منتظر این اتفاق تلخ در ۲۰۲۵ باشید
اثر اختلالات دریای سرخ و کانال پاناما براساس گزارش آنکتاد تا پایان سال ۲۰۲۵، افزایش ۰.۶ درصدی قیمت‌های مصرف‌کننده جهانی را به همراه دارد.
اختلالات اخیر دریایی، به ویژه در دریای سرخ، کانال سوئز و کانال پاناما چه اثری بر نرخ‌های حمل‌ونقل، هزینه‌های تجارت جهانی و به تبع آن ثبات اقتصادی گذاشته است؟ یافته‌های معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران حاکی از آن است؛ نرخ‌های حمل‌ونقل کانتینری در سال ۲۰۲۳ پس از رکوردهای بی‌سابقه در دوران همه گیری کووید ۱۹ تثبیت شدند. با این حال، اختلالات در دریای سرخ و کانال سوئز در اواخر ۲۰۲۳ و اوایل ۲۰۲۴ باعث افزایش قابل توجه این نرخ‌ها شد. افزایش فاصله‌های حمل‌ونقل و هزینه‌های عملیاتی، مانند سوخت و حق بیمه، نرخ‌های حمل‌ونقل را بیش از پیش افزایش داد.
این اختلالات منجر به افزایش سرعت حمل‌ونقل، مصرف بیشتر سوخت و ازدحام بنادر شد. که به طور کلی هزینه‌ها را افزایش داد. اقتصادهای در حال توسعه، به ویژه کشورهای جزیرهای کوچک در حال توسعه و کشورهای کمتر توسعه یافته، با افزایش نرخ غذا و مصرف‌کننده که مشکلات امنیت غذایی را تشدید کرد، بیشترین بار اقتصادی را متحمل شدند.
پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که اختلالات تا سال ۲۰۲۵، قیمت‌های مصرف‌کننده جهانی را ۰.۶ درصد افزایش دهند که البته اقتصادهای آسیب‌پذیر تأثیر بیشتری را شاهد خواهند بود.
با در نظر داشتن شرایط موجود، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های دریایی، به ویژه در اقتصادهای در حال توسعه، برای کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل و افزایش تاب‌آوری در برابر اختلالات ضروری است. همچنین همکاری بین‌المللی و به‌روزرسانی‌های مقرراتی برای رسیدگی به آسیب‌پذیری‌های زنجیره‌های تأمین جهانی، حیاتی است.
نرخ کرایه‌های حمل کانتینری
در سال ۲۰۲۳، نرخ‌های کرایه حمل کانتینری پس از اوج‌های استثنایی در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ تثبیت شدند. شاخص کرایه حمل کانتینری شانگ‌های، که معیاری کلیدی برای ردیابی نرخ‌های لحظه‌ای حمل کانتینر از شانگ‌های چین به بنادر مختلف عمده در سراسر جهان است، در سال ۲۰۲۳ به طور نسبتا پایدار باقی ماند. این شاخص دوباره در اواخر ۲۰۲۳ به دلیل اختلالات در دریای سرخ و کانال سوئز که به افزایش مسافت‌های میانگین سفر کشتی‌ها انجامید، افزایش یافت.
در ژانویه ۲۰۲۴، شاخص به طور متوسط ۲۱۳۰ واحد بود. نرخ‌ها دوباره در مه ۲۰۲۴ افزایش یافت و به طور متوسط حدود ۲۶۴۴ واحد رسید. از جمله دلایل این افزایش می‌توان به افزایش نرخ‌ها به طور کلی و همزمانی با فصل اوج تجارت کانتینری اشاره کرد. نرخ‌های کرایه حمل در بیشتر مسیرها تحت تأثیر قرار گرفتند.
از اواسط دسامبر ۲۰۲۳ تا ژوئن ۲۰۲۴، برای جبران مسافت افزوده شده، تقاضا برای ظرفیت اضافی کشتی‌های کانتینری حدود ۱۲ درصد افزایش یافت. این تغییر مسیرها علاوه بر این افزایش تقاضا، باعث افزایش سرعت کشتی‌ها برای رعایت برنامه‌ریزی تحویل کالا سرعت‌های دریایی تقریبا ۲۵ درصد افزایش یافت، از ۱۶ به۲۰، گره و به دنبال آن افزایش سه برابری مصرف سوخت شد؛ که در نتیجه آن نرخ‌های کرایه حمل و هز ینه‌های حمل‌ونقل افزایش یافت.
