هشدار ! گرانی در مسیر بازار است
بررسی‌ها نشان می‌دهد، روند رشد نقدینگی در نیمه اول امسال بعد از ۴سال مجددا صعودی شده است. همچنین روند رشد پول در سال جاری نسبت به سال گذشته افزایشی بوده که نشان از نااطمینانی‌های گسترده در اقتصاد ایران است.
نقش نقدینگی در ایجاد تورم چیست
براساس نظر برخی از کارشناسان اقتصادی، نقدینگی مهم‌ترین متغیر تورم‌ساز و اصلی‌ترین عامل در ایجاد تورم است. مطابق با مبانی علم اقتصاد رشد مستمر و پایدار نقدینگی در طول زمان تنها عامل ایجاد تورم در بلندمدت است. یعنی افزایش نقدینگی موجب می‌شود تا سطح قیمت‌ها در طول زمان صعودی شود. متغیر نقدینگی از مجموع پول و شبه پول به دست می‌آید. اعتباردهی بانک‌ها و همچنین کسری بودجه دولتی نقش زیادی در افزایش نقدینگی ایفا می‌کنند و از همین‌رو نظارت بر شبکه بانکی و هزینه‌های دولت می‌تواند موجب کنترل رشد نقدینگی شود.
بالا و پایین رشد نقدینگی در دهه ۹۰
شروع تحریم‌های بین المللی در سال 90 ، اقتصاد ایران را با دریایی از نااطمینانی‌ها مواجه کرد. در واقع موانع زیاد روی فروش نفت کشور و بحران در مبادلات بین المللی ایران منجر به ایجاد مشکلات زیادی برای اقتصاد کشور شد. رشد نقطه به نقطه نقدینگی در فروردین سال 91 معادل 21.3 درصد بوده و در سال‌های بعد روندی صعودی داشته است. به طوری که رشد متغیر تورم‌ساز در تیرماه 93 ، 41.4 درصد برآورد شده است.
این وضعیت اما ادامه پیدا نکرده و بعد از شروع مذاکرات هسته‌ای ، روند رشد نقطه به نقطه نقدینگی کاهشی شد. به عبارت دیگر زمانی که توافق برجام در تیرماه 94 به امضا رسید و لغو تحریم‌ها اتفاق افتاد، رشد نقدینگی که در ماه مشابه سال 93 بالاتر از 40 درصد اعلام شده بود در تیر سال 97 به 20.1 درصد کاهش یافت. این رقم پایین‌ترین میزان رشد نقدینگی در حداقل 13 سال گذشته است.
با این‌حال خروج آمریکا با تصمیم ترامپ از برجام موجب شد تا مجددا سایه تحریم‌ها به آسمان اقتصاد ایران بازگردد. در نتیجه نااطمینانی‌ها در اقتصاد ایران افزایش یافته و سوخت متغیر تورم‌ساز تامین شد. از همین‌رو رشد نقدینگی افزایش شدیدی را تجربه کرده و به 42.8 درصد در مهرماه 1400 رسید که بالاترین رشد نقدینگی در حداقل 13 سال گذشته است.
ورود بایدن به کاخ سفید در اواخر سال 99 به علت تسهیل فروش نفت ایران و کاهش مشکلات کسری بودجه دولت منجر به نزولی شدن روند رشد نقدینگی شد. به طوری که رشد نقدینگی از 42.8 درصد در مهر 1400 به 24.1 درصد در فروردین سال جاری کاهش یافت.
روند رشد نقدینگی در سال ۱۴۰۳چگونه بوده است؟
آخرین آمارهای نقدینگی که مربوط به نیمه اول سال جاری است نشان از آن دارد که در این مدت روند رشد نقطه به نقطه نقدینگی صعودی بوده است. به طوری که رشد نقطه به نقطه نقدینگی که در فروردین امسال 24.1 درصد ثبت شده در شهریورماه به 27.8 درصد رسیده است. البته رشد متغیر تورم ساز در شهریورماه نسبت به مرداد کاهشی و 0.6 واحد درصد کمتر شده است.
