برندگان دو ماراتن

چندی پیش کنفرانسی با محوریت بررسی گزارش تیم تحقیقاتی مشترک گوگل و موسسه دکارت در پاریس برگزار شد که به ارزیابی توانایی کشورها در «شاخص آمادگی اقتصادی برای آینده» می‌پرداخت.

از آنجا که فناوری‌های دیجیتال بنیان تحول اقتصادی و بهبود وضع اقتصادی شهروندان در دنیای آینده محسوب می‌شوند، مبنای این تحقیق آمادگی و برنامه‌ریزی کشورها برای حضور در اقتصاد دیجیتال آینده بود.

«آمادگی دولت‌ها برای ورود به فاز جدید دیجیتالی جهانی چقدر است و چه برنامه‌ریزی برای بقای کسب‌وکارها در این دنیای جدید کرده‌اند؟» این جمله پرسش اصلی تحقیق یادشده است. براساس نتایج این تحقیق،‌ تحقق چنین افق‌هایی برای هر کشور بستگی به روابط بین‌الملل با سایر کشورها و اجرای طرح‌های مشترک دارد؛ چراکه مبنای تولید ثروت، اتصال و یادگیری از یکدیگر است. در یک کلام، چندجانبه‌گرایی در اقتصاد ملی و سیاست خارجی زیربنای این‌گونه آمادگی‌ها برای آینده هستند.

در این تحقیق 4 متغیر برای سنجش میزان آمادگی کشورها برای بقا در دنیای آینده موردبررسی قرار گرفته‌اند که عبارتند از سرمایه فیزیکی، سرمایه انسانی، فناوری و رقابت‌پذیری.

در بخش سرمایه فیزیکی 3 ساختار عمرانی، حمل‌ونقل و انرژی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. در قسمت سرمایه انسانی با توجه به اهمیت جذب، گسترش، آموزش و بروزرسانی مهارت‌ها به میزان بهره از این ساختار اشاره می‌شود. بخش فناوری نیز به میزان بکارگیری فناوری‌های دیجیتالی، تولید محتوای دیجیتال و انقلاب صنعتی چهارم (روش تولید کالا از طریق فناوری‌های نوین، اتوماسیون و اتصالات بین‌المللی از طریق زنجیره پخش قطعات) تکیه دارد. در نهایت با توجه به اهمیت بقای کسب‌وکارها در فضای رقابتی، به سیاست‌گذاری حوزه دیجیتال، تاثیر فناوری بر محیط بازار، نقش تحقیق و توسعه در به‌کارگیری فناوری پرداخته شده است.

این تحقیق برای ارزیابی متغیر «سرمایه انسانی» از کلید‌واژه‌های فرار مغزها، برابری جنسیتی در مشاغل با مهارت بالا، مزایای بازنشستگی، ارتباط مستقیم نظام آموزشی با اقتصاد ملی و مهارت‌های دیجیتالی استفاده کرده است. در ارزیابی متغیر «فناوری» خرید اینترنتی، مشارکت الکترونیک، گسترش نرم‌افزار و هوش مصنوعی و اینترنت اشیا موردبررسی قرار گرفته است. کلیدواژه‌های امنیت سایبری، امنیت اطلاعات، کارآمدی نیروی کار، رتبه‌بندی دانشگاه‌ها، مقالات علمی، هزینه‌های تحقیق و توسعه، صادرات hi-tech، فعالیت در تولید کالاهای جدید و وضعیت صنایع hi-tech نیز در فهرست متغیر «رقابت‌پذیری» جای گرفته است.

براساس نتایج این پژوهش، با بررسی معیارهای یادشده ۱۰ کشور از میان ۱۲۴ کشور مطالعه شده، از سطح آمادگی بالاتری برای ورود به دنیای جدید فناوری برخوردارند. به ترتیب کسب‌وکارهای خرد و کلان در کشورهای سنگاپور، دانمارک، سوییس، امریکا، سوئد، فنلاند، نروژ، هلند، انگلستان و استرالیا، در مسیر بقا قرار گرفته‌اند.

براساس نتایج این پژوهش کره جنوبی در رتبه ۱۳، آلمان در رتبه۱۶، فرانسه در رتبه۲۱، اسراییل در رتبه ۲۴، قطر در رتبه ۳۴، چین در رتبه۳۸، عربستان سعودی در رتبه۴۲، روسیه در رتبه۴۸، ترکیه در رتبه۵۳، کویت در رتبه ۵۸، ویتنام در رتبه۶۱، عمان در رتبه۶۳ ایستاده‌اند.

ایران نیز در بین 124 کشور مورد بررسی، موفق به کسب رتبه ۸۷ شده و در کنار بولیوی با رتبه۸۶ و پاراگوئه در رتبه ۸۵ ایستاده است.

بررسی رتبه‌‌ ایران نشان می‌دهد،‌ ایران در بررسی شاخص‌های موردارزیابی متغیرهای یادشده در مجموع، کمتر از ۵۰ درصد پیشرفت داشته است. همچنین براساس اطلاعات دیگر این پژوهش، بقای کسب‌وکارهای ایران متکی به توسعه فناوری است. ایران باید در بخش‌‌های حمل‌ونقل، صنایع مبتنی بر فناوری‌های جدید، آموزش مهارت‌های نوین، افزایش اعتبار تحقیق و توسعه، بکارگیری نیروی متخصص، اقدامات اساسی کند.

پژوهش یادشده در بخش دیگری به دلایل مشترک بین کشورهای موفق در این حوزه پرداخته و به این نتیجه رسیده که ۵۰ کشور بالای این فهرست دارای چند ویژگی مشخص هستند که عبارتند از:

اولویت حکمرانی در رشد و توسعه اقتصادی؛

هم‌سویی سیاست خارجی با توسعه ملی؛

بکارگیری گسترده قشر متخصص؛

شفافیت در حکمرانی و ارتباطات و تعاملات گسترده جهانی به‌ویژه در تولید کالا؛

تاکید و توجه ویژه به آموزش و یادگیری فناوری و حوزه دیجیتال.

بنابراین به نظر می‌رسد برای کسب آمادگی بقا و توسعه در دنیای آینده راهی جز تکرار مسیرهای به نتیجه رسیده کشورهای موفق نداریم. وقت آن است که باور کنیم در دنیای آینده زندگی بدون فناوری امکان‌پذیر نخواهد بود و باید با کسب تجربه و صرف هزینه مطابق با تغییرات جهانی تغییر کرد. بدون شک مقابله با تغییرات جهانی نتیجه‌ای جز شکست و خروج از گردونه رقابت به همراه نخواهد داشت.