افشاگری تکان‌دهنده: پای سنت‌های ممنوعه به فوتبال انگلیس باز شد!
تاکتیک های فوتبال انگلیس در لیگ برتر با تکیه بر ضربات ایستگاهی، کرنر و اوت متحول شده است.
رشد قابل توجه گل‌های ایستگاهی در لیگ برتر؛ تاکتیک جدید فوتبال انگلیس؟
استراتژی هدفمند یا اتفاقی آماری؟
گل‌های حاصل از ضربات ایستگاهی، همواره یکی از جذابیت‌های فوتبال بوده‌اند، اما در حال حاضر، به‌ویژه در لیگ برتر انگلیس، شاهد روندی صعودی و چشمگیر در این زمینه هستیم. این پدیده که به نظر می‌رسد هدفی مشخص را دنبال می‌کند، باعث شده تا صحبت از کرنرها و اوت‌های خاص تیم‌هایی چون آرسنال و برنتفورد بیش از هر زمان دیگری به گوش برسد.
آمار نگران‌کننده برای حریفان: افزایش 6 درصدی گل‌های ایستگاهی
حذف رئال مادرید توسط دکلان رایس با دو گل از روی ضربه آزاد، ممکن است در نگاه اول تصادفی به نظر برسد، اما آمارهای لیگ برتر الگوی بزرگتری را نشان می‌دهد. در 10 سال گذشته، میانگین سهم گل‌های ایستگاهی در لیگ برتر 21.65 درصد در هر فصل بوده است. این رقم در فصل جاری با افزایشی قابل توجه به 27.8 درصد رسیده است؛ رقمی که شامل ضربات پنالتی نمی‌شود.
آخر هفته‌ای پر از گل‌های ایستگاهی
رشد این آمار، اگرچه انفجاری نیست، اما بدون تردید واقعی است. هفته نهم لیگ برتر نمونه‌ای گویا از این روند بود: آرسنال از روی ضربه آزاد گلزنی کرد، لیدز گل پیروزی را پس از کرنر به ثمر رساند، مدافع تاتنهام دو بار با استفاده از ضربات ایستگاهی موفق به گلزنی شد، بازیکنان ساندرلند و برنتفورد از پرتاب اوت به گل رسیدند، دنی ولبک از ضربه آزاد گلزنی کرد و مارکوس تاورنیه، هافبک بورنموث، کرنر را مستقیماً وارد دروازه حریف کرد. این اتفاقات تنها در یک آخر هفته رخ دادند.
از کنفرانس‌های خبری تا تخصص در ضربات ایستگاهی
در ماه‌های اخیر، تقریباً از هر مربی لیگ برتر در نشست‌های خبری درباره اهمیت ضربات ایستگاهی سوال شده است. حتی سرمربی چلسی، پیش از دیدار برابر ساندرلند، با این پرسش روبرو شد؛ دیداری که در آن ویلسون ایزیدور پس از یک پرتاب اوت به گل رسید. انزو مارسکا با کنایه گفت شاید بهتر باشد لیام دلاپ را در خانه بگذارد و پدرش را که به خاطر پرتاب‌های اوت بلندش مشهور بود، به بازی بیاورد.
توخل: جزئیات مهم برای جام جهانی 2026
توماس توخل، سرمربی تیم ملی انگلیس، نیز به این موضوع اذعان کرده است: «سانتر دوباره بازگشته است، درست مثل پرتاب‌های اوت. وقت زیادی نداریم، اما تا جام جهانی 2026 این جزئیات اهمیت زیادی خواهند داشت. درباره پرتاب‌های اوت بلند و شوت‌های مستقیم دروازه‌بان‌ها نیز صحبت خواهیم کرد، چرا که نمی‌توانیم در چهار روز تمرین فقط روی بازی‌های کوتاه تمرکز کنیم.»
متخصص پرتاب اوت، مسیر مربیگری را می‌گشاید
جالب اینکه توخل دستیاری دارد که در زمینه پرتاب‌های اوت تخصص دارد؛ آنتونی بری، کسی که پایان‌نامه‌اش را درباره همین موضوع نوشته و بیش از 60 ساعت فیلم از فصل 19-2018 لیگ برتر را با تجزیه و تحلیل 16 هزار و 380 پرتاب اوت آن فصل، مورد مطالعه قرار داده است. بری ممکن است به زودی مسیر کیت اندروز را دنبال کند؛ مربی‌ای که کارش را به عنوان متخصص ضربات ایستگاهی آغاز کرد و حالا هدایت برنتفورد را بر عهده دارد. برنتفورد از ابتدای فصل گذشته، هشت گل از پرتاب‌های اوت به ثمر رسانده است؛ دست‌کم دو برابر هر تیم دیگر لیگ برتر.
تاتنهام و افزایش چشمگیر پرتاب اوت به داخل محوطه
روند استفاده از پرتاب‌های اوت به داخل محوطه در سایر تیم‌ها نیز مشهود است. تاتنهام، با وجود تغییر مربی، در تابستان فصل جاری، در 9 بازی این فصل، بیشتر از 38 بازی فصل قبل پرتاب اوت به داخل محوطه حریف داشته است.
