معرفی دیدبان صنعت (didbansant.ir)؛ رسانه تخصصی صنعت و فناوری
به گزارش دیدبان صنعت didbansant.ir، صنعت سیمان ایران به عنوان یکی از پایه‌های اساسی اقتصاد کشور، در سال ۱۴۰۴ (۲۰۲۵ میلادی) با چالش‌ها و فرصت‌های متعددی روبرو بوده است. بر اساس گزارش‌های اخیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان ایران، ظرفیت تولید سیمان در کشور به بیش از ۹۰ میلیون تن در سال رسیده است، که ۸۵ درصد تجهیزات و ماشین‌آلات آن به صورت داخلی تولید می‌شود. با این حال، تقاضای داخلی سیمان در نیمه اول سال ۲۰۲۵، تحت تأثیر رکود ساختمانی و تعطیلات ۳.۱ درصد کاهش یافته و به ۱۵.۴۶۱ میلیون تن رسیده است. تولید سیمان نیز با رشد اندکی ۱.۱ درصدی به ۱۶.۷۲ میلیون تن رسیده، در حالی که تولید کلینکر ۲.۲ درصد افزایش داشته است.
صادرات سیمان، به عنوان اهرم اصلی حفظ تعادل بازار داخلی، در سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۵ با رشد ۱۷.۱ درصدی به ۱.۳۹۳ میلیون تن رسیده است. کویت با سهم ۳۶ درصدی، اصلی‌ترین مقصد صادراتی است و پس از آن ارمنستان با ۱۴ درصد قرار دارد. با این وجود، صادرات کلینکر ۳۶.۳ درصد کاهش یافته و به ۱.۴۰۲ میلیون تن رسیده، که عمدتاً به دلیل رقابت جهانی و تحریم‌های بین‌المللی است. در نیمه اول سال، صادرات سیمان ۲۵.۴ درصد رشد داشته و به ۵۳۹,۱۹۰ تن رسیده، اما کلینکر ۵۴.۷ درصد افت کرده است.
تحلیل دیدبان صنعت نشان می‌دهد که عوامل اقتصادی مانند تورم ۴۰ درصدی و کاهش ارزش ریال، بر قدرت رقابتی صادرات تأثیر گذاشته است. با این حال، بازارهای منطقه‌ای مانند عراق، افغانستان و کشورهای آسیای مرکزی، پتانسیل رشد ۱۰-۱۵ درصدی را در نیمه دوم سال فراهم می‌کنند.
آینده انرژی خورشیدی در ایران به روایت دیدبان صنعت
ایران، با موقعیت جغرافیایی نزدیک به استوا، ۹۰ درصد از مساحت خود را برای تولید انرژی خورشیدی مناسب می‌داند، با بیش از ۳۰۰ روز آفتابی در سال و تابش متوسط ۲۲۰۰ کیلووات‌ساعت بر متر مربع. ظرفیت فعلی انرژی تجدیدپذیر تنها ۱.۱۸۶ گیگاوات است، که ۵۸ درصد آن خورشیدی و ۳۱ درصد بادی است. دولت ایران هدف‌گذاری کرده تا سال ۲۰۲۵، ۱۰ درصد از برق کشور را از منابع تجدیدپذیر تأمین کند و تا ۲۰۳۰ به ۳۰ درصد برساند، با ظرفیت ۲۰ گیگاوات تا ۲۰۲۷ و ۱۰ گیگاوات خورشیدی تا ۲۰۳۰.
در سال ۲۰۲۵، سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی (ساتبا) اعلام کرده که ۶۰۰ مگاوات ظرفیت خورشیدی جدید اضافه خواهد شد، با تمرکز بر پارک‌های خورشیدی و واحدهای کوچک ۱۱۰۰ تایی با ظرفیت ۱۵ مگاوات. همچنین، ۵۰۰ مگاوات دیگر تا تابستان ۲۰۲۵ عملیاتی می‌شود تا کمبود برق را جبران کند. سرمایه‌گذاری ۳.۲ میلیارد دلاری از صندوق توسعه ملی برای ۷۰۰۰ مگاوات ظرفیت خورشیدی، عمدتاً سقف بام‌ها، تصویب شده است. تا سال ۲۰۲۵، ۱۰۰۰ مگاوات پارک خورشیدی جدید ساخته می‌شود.
