توافق ایران و آمریکا؛ جایگزین احتمالی ارز بریکس

اما آیا این پروژه بزرگ به سرانجام رسید؟ و آیا ایران در صورت توافق با آمریکا، می‌تواند از مزایای آن بهره‌مند شود؟

عقب‌نشینی از طرح ارز مشترک بریکس

در سال ۲۰۲۵، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین ایالات متحده، با بازگشت به قدرت، تهدید کرد که هرگونه پیشرفت در پروژه ارز مشترک بریکس با تحمیل تعرفه‌های سنگین مواجه خواهد شد. این اقدام بازدارنده، به‌ویژه در مورد کشورهایی چون برزیل، موجب تغییر رویکرد شد. برزیل، که نقش ریاست دوره‌ای بریکس را بر عهده داشت، اعلام کرد توسعه ارز مشترک را از اولویت‌های خود خارج کرده و تمرکز را بر گسترش سیستم‌های پرداخت بین‌المللی غیر وابسته به دلار معطوف می‌کند.

"BRICS Pay"؛ جایگزینی تدریجی 

با کمرنگ شدن طرح ارز واحد، کشورهای بریکس مسیر واقع‌گرایانه‌تری در پیش گرفته‌اند. توسعه سیستم‌های پرداخت جایگزین مانند BRICS Pay به‌عنوان ابزاری برای تسهیل مبادلات تجاری با ارزهای محلی، به شکل جدی دنبال می‌شود. این سیستم نه‌تنها می‌تواند سلطه دلار را در مبادلات میان اعضا کاهش دهد، بلکه راهکارهای مالی جدیدی در اختیار کشورهایی چون ایران قرار می‌دهد که درگیر تحریم‌های ارزی هستند.

آیا ایران می‌تواند از بریکس مالی بهره ببرد؟

پیوستن ایران به بریکس، در شرایطی که این گروه در حال بازتعریف نقش جهانی خود است، فرصت استراتژیکی برای تهران به شمار می‌رود. در صورتی که روابط ایران و آمریکا بهبود یابد و زمینه رفع تحریم‌های کلیدی فراهم شود، ایران می‌تواند از ظرفیت‌های سیستم‌های مالی جایگزین بریکس بهره‌مند شود. استفاده از ارزهای محلی در تجارت با کشورهای بریکس و دور زدن سازوکارهای سنتی مالی بین‌المللی، راهی برای افزایش تاب‌آوری اقتصاد ایران در برابر فشارهای خارجی خواهد بود.

بریکس بدون ارز مشترک هم خطرناک برای دلار است

گرچه پروژه ارز واحد بریکس فعلاً متوقف شده، اما روند دلارزدایی همچنان با قدرت ادامه دارد. گسترش استفاده از ارزهای غیردلاری، ایجاد بانک‌های توسعه مشترک، و استفاده از زیرساخت‌های دیجیتال پرداخت، همگی در خدمت تحقق هدفی بزرگ‌تر قرار دارند؛ کاهش سلطه دلار در نظم اقتصادی جهان.

برای ایران، مشارکت فعال و هوشمندانه در این روند می‌تواند به معنای بازتعریف جایگاه خود در اقتصاد جهانی باشد؛ به‌ویژه اگر فرصت‌های دیپلماتیک نیز به‌درستی مدیریت شود.