خداحافظی با برنج!
در روزهایی که نرخ برنج طغیان کرده و به مرز ۲۰۰ هزار تومان هم رسیده است، وزیر جهاد کشاورزی بر ساختگی‌بودن این نرخ‌ها تاکید دارد. اما روی واقعی ماجرا این است که با همین قیمت‌های ساختگی برنج از سفره مردم حذف شده است.
سرانه تی‌وی
بازار برنج این روزها دچار نوسان نرخ شدیدی شده و حتی در مواردی نرخ این محصول از مرز ۲۰۰ هزار تومان هم عبور کرده است.
وزیر جهاد کشاورزی در حاشیه جلسه هیأت دولت در هفته گذشته به این موضوع اشاره کرد و گفت که نرخ برنج ساختگی است و دلیل این امر را احتکار دانست.
با توجه به این اظهارات، این پرسش ایجاد می‌شود که چرا بازار برنج به این مرحله رسیده و چگونه می‌توان قیمت‌ها را کنترل کرد؟
مقایسه نرخ برنج از مهرماه تا بهمن‌ماه
بررسی بازار برنج از مهر تا بهمن امسال حاکی از آن است که نرخ برنج در چهار ماه گذشته، رشد چشمگیری داشته است. به طور مثال در مهرماه امسال، هر کیلو برنج هاشمی با نرخ ۱۰۸ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم به فروش می‌رسید. همچنین برنج طارم اصل و برنج دم سیاه به ترتیب ۱۰۸ هزار و ۱۱۰ هزار تومان قیمت‌گذاری شده‌اند.
برنج فجر ۹۰ هزار تومان و برنج ندا ۵۵ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم در اختیار مصرف‌کنده قرار می‌گرفت.
اما بررسی قیمت‌ها در بهمن‌ماه حاکی از آن است که برنج هاشمی گیلان با نرخ ۱۹۸ هزار تومان به فروش می‌رسد که این امر نشان‌دهنده افزایش ۸۳ درصدی نرخ برنج طی چهارماه اخیر است. همچنین نرخ برنج طارم هم با افزایش ۴۴ درصدی، به ۱۵۶ هزار تومان رسیده است.
قیمت برنج دم سیاه در مهرماه امسال ۱۱۰ هزار تومان بود. اما حال نرخ این محصول ۹۹ درصد افزایش داشته و با نرخ ۲۱۹ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم در بازار عرضه می‌شود.
البته نرخ برنج فجر هم در این بازه زمانی ۷۲ درصد افزایش داشته و نرخ آن از ۹۰ هزار تومان به ۱۵۵ هزار تومان رسیده است.
علاوه بر این، نرخ برنج ندا هم ۵۵ هزار تومان بود که در بهمن‌ماه نرخ آن به ۹۳ هزار تومان افزایش یافته که این نشان‌دهنده رشد ۶۹ درصدی نرخ این محصول طی چهارماه گذشته است.
با توجه به بررسی فروشگاه‌های اینترنتی مشخص می‌شود که قیمت‌ها ساختگی نیست و در برخی از انواع برنج، قیمت‌ها از مرز ۲۰۰ هزار تومان هم عبور کرده و حتی تا نرخ ۲۲۰ هزار تومان هم خرید و فروش می‌شود.
علت افزایش نرخ برنج چیست؟
دلایل مختلفی از سوی فعالان صنفی و مسئولان وزارت جهاد کشاورزی برای این افزایش قیمت‌ها ذکر شده است. یکی از دلایل عمده این موضوع این است که بنکداری به شکل گذشته از بین رفته و پای شرکت‌های زنجیره‌ای به بازار این محصول باز شده است. این شرکت‌ها برنج را با نرخ پایین از کشاورز خریداری می‌کنند و با نرخ بالا در بازار توزیع می‌کنند. حتی این شرکت‌ها در برخی از موارد، برنج را به صورت قطره‌چکانی به بازار تزریق می‌کنند که همین امر باعث از بیین رفتن تعادل بازار می‌شود.
علاوه بر این مورد، ممنوعیت واردات هم بر بازار محصول تأثیر گذاشته است. واردات برنج هرساله از ابتدای مردادماه تا آذرماه ممنوع می‌شود که در چنین شرایطی قطعا نرخ برنج تحت تإثیر قرار می‌گیرد.
جندی پیش، جبرئیل برادری، رئیس جهاد کشاورزی استان تهران، عنوان کرده بود که خبر تغییر ارز وارداتی برنج باعث شده که دلالان برنج‌های خود را به بازار عرضه نکنند. همین امر باعث گرانی برنج در بازار شده است.
حتی در لایحه بودجه ۱۴۰۴ ذکر شده بود که نرخ ارز ترجیحی برنج از ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان به ۳۸ هزار و ۵۰۰ تومان تغییر می‌کند. البته وزیر جهاد کشاورزی هم اعلام کرده بود که طی مذاکره‌ای با رئیس جمهور، قرار نیست فعلا تغییری در نرخ ارز صورت گیرد.
مشکلات باید از ریشه حل شوند
در روزهای اخیر، بسیاری از کالاهای اساسی نظیر برنج، حبوبات، لبنیات، سیب‌زمینی، تخم‌مرغ و … افزایش نرخ داشته‌اند. این گرانی دومینو‌وار نشان‌دهنده ضعف وزارت جهاد و حتی ستاد تنظیم بازار در مدیریت بازار است. عدم برنامه‌ریزی مناسب در بخش تولید، توزیع، واردات، صادرات و … باعث شده تا بازار این محصولات با نوسان نرخ شدید مواجه شوند.
از طرفی، وزیر جهاد کشاورزی هم افزایش نرخ برنج را ساختگی می‌داند و این درحالی است که قیمت‌ها همچنان روند صعودی دارند و حتی نگرانی‌هایی برای تأمین برنج در ماه رمضان هم وجود دارد.
بنابراین، وزارت جهاد، نهادهای نظارتی و ستاد تنظیم بازار باید برای کنترل قیمت‌ها و به تعادل رساندن بازار اقدام کنند. علاوه بر این، باید برای جلوگیری از چنین اتفاقاتی پیش از این برنامه‌ریزی می‌شد. تا زمانی که وزارت جهاد و ستاد تنظیم بازار تدابیر و برنامه‌ریزی درستی نداشته باشد، حتی در صورت حل این مشکلات، بازهم چنین اتفاقاتی رخ می‌دهد.
