فوتبال انگلیس در شوک: سنت‌های فراموش شده بازگشتند!
رکورد گلزنی در لیگ برتر انگلیس با تاکید بر ضربات ایستگاهی، کرنر، اوت‌اندازی و سبک بازی تاکتیکی
افزایش چشمگیر گل‌های ایستگاهی در لیگ برتر؛ از کرنر تا اوت‌اندازی
فوتبال انگلیس شاهد تحولی هدفمند در بهره‌گیری از ضربات ایستگاهی است.
گل‌های حاصل از ضربات ایستگاهی همواره در فوتبال مورد توجه بوده‌اند، اما در حال حاضر، به ویژه در لیگ برتر انگلیس، محبوبیت و تاثیرگذاری آن‌ها بیش از هر زمان دیگری افزایش یافته است. این روند، نشان‌دهنده یک رویکرد کاملاً هدفمند در تیم‌های این لیگ است.
آمار نگران‌کننده برای رقبا
با وجود اینکه شاید در نگاه اول، گلی مانند گل دکلان رایس مقابل رئال مادرید از روی ضربه آزاد، اتفاقی و شانسی به نظر برسد، اما بررسی آمارهای لیگ برتر الگوی واضحی را در مقیاس بزرگتر نشان می‌دهد. در ۱۰ سال گذشته، میانگین درصد گل‌های حاصل از ضربات ایستگاهی در لیگ برتر ۲۱.۶۵ درصد در هر فصل بوده است. این رقم در فصل جاری به ۲۷.۸ درصد رسیده است که نشان‌دهنده رشدی قابل توجه است. این آمار شامل گل‌های پنالتی نمی‌شود.
نمونه‌های عینی از یک آخر هفته
هفته نهم لیگ برتر نمونه‌ای گویا از این روند بود. در این هفته، آرسنال از روی ضربه آزاد گلزنی کرد، لیدز یونایتد گل پیروزی خود را پس از ضربه کرنر به ثمر رساند، مدافع تاتنهام دو بار موفق به گلزنی شد، بازیکنان ساندرلند و برنتفورد از روی پرتاب‌های اوت به گل رسیدند، دنی ولبک از روی ضربه آزاد گلزنی کرد و مارکوس تاورنیه، هافبک بورنموث، کرنر را مستقیماً وارد دروازه حریف کرد. این اتفاقات همگی در یک آخر هفته رخ دادند.
توجه مربیان به جزئیات
در ماه‌های اخیر، تقریباً از هر مربی لیگ برتر در نشست‌های خبری درباره ضربات ایستگاهی پرسیده شده است. حتی سرمربی چلسی، پیش از دیدار برابر ساندرلند، که در آن ویلسون ایزیدور پس از یک پرتاب اوت به داخل محوطه گلزنی کرد، با این پرسش مواجه شد. انزو مارسکا، سرمربی چلسی، با طعنه گفت که شاید بهتر باشد به جای لیام دلاپ، پدرش که به خاطر پرتاب‌های اوت بلندش مشهور بود را به بازی بیاورد.
تخصص در پرتاب‌های اوت
توماس توخل، سرمربی تیم ملی انگلیس، نیز به این موضوع اشاره کرده و گفته است: «سانتر دوباره بازگشته، درست مثل پرتاب‌های اوت. وقت زیادی نداریم اما تا جام جهانی ۲۰۲۶ این جزئیات اهمیت زیادی خواهند داشت.» توخل همچنین به اهمیت پرتاب‌های اوت بلند و شوت‌های مستقیم دروازه‌بان‌ها اشاره کرد، زیرا نمی‌توان در چهار روز تمرین تنها بر بازی‌های کوتاه تمرکز کرد.
جالب اینجاست که توخل دستیاری دارد که متخصص پرتاب‌های اوت است؛ آنتونی بری، کسی که پایان‌نامه خود را در این زمینه نوشته است. او بیش از ۶۰ ساعت فیلم از فصل ۲۰۱۸-۲۰۱۹ لیگ برتر تماشا کرده و تمام ۱۶ هزار و ۳۸۰ پرتاب اوت آن فصل را تجزیه و تحلیل کرده است. بری شاید به زودی مسیر کیت اندروز را دنبال کند؛ مربی‌ای که کار خود را به عنوان متخصص ضربه‌های ایستگاهی آغاز کرد و اکنون هدایت برنتفورد را بر عهده دارد. برنتفورد از ابتدای فصل گذشته، هشت گل از پرتاب‌های اوت به ثمر رسانده است که دست‌کم دو برابر هر تیم دیگر لیگ برتر است.
تاتنهام و تغییر رویکرد در اوت‌اندازی
روند استفاده از پرتاب‌های اوت به داخل محوطه در سایر تیم‌ها نیز مشهود است. تاتنهام، تیمی که در تابستان مربی خود را عوض کرد و به جای آنگلوس پوستکوگلو، توماس فرانک را برگزید، نمونه بارز این تغییر است. مقایسه آمارها نشان می‌دهد که تاتنهام در ۹ بازی این فصل، بیشتر از ۳۸ بازی فصل قبل پرتاب اوت به داخل محوطه حریف داشته است.
