10 همت پولِ دود شد: لکوموتیوها در ایران "بی‌جان" و بخش ریلی "ناکام"!
عملکرد ضعیف بخش ریلی به دلیل کاهش تولید ناوگان، سوانح، عدم تناسب منابع و افزایش قیمت بلیت.
عضو سابق هیئت‌مدیره راه‌آهن با انتقاد از عملکرد بخش ریلی کشور در یک سال اخیر، نسبت به عدم تناسب میان تزریق منابع و نتایج حاصله، کاهش بهره‌وری لکوموتیوها و افت تولید ناوگان هشدار داد.
عدم تحقق اهداف افزایش ناوگان ریلی
احسان شعبانی، عضو سابق هیئت‌مدیره راه‌آهن، در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی با اشاره به عملکرد بخش ریلی کشور طی یک سال اخیر، اظهار کرد: یکی از نکات قابل تأمل طی مدت یاد شده، عدم تناسب میان تزریق منابع و نتایج حاصل از آن است. با وجود تزریق حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان از محل تهاتر نفت در سال ۱۴۰۳ و ادامه این روند در سال ۱۴۰۴، برنامه افزایش لکوموتیوهای فعال از ۵۰۹ دستگاه در شهریور ۱۴۰۳ به ۶۰۰ دستگاه برای نوروز ۱۴۰۴ محقق نشد. این تعداد در فروردین به حدود ۵۸۰ دستگاه رسید و در حال حاضر نیز تنها حدود ۵۷۰ دستگاه فعال اعلام شده است.
دلایل افت بهره‌وری و هماهنگی
وی ادامه داد: به نظر می‌رسد عدم پیگیری مؤثر از سوی راه‌آهن و نبود هماهنگی لازم با دستگاه‌های مرتبط از جمله گمرک، بانک مرکزی و وزارت صمت از دلایل اصلی این وضعیت بوده است. اگرچه رشد تعداد لکوموتیوهای فعال آن‌گونه که انتظار می‌رفت محقق نشده، اما موضوع قابل تأمل در این بخش، کاهش حدود ۱۰ درصدی بهره‌وری لکوموتیوها در یک سال گذشته است. این در حالی است که در بازه زمانی ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۲، کشور رشد حدود ۱۰ درصدی در بهره‌وری لکوموتیوها را تجربه کرده بود.
کاهش تولید ناوگان و پیامدهای آن
شعبانی با بیان اینکه کاهش چشمگیر در بهره‌وری، اثر مثبت تزریق منابع و افزایش آماده‌به‌کاری ناوگان را تقریباً خنثی کرده، اظهار کرد: شاخص حمل‌ونقل ریلی در مجموع کمتر از پنج درصد رشد داشته است. وی همچنین در خصوص وضعیت تولید داخلی ناوگان ریلی گفت: تولید و بازسازی ناوگان در مقایسه با دوره قبل حدود ۵۰ درصد کاهش یافته و از تولید سالانه بیش از ۱۰۰۰ دستگاه به کمتر از ۶۰۰ دستگاه رسیده‌ایم. استمرار این روند نزولی می‌تواند صدمات جبران‌ناپذیری به نیروی انسانی فعال و زیرساخت‌های صنایع ریلی کشور وارد کند و این حوزه را در سال‌های آینده با چالش‌های جدی مواجه سازد.
افت تعداد مسافران با وجود افزایش قیمت بلیت
رئیس سابق کمیته حسابرسی داخلی راه‌آهن در ادامه، با اشاره به وضعیت جابه‌جایی مسافران ریلی، تصریح کرد: پس از ثبت رکورد ۳۱ میلیون و ۷۸۰ هزار مسافر در سال ۱۴۰۲، این رقم در سال ۱۴۰۳ با کاهش ۶ درصدی به ۳۰ میلیون و ۱۴۰ هزار مسافر رسید و در سال ۱۴۰۴ نیز تغییر محسوسی نداشته است. با ادامه روند فعلی به نظر می‌رسد امسال نیز تعداد مسافران از ۳۱ میلیون نفر فراتر نرود. این در حالی است که طی این مدت، قیمت بلیت قطارهای پنج‌ستاره بیش از ۱۰۰ درصد و سایر قطارها بیش از ۶۰ درصد افزایش یافته و انتظار ارائه خدمات گسترده‌تر و با کیفیت بالاتر وجود داشته است.
افزایش مجدد سوانح ریلی
شعبانی همچنین از افزایش مجدد سوانح ریلی خبر داد و گفت: پس از چند سال کاهش پیاپی سوانح و در حالی‌که مجموع تعداد سوانح ریلی از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۲ هر سال روندی نزولی داشت و از ۲۳۸ سانحه در سال ۱۳۹۹ با کاهش ۲۳ درصدی به ۱۸۳ سانحه در سال ۱۴۰۲ رسید، طی ۶ ماه نخست امسال سوانح ریلی حدود ۱۰ درصد افزایش یافته است. وی به سانحه ریلی اخیر در منطقه ریلی یزد اشاره کرد و گفت که خسارت مستقیم آن سنگین برآورد می‌شود.
