از کلیسا تا زمین بسکتبال: نایس‌میت، جنجال، میراث ابدی!
خلاصه خبر: تاریخچه بسکتبال از اختراع جیمز نایس‌میت در YMCA تا حضور در المپیک و توسعه آن به عنوان یک ورزش جهانی.
ورزش بسکتبال؛ از تلفیق تصادف و کنجکاوی تا جهانی شدن
ورزش بسکتبال، برخلاف تصور رایج، حاصل یک اتفاق یا تصادف نبوده، بلکه ریشه در تلاش، کنجکاوی و ذهن خلاق دکتر جیمز نایس‌میت، استاد تربیت بدنی و کشیش کانادایی دارد. این ورزش در زمستان سال ۱۸۹۱ میلادی متولد شد و مسیر پرفراز و نشیب خود را از یک سالن سرپوشیده تا به محبوب‌ترین ورزش‌های جهان پیمود.
آغاز زندگی و تأثیر تجربیات تلخ
جیمز نایس‌میت در ششم نوامبر ۱۸۶۱ در شهر آلمونت کانادا دیده به جهان گشود. دوران کودکی او با از دست دادن زودهنگام والدین به دلیل بیماری تیفوس و گذران زندگی زیر نظر مادربزرگ و سپس عمویش همراه بود. فقر، کار طاقت‌فرسا در مزرعه و فقدان عزیزان، شخصیتی سخت‌کوش و مقاوم در او شکل داد.
تلنگری که مسیر زندگی را تغییر داد
نایس‌میت در سن ۱۵ سالگی به دلیل شرایط سخت زندگی، تحصیل را رها کرد تا به کار در مزرعه بپردازد. اما جمله‌ای از یک رهگذر ناشناس، سرنوشت او را دگرگون ساخت: «اگر مادرت تو را این‌گونه می‌دید، در گورش آرام نمی‌گرفت». این جمله، او را به بازگشت به تحصیل ترغیب کرد و در نهایت منجر به ورودش به دانشگاه مک‌گیل مونترال برای تحصیل در رشته تربیت بدنی شد.
یافتن منبر در زمین بازی
پس از اتمام تحصیلات تربیت بدنی، نایس‌میت به تحصیلات دینی روی آورد و به موعظه در کلیسا پرداخت. با این حال، او در تقاطع میان فعالیت‌های ورزشی و فعالیت‌های مذهبی، به درک عمیقی دست یافت: «من فهمیدم که منبر من، زمین بازی است. می‌توان از ورزش برای هدایت انسان‌ها به سوی خیر استفاده کرد.»
تولد بسکتبال: ورزشی برای زمستان
در سال ۱۸۹۰، نایس‌میت به‌عنوان مدرس تربیت بدنی در انجمن مسیحی جوانان (YMCA) مأموریت یافت تا ورزشی نوین برای دانشجویان طراحی کند که بتوان آن را در فصول سرد و در سالن‌های سرپوشیده اجرا نمود. حاصل این مأموریت، ابداع ورزشی با توپ، دو سبد و مجموعه‌ای از ۱۳ قانون ساده بود که بعدها به بسکتبال شهرت یافت.
از تقویت روحیه تا محبوبیت جهانی
بسکتبال در ابتدا با هدف تقویت روحیه، انضباط و همکاری طراحی شد، اما به مرور زمان توانست مرزها را پشت سر گذاشته و به یکی از پرطرفدارترین ورزش‌های سراسر جهان تبدیل شود.
میراث اخلاقی و انسانی نایس‌میت
دکتر نایس‌میت تا پایان عمر بر جنبه‌های انسانی و اخلاقی بسکتبال تأکید داشت. او معتقد بود این بازی، ابزاری مؤثر برای شکل‌دهی شخصیت، پرورش روح همکاری و احترام متقابل است؛ اصولی که بازتابی از فلسفه المپیک و جنبش «مسیحیت نیرومند» نیز محسوب می‌شود.
جیمز نایس‌میت در ۲۸ نوامبر ۱۹۳۹ درگذشت، اما میراث او، در هر پرتاب، پاس و لبخند بر چهره بازیکنان در زمین بسکتبال، همچنان زنده و پویاست.