آرسنال؛ پیشتاز گل‌های کرنر در اروپا
با این حال، کرنرها بیش از پرتاب‌های اوت در نتیجه بازی‌ها تاثیرگذار هستند. آرسنال در این زمینه نه تنها در لیگ برتر، بلکه در سراسر اروپا پیشتاز است. از فصل 24-2023 تاکنون، تیم میکل آرتتا دست‌کم 11 گل بیشتر از هر باشگاه دیگری در پنج لیگ معتبر اروپا از روی کرنر به ثمر رسانده است:
- آرسنال (انگلیس): 37 گل
- بوروسیا دورتموند (آلمان): 26 گل
- اینتر (ایتالیا): 25 گل
- بایرلورکوزن (آلمان): 24 گل
- تاتنهام (انگلیس): 24 گل
این آمار نتیجه کار نیکولاس خوور، مربی ضربه‌های ایستگاهی آرسنال است. سهم گل‌های کرنر در لیگ برتر نیز از 12.1 درصد در فصل گذشته به 18.7 درصد در این فصل افزایش یافته است. همین الگو در تمام پنج لیگ برتر اروپا نیز مشاهده می‌شود، هرچند نه به شدت لیگ انگلیس.
تغییر سبک بازی: از مالکیت به عمودی
بازگشت به سخنان توخل؛ اشاره او به سانتر و پرتاب اوت تصادفی نیست. فوتبال انگلیس به تدریج از بازی موقعیتی به سمت سبک مستقیم‌تر و عمودی‌تر در حرکت است. حتی منچسترسیتی نیز دیگر مانند گذشته به مالکیت توپ علاقمند نیست؛ درصد مالکیت این تیم در فصل جاری تنها 58.1 درصد است، کمترین رقم در دوران پپ گواردیولا. ضربه‌های ایستگاهی که توپ را مستقیماً به محوطه می‌فرستند، بخشی از این تغییر کلی سبک بازی هستند.
بازگشت به سنت‌های بومی فوتبال
شان دایچ، سرمربی ناتینگهام فارست، در نخستین نشست خبری خود اظهار داشت: «آمارها نشان می‌دهند که برای نخستین بار در 10 سال گذشته، این همه توپ بلند و سانتر در بازی‌ها دیده می‌شود. اسمش را هر چه می‌خواهید بگذارید، واقعیت همین است.» در انگلستان، این تغییر را نوعی بازگشت به سنت‌های بومی فوتبال می‌دانند. توپ‌های بلند به جلو، چه از کرنر و چه از پرتاب اوت برای تیم‌های متوسط و کوچک اهمیت بیشتری دارند؛ جایی که در ازدحام محوطه، ارزش بازیکنان میلیاردی و ارزان‌قیمت از بین می‌رود.
اتلاف وقت یا تاکتیک کنترل بازی؟
جنبه دیگری از ضربه‌های ایستگاهی، کنترل ریتم بازی و اتلاف وقت است. آرسنال در این زمینه نیز مثال‌زدنی است. در دربی فصل گذشته برابر چلسی، زمانی که تیم آرتتا پیش بود، آماده‌سازی برای یک ضربه آزاد بیش از دو دقیقه و نیم طول کشید؛ بدون دخالت VAR. تنها گفت‌وگو با داور، چیدن دیوار و هماهنگی میان بازیکنان. حتی داوید رایا از دروازه تا محل ضربه دوید تا در تصمیم‌گیری شرکت کند.
کاهش زمان مفید بازی: یک زنگ خطر؟
از همان زمان، بحث «جادوی تاریک آرتتا» در کنترل جریان بازی بر سر زبان‌ها افتاد. امسال، شوخی‌هایی درباره «هارامبول» (سبک ضد فوتبال دفاعی آرسنال) هم رواج یافته است. آمارها نیز این تغییر را تایید می‌کنند؛ در فصل جاری، تنها 54.8 درصد از زمان کل مسابقات لیگ برتر، زمان مفید بازی است؛ کمترین رقم در 10 سال اخیر. به بیان دیگر، مدت زمان مکث‌ها تقریباً با زمان بازی واقعی برابری می‌کند.
IFAB و بررسی محدودیت زمانی برای ضربات ایستگاهی
این هفته، کمیسیون IFAB نهاد قانون‌گذار فوتبال تشکیل جلسه داد. هرچند رسانه‌ها عمدتاً به بحث درباره نقش VAR در کارت زرد دوم پرداختند، اما موضوع دیگری نیز مطرح بود؛ اعمال شمارش معکوس برای پرتاب‌های اوت و ضربه‌های دروازه، مشابه محدودیت هشت‌ثانیه‌ای فعلی برای دروازه‌بان‌ها.
تأثیر لیگ برتر بر فوتبال جهان
در نهایت؛ شاید هیچ‌یک از این نوآوری‌ها در خود انگلیس اختراع نشده باشند، اما چون لیگ برتر قدرتمندترین لیگ دنیاست، هر تغییری در آن، توجه کل دنیای فوتبال را به خود جلب می‌کند.
