فروش ویژه کالای ایرانی در کویت؛ فرصت ۳۷ میلیارد دلاری پیش روی تهران
ایران و کویت برای گسترش همکاری‌های اقتصادی، تجاری و سرمایه‌گذاری در خلیج فارس توافق کردند.
کویت، یکی از کشورهای منطقه خلیج فارس با جمعیتی در حدود ۴.۴ میلیون نفر، سالانه بیش از ۳۷ میلیارد دلار انواع کالا را از سراسر جهان وارد می‌کند. اقلام عمده وارداتی این کشور شامل مواد غذایی، مصالح ساختمانی، تجهیزات صنعتی، دارو، تجهیزات پزشکی و قطعات خودرو است.
مزیت‌های جغرافیایی برای توسعه صادرات ایران
نزدیکی موقعیت جغرافیایی بنادر جنوبی ایران، به‌ویژه آبادان و خرمشهر، به کویت و همچنین وجود مسیر زمینی از طریق شلمچه، مزیت‌های مهمی را برای توسعه صادرات ایران به این کشور فراهم می‌آورد. با بهره‌گیری از مسیرهای ترانزیتی زمینی از طریق عراق و افزایش ظرفیت حمل‌ونقل دریایی، ایران قادر است سهم قابل توجهی از بازار کویت را به خود اختصاص دهد. کارشناسان اقتصادی بر این باورند که با فراهم شدن زیرساخت‌های لازم، دستیابی به حجم تجارت دوجانبه دو میلیارد دلاری میان دو کشور در آینده نزدیک، هدفی واقع‌بینانه و دست‌یافتنی است.
روند رو به رشد مبادلات تجاری
بررسی آمارهای تجاری حاکی از آن است که روابط اقتصادی ایران و کویت در سال‌های اخیر، علیرغم نوساناتی، روندی رو به رشد را تجربه کرده است. صادرات ایران به کویت در سال ۱۴۰۰ به میزان ۳.۵ میلیون تن بوده که این رقم در سال ۱۴۰۱ با افزایش به ۵.۵ میلیون تن رسید. در سال ۱۴۰۲، این میزان به ۴.۵ میلیون تن کاهش یافت و در سال ۱۴۰۳ نیز تاکنون حدود ۴ میلیون تن ثبت شده است.
از نظر ارزش صادرات، در سال ۱۴۰۱ شاهد رشد ۲۷ درصدی نسبت به سال پیش از آن بودیم. در سال ۱۴۰۲، علیرغم صادراتی حدود ۲۰۰ میلیون دلاری، رشد ۳ درصدی محقق شد. اما در سال ۱۴۰۳، ارزش صادرات ایران به کویت به حدود ۳۰۰ میلیون دلار رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، رشدی ۲۳ درصدی را نشان می‌دهد.
سه محصول عمده صادراتی ایران به کویت در این سال‌ها شامل سیمان، سنگ گچ و محصولات فولادی واسطه‌ای بوده است. در سوی مقابل، کالاهای وارداتی ایران از کویت شامل کائوچو، محصولات سرامیکی ساختمانی، جرثقیل، مولد برق، کاغذ و مقوا هستند.
نکته قابل توجه این است که برخی فعالان اقتصادی معتقدند بخشی از کالاهای ایرانی از طریق امارات به کویت صادر می‌شود و لذا در آمار رسمی تجارت مستقیم میان ایران و کویت ثبت نمی‌گردد. بنابراین، ارزش واقعی صادرات ایران به بازار کویت احتمالاً فراتر از ارقام اعلام‌شده است و رقم ۳۰۰ میلیون دلار بر اساس اظهارنامه‌های گمرکی رسمی محاسبه شده است.
آغاز دوباره همکاری‌های اقتصادی پس از ۱۲ سال
در تحولی مهم، سیزدهمین نشست کمیته مشترک بازرگانی جمهوری اسلامی ایران و کویت پس از ۱۲ سال وقفه، اخیراً برگزار شد. آخرین دور این کمیته در سال ۱۳۹۳ برپا شده بود.
بررسی‌ها نشان می‌دهد در جریان این مذاکرات، دو طرف در پنج محور کلیدی شامل تجارت و سرمایه‌گذاری، امنیت غذایی، صنعت و استاندارد، امور گمرکی و حمل‌ونقل به توافقات مهمی دست یافتند. در حوزه تجارت و سرمایه‌گذاری، مقرر شد نمایشگاه توانمندی‌های جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۲۶ در کویت برگزار شود و هیئت‌هایی از فعالان اقتصادی کویت برای بازدید از نمایشگاه‌ها و مذاکره با بخش خصوصی ایران به این کشور سفر کنند. همچنین، توسعه سرمایه‌گذاری‌های مشترک و رفع موانع تجاری از دیگر محورهای مورد بحث در این بخش بود.
در زمینه امنیت غذایی، که یکی از اولویت‌های اصلی کویت محسوب می‌شود، مسائلی چون تأمین پایدار کالاهای اساسی، سرمایه‌گذاری مشترک در بخش کشاورزی، انتقال فناوری و آموزش نیروی انسانی مورد بررسی قرار گرفت. در این راستا، پیش‌نویس یادداشت تفاهمی نیز تهیه شده تا پس از طی مراحل کارشناسی، به امضای مقامات دو کشور برسد.
در بخش صنعت و استاندارد، توافق بر هماهنگی استانداردهای ملی، تسریع در تدوین برنامه اجرایی مشترک و تسهیل مبادله کالاهای دارای گواهی استاندارد حاصل شد. همکاری‌های صنعتی، صادرات ماشین‌آلات و انتقال فناوری نیز از دیگر موارد مطرح شده در این حوزه بود.
در حوزه گمرکی، اجرای کامل موافقتنامه همکاری‌های گمرکی و تهیه برنامه اجرایی مشترک مورد تأکید قرار گرفت. همچنین، پیگیری توافقنامه‌های «حمایت متقابل از سرمایه‌گذاری» و «اجتناب از اخذ مالیات مضاعف» نیز در دستور کار دو کشور قرار گرفت.
یکی از موضوعات مهم مطرح‌شده در این نشست، گسترش مسیرهای حمل‌ونقل میان ایران و کویت بود. در بخش دریایی، تشکیل کارگروهی مشترک میان سازمان بنادر و دریانوردی ایران و طرف کویتی برای رفع مشکلات فنی شناورها و ملوانان ایرانی مقرر شد. در بخش زمینی نیز، امکان ترانزیت کالا از مسیر شلمچه – صفوان – عبدلی مورد بررسی قرار گرفت که در صورت اجرایی شدن، می‌تواند مسیر جدیدی برای حمل کالا میان دو کشور ایجاد کند.
در حوزه هوایی نیز، افزایش پروازهای مستقیم میان ایران و کویت و تقویت خط کشتیرانی بین بندر خرمشهر و بندر الاحمدی مورد توافق قرار گرفت تا جریان رفت‌وآمد تجاری و مسافری میان دو کشور تسهیل شود.
با برگزاری این نشست و امضای توافقات جدید، فصل تازه‌ای از همکاری‌های اقتصادی ایران و کویت آغاز شده است؛ فصلی که می‌تواند ضمن توسعه تجارت و سرمایه‌گذاری مشترک، به گسترش ارتباطات انسانی و اقتصادی میان دو ملت نیز منجر شود.
