رسوایی سودان: شورشیان نسل‌کشی می‌کنند، جهان چشم می‌بندد، و کی پشت پرده است؟
نیروهای پشتیبانی سریع سودان به رهبری امارات در جنگ داخلی سودان متهم به ارتکاب جنایات جنگی در نزدیکی دریای سرخ در شاخ آفریقا هستند.
جمهوری سودان در ماه‌های اخیر با چالش‌های امنیتی و انسانی گسترده‌ای مواجه بوده است. درگیری‌های داخلی میان ارتش سودان و نیروهای پشتیبانی سریع، این کشور آفریقایی را در مقطعی حساس قرار داده است. با توجه به موقعیت راهبردی سودان در منطقه شاخ آفریقا و کرانه دریای سرخ، تحولات این کشور از اهمیت بالایی برای ثبات منطقه‌ای برخوردار است.
انتقاد از سکوت نهادهای بین‌المللی و حمایت‌های خارجی
سفیر سودان در تهران در گفتگویی به ابعاد تحولات اخیر این کشور و چشم‌انداز آینده سودان پرداخت. وی ضمن انتقاد از سکوت نهادهای بین‌المللی و کشورهای غربی در قبال جنایات صورت گرفته، از ارائه اسناد حمایت مالی و نظامی امارات از گروه‌های درگیر به شورای امنیت سازمان ملل خبر داد.
تجاوز سازمان‌یافته و جنایات جنگی
سفیر سودان در پاسخ به پرسشی درباره مناطق درگیری و اهداف پشت آن، گفت: "این تجاوز علیه سودان از تاریخ ۱۵ آوریل ۲۰۲۳ آغاز شد. نیروی شورشی و تروریستی که بر ضد مشروعیت کشور قیام کرد، نه تنها قصد ترور شخصیت‌های سودانی، بلکه هدف قرار دادن هویت، فرهنگ، ارزش‌ها و اخلاق ملت سودان را داشت. آنان با اعمال غیرانسانی خود مرتکب جنایاتی شدند که به سطح "جنایات جنگی"، "جنایات علیه بشریت" و "نسل‌کشی" می‌رسد."
وی افزود: "این نیروها دست به تخریب مراکز فرهنگی، موزه‌ها، دانشگاه‌ها، مدارس و اماکن مذهبی مانند مساجد زدند و حتی نمازگزاران بی‌گناه را به قتل رساندند؛ کلیساها نیز از این تخریب در امان نماندند."
سفیر سودان با بیان اینکه ملت سودان در برابر این تجاوز با پایداری ایستاد، تصریح کرد: "در طول دو سال جنگ، توانستیم این نیروهای شورشی و تروریستی که با کمک مزدوران خارجی و پشتیبانی برخی کشورها آمده بودند را از خارطوم و چندین شهر در ایالت‌های مختلف بیرون برانیم."
او به جنایات اخیر در شهر الفاشر و بارا اشاره کرد و گفت: "متأسفانه این جنایات در شهرهای الفاشر و بارا (در ایالت شمال کردفان) با سکوت جامعه جهانی و نهادهای بین‌المللی و منطقه‌ای روبرو شده است. ما در سودان، دولت و ملت، از همه جهانیان و رسانه‌های آزاد می‌خواهیم که این نیروهای شورشی و تروریستی را در فهرست گروه‌های تروریستی قرار دهند و کشورهایی را که آنان را با پول، سلاح و ارسال مزدوران حمایت می‌کنند، محکوم کنند."
ریشه‌های درگیری: کودتای خارجی
عبدالعزیز حسن صالح طاها درباره تبدیل شدن اختلافات سیاسی به جنگی تمام‌عیار اظهار داشت: "آنچه در سودان رخ داده، اختلاف سیاسی میان ارتش و این گروه شورشی نیست. این یک تجاوز و طرح از پیش برنامه‌ریزی‌شده برای کودتا علیه حکومت قانونی کشور و تصاحب قدرت با حمایت خارجی برخی کشورها بود."
وی ادامه داد: "وقتی ارتش سودان این طرح را ناکام گذاشت، جنگ به جنگی تمام‌عیار علیه ملت سودان تبدیل شد، نه فقط علیه دولت قانونی؛ هدف اصلی مردم بی‌دفاع بودند. ترور، بمباران مناطق مسکونی، تخریب زیرساخت‌ها و خدمات عمومی، آوارگی مردم، غصب منازل و بانک‌ها، و سرقت گستردهٔ دارایی‌های مردم از جمله اهداف این جنگ بودند."
سفیر سودان تأکید کرد: "این موضوع صرفاً اختلاف میان "ارتش و نیروهای حمایت سریع" نیست؛ بلکه یک گروه شورشی و تروریستی است که مزدورانی از چند قاره و کشور آورده و قصد دارد ترکیب جمعیت اصلی سودان را تغییر دهد."