چالش‌های اصلی شامل تحریم‌ها، کمبود فناوری و زیرساخت شبکه است، اما روابط با چین امکان دور زدن تحریم‌ها را فراهم می‌کند. رئیس‌جمهور پزشکیان دستور نصب پنل‌های خورشیدی بر سقف ساختمان‌های دولتی تا تابستان را داده و ساتبا مناقصه‌های جدیدی برای نیروگاه‌های تجدیدپذیر راه‌اندازی کرده است. پیش‌بینی می‌شود ظرفیت خورشیدی از ۱.۸ گیگاوات فعلی به ۱۰ گیگاوات برسد، با تمرکز بر استان‌های شرقی مانند خراسان جنوبی و سیستان.
دیدبان صنعت بر این باور است که انرژی خورشیدی می‌تواند بحران انرژی ایران را حل کند، با پتانسیل ۱۵ گیگاوات تا ۲۰۲۵. سیاست‌های تشویقی مانند خرید تضمینی برق مازاد تا ۷۰ درصد قیمت بازار، سرمایه‌گذاری خصوصی را افزایش می‌دهد. با این حال، نوسانات ارزی و کمبود سرمایه خارجی، نیاز به حمایت دولتی را ضروری می‌کند. آینده روشن است، اما نیازمند اجرای سریع است.
نگاهی به صنعت پتروشیمی ایران و معرفی پتروشیمی‌های معروف
صنعت پتروشیمی ایران، با ظرفیت تولید ۳۴ میلیون تن در سال تا ۲۰۰۹، ۲۶ درصد تولید خاورمیانه را تشکیل می‌دهد و دومین تولیدکننده پس از عربستان است. این صنعت ۲ درصد GDP، ۴۴ درصد صادرات غیرنفتی و ۵۵ درصد صادرات صنعتی را تأمین می‌کند. در سال ۲۰۲۵، صادرات پتروشیمی به ۱۲.۵ میلیون تن با ارزش ۵.۳ میلیارد دلار رسیده، اما تحریم‌ها چالش اصلی است.
شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس (PGPIC)، بزرگ‌ترین هلدینگ پتروشیمی ایران، با سرمایه ۸۰۰ میلیارد تومان در ۲۰۱۱ تأسیس شده و دومین شرکت سودآور پس از سابیک است. PGPIC قراردادهای مهندسی، تدارکات و ساخت را به قرارگاه خاتم‌الانبیا (وابسته به سپاه) واگذار کرده و شبکه‌ای از شرکت‌های فرعی مانند Persian Gulf Petrochemical Industry Commercial Co. را مدیریت می‌کند.
شرکت ملی صنایع پتروشیمی (NPC) از ۱۹۶۴، عملیات و توسعه را بر عهده دارد و با سرمایه‌گذاری‌های مشترک، مجتمع‌هایی مانند رازی، آبادان، پتروشیمی شیراز و بندر امام را ساخته است. NPC بر تولید، فروش و صادرات هیدروکربن‌ها تمرکز دارد و تا ۲۰۱۵ هدف ۱۰۰ میلیون تن تولید را داشته است.
پتروشیمی بندر امام، بو علی سینا و نوری، زیرمجموعه هلدینگ‌های بزرگ، محصولات کلیدی مانند متانول و تولوئن را تولید می‌کنند.
آشنایی با پروژه‌های عظیم نفتی خلیج فارس
- میدان گازی پارس جنوبی (South Pars / North Dome)
- میدان نفتی الغوار (Ghawar Oil Field) – عربستان سعودی
- میدان نفتی السفانیه (Safaniya Oil Field) – عربستان سعودی
- پروژه‌های توسعه میدان نفتی آزادگان – ایران
- میدان نفتی فروزان – ایران/عربستان
- میدان نفتی مارون – ایران
- میدان نفتی زاکوم (Upper Zakum Oil Field) – امارات متحده عربی
- میدان نفتی برقان (Burgan Oil Field) – کویت
- میدان نفتی هفده شهریور – ایران
- میدان نفتی ابو البخوش (Abu Al-Bukhoosh) – امارات
خلیج فارس، با میدان گازی پارس جنوبی (بزرگ‌ترین ذخیره جهان، ۵۰ درصد گاز ایران)، پایه پروژه‌های عظیم نفتی است. میدان گازی بلال در عمق ۷۰ متری، توسط پتروپارس از ۲۰۱۹ توسعه می‌یابد. پروژه‌های ذخیره‌سازی گاز مانند بیبولند خلیج فارس، شورویه ۱ و ۲، سراجه و نصرآباد، ظرفیت را افزایش می‌دهند.
میدان‌های نفتی مانند ابوذر، فروزان، دورود و سلمان، مشترک با عربستان و امارات، در خلیج فارس قرار دارند. آقاجاری، بی‌بی حکیمه و کارنج در خوزستان، تولیدکنندگان کلیدی هستند. پالایشگاه ستاره خلیج فارس با ظرفیت ۱۲۰,۰۰۰ بشکه در روز، و پالایشگاه جنوب عدیش ۶۰,۰۰۰ بشکه، تا ۲۰۲۷ کامل می‌شوند.