تا اواسط ژوئن ۲۰۲۴، ازدحام کشتی‌های در حال انتظار در لنگرگاه‌ها در بنادر به میزان ۲.۵ میلی ون TEUرسید. که این معادل ۸.۴ درصد از ظرفیت جهانی بود و همچنین به افزایش نرخ‌های کرایه حمل کمک کرد. در آغاز اختلالات در دریای سرخ، ظرفیت کافی کانتینر در بازار برای مدیریت تناژ اضافی لازم برای تغییر مسیر به دور دماغه امید نیک وجود داشت. با این حال، هرگونه اختلال بیشتر ممکن است فشار شدیدی بر زنجیره‌های تأمین وارد کند و احتمالا منجر به افزایش‌های اضافی در نرخ‌های کرایه حمل شود.
تحلیل آنکتاد نشان می‌دهد که بین اکتبر ۲۰۲۳ و ژوئن ۲۰۲۴، اختلالات در دریای سرخ و کانال سوئز تأثیر بیشتری بر شاخص کرایه حمل کانتینری چین داشته است، که یک شاخص کلیدی از نرخ‌های کرایه حمل برای حمل‌ونقل کانتینری است. این اختلال ۱۴۸ درصدی را به افزایش تجمعی ۱۲۰ درصدی در شاخص اضافه کرد. اختلال در کانال پاناما نیز به افزایش شاخص کمک کرد، اما تأثیر کمتری داشت و ۹ درصدی را به خود اختصاص داد. تأثیر اختلالات بر نرخ‌های کرایه حمل کانتینر تا حدی با رشد ظرفیت تأمین کشتی‌های کانتینری جبران شد؛ هنگامی که کشتی‌ها از مسیرهای دریایی بار یک عبور کردند، مسافت‌ها و تقاضا برا ی ظرفیت کشتی افزایش یافت، بازار این را با استفاده از ظرفیت اضافی کشتی‌های موجود مرتفع کرد.
نرخ‌ها در ۲۰۲۵
اثر افزایش نرخ‌های حمل‌ونقل بر کشورهای کوچک جزیرهای در حال توسعه و کشورهای کمتر توسعه یافته چقدر است؟ پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال ۲۰۲۵، که سطح قیمت‌های مصرف‌کننده جهانی به دلیل اختلالات در دریای سرخ و کانال پاناما به میزان ۰.۶ درصد افزایش یابد. آنکتاد فرض کرده است که تأثیر ترکیبی این دو اختلال بر نرخ‌های حمل‌ونقل، یعنی، سهم ۱۵۷ درصدی در افزایش شاخص حمل‌ونقل کانتینری چین و ۳۳ درصدی در افزایش شاخص خشک بالتی بین اکتبر ۲۰۲۳ و ژوئن ۲۰۲۴، در این دوره ادامه یابد. این فرضیه محافظه‌کارانه است، زیرا نرخ‌های حمل‌ونقل از ژوئن ۲۰۲۴ به بعد نیز همچنان افزای ش یافته‌اند. اگر نرخ‌های حمل‌ونقل بیشتر از فرض کنونی افزایش یابند، تأثیر بر قیمت‌های مصرف‌کننده جهانی بیشتر از پیش‌بینی‌های کنونی خواهد بود.
اقتصادهای کشورهای کوچک جزیرهای در حال توسعه بیشتر از سایر ین تحت تأثیر قرار خواهند گرفت. قیمت‌های غذاهای فرآوری شده در کشورهای کوچک جزیرهای به میزان ۱.۳ درصد افزایش خواهد یافت که ۰.۲۶ درصد از افزایش کل نرخ مصرف‌کننده را تشکیل می‌دهد، زیرا کشورها ی کوچک جزیرهای به شدت به واردات مواد غذایی فرآوری شده از طریق دریا وابسته هستند.
پیش‌بینی می‌شود که کشورهای کمتر توسعه یافته با افزایش ۰.۸ درصدی در قیمت‌های مصرف‌کننده که بیشتر از میانگین جهانی است مواجه شوند. نرخ غذا به تنهایی ۰.۳۴ درصد به نرخ نهایی مصرف‌کننده خواهد افزود. این مسئله، ریسک قابل توجهی در امنیت غذایی در کشورهای کوچک جزیرهای و کشورهای کم درآمد به دلیل اختلالات در گلوگاه‌های جهانی را نشان می‌دهد.
پیش‌بینی می‌شود که تولید ناخالص داخلی واقعی به میزان ۰.۰۶ درصد در سطح جهانی کاهش یابد. در این بین کشورهای کوچک جزیرهای دو برابر میانگین جهانی با تاثیر این کاهش مواجه خواهند شد. کشورهای کوچک جزیرهای به تجارت دریایی وابسته هستند و توانایی محدودی برای جایگزینی کالای وارداتی با تولید داخلی دارند.