مدارک حمایت امارات از شورشیان
در خصوص گزارش‌های حمایت تسلیحاتی و لجستیکی امارات از نیروهای پشتیبانی سریع، سفیر سودان اعلام کرد: "دولت سودان مدارک و اسنادی رسمی به شورای امنیت سازمان ملل و دبیرخانهٔ سازمان ملل ارائه داده است که نشان می‌دهد دولت امارات از این نیروهای شورشی و تروریستی پشتیبانی مالی و نظامی کرده است و از جمله در تأمین پول برای خرید سلاح و جذب مزدوران مشارکت دارد."
وی افزود: "این گزارش‌ها حتی در اسناد و تحقیقات برخی کمیته‌های سازمان ملل و کشورهای غربی، و در رسانه‌های معتبر آمریکایی و اروپایی نیز تأیید شده است. تمام این اسناد توسط نمایندگی دائم سودان در سازمان ملل در نیویورک ارائه شده است و در مورد آن تردیدی وجود ندارد."
روابط سودان و ایران
سفیر سودان درباره روابط با ایران گفت: "روابط ما با جمهوری اسلامی ایران روابطی نزدیک، خوب و قدیمی است. دو کشور را اشتراکات زیادی پیوند می‌دهد. روابط از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۴ قطع بود، اما از سال گذشته (۲۰۲۴) روابط از سر گرفته شد و سفارت سودان در تهران و سفارت ایران در بندر پورت‌سودان گشایش یافت."
وی ادامه داد: "در این مدت کوتاه، گام‌های مثبتی در توسعهٔ روابط دیپلماتیک، اقتصادی و تجاری برداشته شده است و هر دو طرف بر تعهد خود به همکاری در حوزه‌های گوناگون تأکید کرده‌اند."
عبدالعزیز حسن صالح طاها در مورد روابط اقتصادی میان تهران و خارطوم اظهار داشت: "تا این لحظه گزارش سالانهٔ روابط بین دو کشور منتشر نشده است، زیرا تنها یک سال از احیای روابط می‌گذرد. انتظار می‌رود تا پایان امسال آمار دقیق‌تری ارائه شود."
مواضع عربستان سعودی
وی در خصوص مواضع عربستان سعودی در بحران سودان بیان کرد: "روابط سودان و عربستان سعودی بسیار خوب و مستحکم است. عربستان سعودی نقش مثبتی ایفا کرد و همراه با آمریکا میزبان مذاکراتی میان دولت سودان و نیروهای شورشی تروریستی در شهر جده بود."
سفیر سودان تأکید کرد: "این روابط کاملاً متفاوت از روابط فعلی با امارات است؛ زیرا امارات از شورشیان حمایت می‌کند، در حالی که عربستان نقش سازنده‌ای در حمایت از ملت و دولت قانونی سودان دارد."
تجربه جدایی سودان جنوبی و نگرانی از تجزیه
در پاسخ به سوالی درباره تأثیر تجربه جدایی سودان جنوبی و احتمال تجزیه مجدد کشور، سفیر سودان توضیح داد: "در سال ۲۰۱۱، جنوب سودان با رأی بیش از ۹۰ درصد مردمش از سودان جدا شد و کشور مستقل "جمهوری سودان جنوبی" تشکیل گردید. دولت سودان به این نتیجه احترام گذاشت و استقلال سودان جنوبی را به رسمیت شناخت."
وی ابراز امیدواری کرد: "روابط میان دو کشور، چه در سطح دولتی و چه مردمی، خوب است و دو ملت پیوندهای تاریخی، فرهنگی و خانوادگی دارند. ما امیدواریم همکاری و هماهنگی میان دو کشور، حتی اگر دوباره یک کشور واحد نشویم، برای منافع مشترک ادامه یابد."
نقش سازمان‌های منطقه‌ای و رقابت قدرت‌ها
عبدالعزیز حسن صالح طاها در خصوص حمایت کشورها در سطح آفریقا و نفوذ سازمان‌های منطقه‌ای اظهار داشت: "دولت قانونی سودان روابط خوبی با کشورهای آفریقایی دارد. منشور اتحادیهٔ آفریقا نیز بر حق کشورها در حاکمیت و شناسایی دولت قانونی خود تأکید دارد. اتحادیهٔ آفریقا و جامعهٔ جهانی همگی دولت قانونی سودان را به عنوان تنها نمایندهٔ مشروع کشور پذیرفتند."