پروژه جاسک، ترمینال صادرات خارج از تنگه هرمز، ظرفیت ۳۰۰,۰۰۰ بشکه در روز دارد. میدان گازی فرزاد B در خلیج فارس، توسط پتروپارس توسعه می‌یابد. دیدبان صنعت بر پتانسیل ۱۲۰ میلیارد دلاری سرمایه‌گذاری تا ۲۰۲۸ تأکید دارد.
معرفی تجهیزات مدرن در صنایع شیمیایی
صنایع شیمیایی با تمرکز بر نوآوری، پایداری و تحول دیجیتال، تجهیزات مدرنی را اتخاذ می‌کنند. هوش مصنوعی (AI) و اینترنت اشیاء (IoT) برای بهینه‌سازی فرآیندها، با کاهش ۲۰ درصدی زمان توسعه و هزینه‌ها، کلیدی هستند. سنسورها و دستگاه‌های بی‌سیم، عملکرد تجهیزات را ردیابی می‌کنند.
چاپ سه‌بعدی (۳D Printing) تولید کاتالیست‌ها، قطعات تجهیزات و مواد بسته‌بندی را کارآمدتر می‌کند، با کاهش LCOE تا ۸۵ درصد. دوقلوهای دیجیتال (Digital Twins) شبیه‌سازی مجازی برای بهینه‌سازی را فراهم می‌کنند.
الکترونیکاسیون فرآیندها، مانند کراکینگ بخار، با انرژی تجدیدپذیر، انتشار کربن را کاهش می‌دهد. هیدروژن سبز و خوراک‌های زیستی، مواد پایدار تولید می‌کنند. ربات‌های نرم (Soft Robotics) برای کارهای ظریف در الکترونیک و غذا، ایده‌آل هستند. نرم‌افزار CAD، طراحی را تسریع می‌کند و همکاری را افزایش می‌دهد.
آخرین تحولات صنایع خودروسازی جهان به روایت دیدبان صنعت
امسال فروش جهانی خودروهای سبک ۱ درصد رشد کرده و به ۸۹.۶ میلیون واحد می‌رسد. تولید نیز ۳.۵ درصد رشد می‌کند، با تمرکز بر EVها. فروش EVها ۱۵.۱ میلیون واحد (۱۶.۷ درصد بازار) است. تحولات کلیدی شامل خودروهای نرم‌افزاری (SDV) با به‌روزرسانی OTA، و سطوح ۲.۵ و ۳ خودمختاری است. AI در ADAS و تولید، کیفیت را افزایش می‌دهد. اتصال خودروها به IoT، تجربه شخصی‌سازی‌شده فراهم می‌کند. چین با NEVها پیشرو است، با ۲۵.۸ میلیون فروش در ۲۰۲۴. آمریکا ۱۶.۲ میلیون واحد پیش‌بینی می‌شود. چالش‌ها شامل تعرفه‌ها و تنش‌های تجاری است.
نقش استارتاپ‌ها در تحول صنعت خودرو
استارت‌آپ‌ها تحول صنعت خودرو را با نوآوری در EV، خودمختاری و اتصال هدایت می‌کنند. شرکت‌هایی مانند Aurora و KeepTruckin، رانندگی خودکار و لجستیک را بهبود می‌بخشند. Olympian با معماری مدولار، هزینه‌ها را ۸۰ درصد کاهش می‌دهد.
FUSE Autotech تجربه خرید را دیجیتال می‌کند. RightHand Robotics، انتخاب قطعات را خودکار می‌سازد. استارت‌آپ‌ها ۷۵ روند را شکل می‌دهند، از V2G تا شارژ EV، آن‌ها بازار را متنوع می‌کنند، پایداری را پیش می‌برند و با چابکی، به تقاضاها پاسخ می‌دهند.
آخرین دستاوردهای صنعت رباتیک در دیدبان صنعت
اکنون بازار رباتیک ۱۶.۵ میلیارد دلار ارزش دارد. روندها شامل AI برای خودمختاری، cobots برای همکاری، و ربات‌های humanoid مانند Optimus Gen 2 و Atlas الکتریکی است. دو قلوهای دیجیتال و چاپ ۳D، کارایی را افزایش می‌دهند. ABB با AR/VR آموزش را بهبود می‌بخشد. FANUC ۱ میلیون ربات ارسال کرده. آسیا ۷۰ درصد نصب‌ها را دارد.
منبع: دیدبان صنعت