آرسنال؛ پیشتاز در گل‌های کرنر
با این حال، کرنرها بیش از پرتاب‌های اوت در نتیجه بازی‌ها تاثیرگذار هستند. آرسنال در این زمینه نه تنها در لیگ برتر، بلکه در سراسر اروپا پیشتاز است. از فصل ۲۰۲۳-۲۰۲۴ تاکنون، تیم میکل آرتتا دست‌کم ۱۱ گل بیشتر از هر باشگاه دیگری در پنج لیگ معتبر اروپا از روی کرنر به ثمر رسانده است. آمار به شرح زیر است:
- آرسنال (انگلیس): ۳۷ گل
- بوروسیا دورتموند (آلمان): ۲۶ گل
- اینتر (ایتالیا): ۲۵ گل
- بایرلورکوزن (آلمان): ۲۴ گل
- تاتنهام (انگلیس): ۲۴ گل
این آمار نتیجه کار نیکولاس خوور، مربی ضربه‌های ایستگاهی آرسنال است. موفقیت توپچی‌ها تنها بخشی از یک روند گسترده‌تر در لیگ برتر است؛ سهم گل‌های کرنری از ۱۲.۱ درصد در فصل گذشته به ۱۸.۷ درصد در این فصل افزایش یافته است. همین الگو در تمام پنج لیگ برتر اروپا نیز مشاهده می‌شود، هرچند نه به شدت لیگ انگلیس.
تغییر سبک بازی به سمت مستقیم‌تر
اشاره توخل به سانتر و پرتاب اوت تصادفی نیست. فوتبال انگلیس به تدریج از بازی موقعیتی به سمت سبک مستقیم‌تر و عمودی‌تر در حرکت است. حتی منچسترسیتی نیز دیگر مانند گذشته به مالکیت توپ علاقمند نیست؛ درصد مالکیت این تیم در فصل جاری تنها ۵۸.۱ درصد است که کمترین رقم در دوران پپ گواردیولا محسوب می‌شود. ضربه‌های ایستگاهی که توپ را مستقیماً به محوطه می‌فرستند، بخشی از این تغییر کلی سبک بازی هستند.
بازگشت به سنت‌های بومی
شان دایچ، سرمربی ناتینگهام فارست، در نخستین نشست خبری خود گفت: «آمارها نشان می‌دهند که برای نخستین بار در ۱۰ سال گذشته، این همه توپ بلند و سانتر در بازی‌ها دیده می‌شود. اسمش را هر چه می‌خواهید بگذارید، واقعیت همین است.» در انگلستان، این تغییر را نوعی بازگشت به سنت‌های بومی فوتبال می‌دانند. توپ‌های بلند به جلو، چه از کرنر و چه از پرتاب اوت، برای تیم‌های متوسط و کوچک اهمیت بیشتری دارند؛ جایی که در ازدحام محوطه، ارزش بازیکنان میلیاردی و ارزان‌قیمت از بین می‌رود.
اتلاف وقت و کنترل ریتم بازی
جنبه دیگری از ضربه‌های ایستگاهی، کنترل ریتم بازی و اتلاف وقت است. آرسنال در این زمینه نیز مثال‌زدنی است. در دربی فصل گذشته برابر چلسی، زمانی که تیم آرتتا پیش بود، آماده‌سازی برای یک ضربه آزاد بیش از دو دقیقه و نیم طول کشید. از آن زمان، بحث «جادوی تاریک آرتتا» در کنترل جریان بازی بر سر زبان‌ها افتاد. امسال، شوخی‌هایی درباره «هارامبول» (سبک ضد فوتبال دفاعی آرسنال) نیز رواج یافته است. آمارها نیز این تغییر را تأیید می‌کنند؛ در فصل جاری، تنها ۵۴.۸ درصد از زمان کل مسابقات لیگ برتر، زمان مفید بازی است که کمترین رقم در ۱۰ سال اخیر محسوب می‌شود.
نگرانی نهادهای قانون‌گذار
این هفته، کمیسیون IFAB، نهاد قانون‌گذار فوتبال، تشکیل جلسه داد. هرچند رسانه‌ها عمدتاً به بحث درباره نقش VAR در کارت زرد دوم پرداختند، اما موضوع دیگری نیز مطرح بود؛ اعمال شمارش معکوس برای پرتاب‌های اوت و ضربه‌های دروازه، مشابه محدودیت هشت‌ثانیه‌ای فعلی برای دروازه‌بان‌ها.
در نهایت، شاید هیچ‌یک از این نوآوری‌ها در خود انگلیس اختراع نشده باشند، اما چون لیگ برتر قدرتمندترین لیگ دنیاست، هر تغییری در آن، توجه کل دنیای فوتبال را به خود جلب می‌کند.