وی درباره نقش رقابت قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی در تداوم درگیری‌ها گفت: "کشور سودان مشرف بر دریای سرخ بوده و حدود ۸۵۰ کیلومتر خط ساحلی دارد. این منطقه مسیر تجاری و اقتصادی بسیار مهمی است. سودان اجازه نخواهد داد حاکمیت ملی‌اش ابزاری برای اجرای دستور کار خارجی شود."
پیامدهای بی‌ثباتی برای کشورهای همسایه
سفیر سودان در مورد پیامدهای بی‌ثباتی سودان برای کشورهای همسایه گفت: "سیاست خارجی سودان همواره بر اصل "حسن همجواری" و "عدم مداخله در امور داخلی دیگر کشورها" استوار بوده است. اما متأسفانه در جریان این جنگ، برخی کشورها به گذرگاهی برای ورود شورشیان، مزدوران و سلاح‌هایی تبدیل شدند که برای کشتار مردم سودان استفاده می‌شود. ان‌شاءالله پس از پیروزی سودان بر این نیروهای شورشی، کشور ما روابط خود با این دولت‌ها را بازنگری خواهد کرد."
"خصوصی‌سازی جنگ" و رد دخالت خارجی
در پاسخ به اینکه آیا بحران سودان به الگویی از "خصوصی‌سازی جنگ" تبدیل شده است، وی تأکید کرد: "هرگونه دخالت خارجی در امور داخلی سودان، چه از سوی دولت‌ها و چه سازمان‌ها، برای دولت و ملت سودان غیرقابل‌قبول است. ملت سودان اکنون یکپارچه در کنار دولت قانونی و ارتش ملی خود ایستاده و دخالت کشورهایی را که از شورشیان با پول، سلاح، فناوری و پهپاد حمایت می‌کنند، رد می‌کند."
وی افزود: "بنابراین هر کشوری که بخواهد در آینده روابط طبیعی با سودان داشته باشد، باید فوراً این حمایت‌ها را متوقف کند، صادقانه از مردم سودان عذرخواهی کند، و ثابت نماید که این پشتیبانی قطع شده است. در آن صورت، سودان آمادهٔ برقراری روابط دوستانه با آن خواهد بود."
واکنش ضعیف به جنایات الفاشر
سفیر سودان درباره واکنش ضعیف نهادهای بین‌المللی و منطقه‌ای نسبت به کشتارهای الفاشر اظهار داشت: "ما در دولت سودان، به همراه مردم سودان، از سکوت کشورهای غربی و سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در برابر جنایاتی که توسط نیروهای شورشی تروریستی در دارفور به‌ویژه در شهرهای الفاشر انجام شده، شگفت‌زده‌ایم."
وی تصریح کرد: "این کشورها مدعی دفاع از حقوق بشر هستند، اما زمانی که موضوع به سودان مربوط می‌شود، رفتارشان در تضاد کامل با اصولی است که خودشان تبلیغ می‌کنند. از این رو، ما خواستار محکومیت این اقدامات، قرار دادن نیروهای پشتیبانی سریع (RSF) در فهرست سازمان‌های تروریستی و محکومیت کشورهایی که از آن‌ها حمایت می‌کنند شده‌ایم."
پیگیری قضایی عاملان جنایات
عبدالعزیز حسن صالح طاها درباره روندهای قضائی داخلی یا بین‌المللی برای پیگرد عاملان این کشتارها و سایر جنایات جنگی در دارفور گفت: "دولت سودان این جنایات را از نزدیک رصد و مستندسازی کرده و مدارک مربوط را به نهادهای بین‌المللی و بشردوستانه ارسال کرده تا از طریق مجاری حقوقی بین‌المللی پیگیری شود."
وی افزود: "دولت سودان همه جنایاتی را که از آغاز جنگ در سال ۲۰۲۳ تا هفته گذشته رخ داده، مستند کرده است. تمامی اطلاعات، اسناد، تصاویر، ویدئوها و شواهد به سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، و نیز به شمار زیادی از مؤسسات حقوق بشری در سراسر جهان ارسال شده است."
اهمیت محکومیت جنایات الفاشر توسط ایران
سفیر سودان در خصوص اهمیت گفتگوی تلفنی اخیر میان وزیر خارجه سودان و همتای ایرانی او در اول نوامبر و محکومیت جنایات الفاشر توسط تهران، گفت: "این موضع‌گیری ایران در زمینه روابط خارجی بسیار حائز اهمیت است."
وی ادامه داد: "این تماس بار دیگر حمایت دولت و ملت ایران از دولت و ملت سودان را در برابر تجاوزهای جاری تأیید و هم‌زمان این جنایات را محکوم کرد. این گفتگو بازتاب‌دهنده تعهد جمهوری اسلامی ایران به محکومیت هرگونه تجاوز علیه کشورهای مسلمان است."
