رد پای دزدی ۸ میلیارد دلاری
سالانه بالغ بر ۸ میلیارد دلار از اقتصاد ایران دزدیده می‌شود؛ این دزدی بزرگ که در قالب قاچاق سوخت انجام می‌شود؛ از عوامل مهم ناترازی سوخت، ناترازی بودجه‌ای و حتی تورم است.
درحالی که واردات بنزین و گازوئیل برای رفع ناترازی این دو فرآورده نفتی مهم صورت می‌گیرد، بیش از آنچه با تخصیص میلیاردها دلار ارز وارد می‌شود، از مرزهای کشور درحال خروج است.
برآورد شده روزانه بالغ بر ۲۵ تا ۳۰ میلیون لیتر بنزین و گازوئیل از ایران قاچاق می‌شود که ارزش آن در طول یک سال به بیش از ۸ میلیارد دلار می‌رسد.
سید محمدمهدی سیدی، مؤلفه‌های بسیاری در قاچاق سوخت مؤثر است که اختلاف نرخ معنادار با کشورهای همسایه و نبود نظارت بر عملکرد بخش‌های مختلف مصرف ازجمله حمل‌ونقل، نیروگاهی، کشاورزی و صنعت از مهم‌ترین این موارد به‌شمار می‌رود.
وی با بیان اینکه سالانه رقمی ۶ تا ۸ میلیارد دلار از منابع کشور به‌دلیل قاچاق هدر می‌رود، افزود: تا زمانی که لایه تخصیص با اسناد حمل صوری مواجه است، در زمینه تخصیص یارانه سوخت به مصرف‌کننده واقعی دچار چالش هستیم.
مشاور و نماینده ویژه مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش در امور پیشگیری و مقابله با قاچاق فرآورده‌های نفتی با اعلام اینکه در سال‌های قبل ۶ جایگاه عرضه سوخت متخلف را شناسایی و در قالب پرونده‌های مهم به دستگاه قضایی معرفی کردیم، بیان کرد: به‌تازگی در بخش کشاورزی و معادن تعداد زیادی ادوات و معادن غیرفعال را که سهمیه سوخت دریافت می‌کردند، شناسایی و به نهادهای ذی‌ربط معرفی کردیم.
نکته مهمی که در خصوص قاچاق سوخت وجود دارد، این است که این دزدی آشکار، از مبادی در ظاهر رسمی صورت می‌گیرد؛ به‌طوری که مثلا یک فرد در ظاهر کشاورز، ماشین‌آلاتی را خوداظهاری کرده و بابت آنها سوخت دریافت می‌کند که اصلا این ماشین‌آلات در چخه فعالیت کشاورزی نیستند و فقط سوخت یارانه‌ای آنهاست که برای فرد متخلف، سودآور است.
در فعالیت‌های دیگری چون معادن که حجم ماشین‌آلات و خودروهای تحت فعالیت آن بسیار پرتعدادتر است نیز این گزارش‌های خلاف واقع دیده شده است. به‌عبارتی در تمامی بخش‌های حمل‌و نقل، معادن، کشاورزی، صنایع و... گزارش‌های صوری که از عدم نظارت صحیح ارگان‌های مربوطه حکایت دارد، بی‌داد می‌کند و حجم سوختی که از این مبادی قاچاق می‌شود، زیانی ۸ میلیارد دلاری به اقتصاد کشور می‌زند.
طرح ملی پایش لحظه‌ای و مدیریت هوشمند زنجیره تأمین فرآورده‌های نفتی کشور ازجمله طرح‌های راهبردی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی است که با هدف بهینه‌سازی تولید و توزیع سوخت، افزایش بهره‌وری و کاهش هدررفت منابع، از فناوری‌های نوین و سیستم‌های دیجیتال بهره می‌برد.
اگر این طرح پیاده‌سازی شود، بسیاری از این انحراف‌های مربوط به سوخت، به‌پایان خواهد رسید. قرارداد طرح ملی پایش لحظه‌ای و مدیریت هوشمند زنجیره تأمین فرآورده‌های نفتی کشور اردیبهشت‌ماه امسال در حاشیه نمایشگاه بین‌المللی نفت بین شرکت‌های طراحی و ساختمان نفت (ODCC) و طراحی و مهندسی صنایع انرژی (EIED) امضا شد.
