد نقدینگی کشور است، نه وام ازدواج یا وام فرزندآوری.
