اختصاصی سرانه؛
شوک بزرگ ۶ دی / طلا ۱۰ میلیون تومان گران شد!
تابلوهای صرافیها و طلافروشیها امروز، ۶ دی ۱۴۰۴، عددی را به نمایش گذاشتند که هضم آن برای اقتصاد ایران دشوار است. قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار با عبور مقتدرانه از مرزهای روانی، به عدد حیرتانگیز ۱۵ میلیون و ۷۹ هزار تومان رسید.
این در حالی است که درست یک سال پیش در چنین روزی، طلا در کانال ۵ میلیون تومان نوسان میکرد. این گزارش روایتی است از جهش ۲۰۰ درصدی قیمت طلا در طول یک سال؛ اتفاقی که نشان میدهد سرمایههای خرد مردم چگونه در برابر طوفان تورم، بیدفاع ماندهاند.
پرواز عمودی؛ ۱۰ میلیون تومان گرانی در یک سال
بررسی نمودارهای قیمت در بازار تهران، پرده از یک واقعیت تلخ برمیدارد. اگر تقویم را دقیقا یک سال به عقب ورق بزنیم، در تاریخ ۶ دی ۱۴۰۳، قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار معادل ۵ میلیون و ۷۷ هزار تومان بود. عددی که در آن زمان هم گران به نظر میرسید، اما امروز به یک رویای شیرین و دستنیافتنی تبدیل شده است.
امروز، ۶ دی ۱۴۰۴، همان یک گرم طلا با افزایشی معادل ۱۰ میلیون و ۲ هزار تومان، بر قله ۱۵ میلیون و ۷۹ هزار تومان ایستاده است. این یعنی در یک بازه زمانی ۳۶۵ روزه، ارزش ریال در برابر طلا تقریباً به یکسوم کاهش یافته است. چنین شتابی در رشد قیمت، عملاً بازار طلا را از یک بازار «سرمایهگذاری» به یک بازار «پناهگاهی» برای فرار از بیارزش شدن پول تبدیل کرده است.
خداحافظی طبقه متوسط با ویترین طلافروشیها
با تثبیت طلا در کانال ۱۵ میلیون تومان، عملاً محاسبات اقتصادی خانوارها بهم ریخته است. بیایید ساده حساب کنیم؛ خرید یک انگشتر سبک ۵ گرمی (بدون احتساب اجرت ساخت و سود فروشنده) که سال گذشته حدود ۲۵ میلیون تومان آب میخورد، امروز تنها برای خرید طلای خام آن باید بیش از ۷۵ میلیون تومان هزینه کرد. اگر اجرت و مالیات را هم اضافه کنیم، قیمت نهایی این قطعه کوچک طلا به نزدیکی ۹۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان میرسد.
این ارقام به زبان ساده یعنی حذف کامل طلا از سبد خرید عروسیها، هدیهها و پساندازهای کوچک کارمندی. طلا دیگر یک کالای زینتی نیست؛ بلکه به کالایی لوکس تبدیل شده که تماشای ویترینهای آن هم برای بخش بزرگی از جامعه، حسرتبرانگیز است.
بازار در اغما؛ فروشنده میترسد، خریدار ندارد
گزارشهای میدانی حاکی از آن است که واکنش بازار به این قیمتهای نجومی، نوعی «بهت و سکوت» است. در حالی که قیمت روی کاغذ (یا تابلو) بالا میرود، حجم معاملات فیزیکی به شدت کاهش یافته است.
از یک سو، خریداران واقعی قدرت خرید خود را از دست دادهاند و تنها نظارهگر اعدادی هستند که لحظهبهلحظه تغییر میکند. از سوی دیگر، طلافروشان نیز در بلاتکلیفی به سر میبرند؛ ترس از اینکه «اگر امروز بفروشیم، فردا با این قیمت نمیتوانیم جایگزین کنیم» باعث شده تا بسیاری از معاملات قفل شود. این رکود تورمی، خطرناکترین وضعیتی است که میتواند بر یک بازار حاکم شود.
طلا میتازد؛ پایان خط کجاست؟
سوال اصلی مردمی که امروز عدد ۱۵,۰۷۹,۰۰۰ تومان را روی گوشیهای خود میبینند این است: «سقف قیمت کجاست؟».
رشد حدوداً ۳ برابری قیمت تنها در یک سال، سیگنالی ترسناک برای سایر بازارهاست. وقتی طلا (به عنوان دماسنج اقتصاد) چنین حرارتی را نشان میدهد، انتظارات تورمی برای مسکن، خودرو و کالاهای اساسی نیز تحریک میشود. باید دید آیا در روزهای آینده ترمزی برای این قطار سریعالسیر وجود خواهد داشت یا بازارگردانان همچنان به ثبت رکوردهای جدید ادامه میدهند؟ آنچه مشخص است، ۶ دی ۱۴۰۴ به عنوان روزی تاریخی و البته تلخ در حافظه اقتصادی ایران ثبت شد.
