سوریه انگلیس را به ترکیه ترجیح داد؟ افشای اولین سفارت دولت بشار اسد در لندن!
سوریه با بازگشایی سفارت خود در لندن و حمایت غرب و ترکیه، مشروعیت بین‌المللی و روابط خارجی خود را تقویت می‌کند.
بازگشایی سفارت سوریه در لندن، گامی راهبردی در جهت کسب مشروعیت بین‌المللی
انتخاب لندن به جای آنکارا، نشانگر اولویت‌دهی به غرب
در شرایطی که رسانه‌ها و محافل سیاسی ترکیه به طور فزاینده‌ای بر چگونگی پیشرفت روابط دولت جدید سوریه با آمریکا و اروپا و نقش دولت ترکیه در این معادله تمرکز کرده‌اند، تحولات اخیر دیپلماتیک دمشق، نگاه‌ها را به سمت پایتخت‌های غربی سوق داده است. در حالی که برخی رسانه‌های نزدیک به حزب حاکم ترکیه، تصویری از سوریه جدید ارائه می‌دادند که گویی مقامات آنکارا در تمامی امور نقش محوری دارند و حتی نقل قول‌هایی از دونالد ترامپ مبنی بر اینکه "کلید سوریه جدید در ترکیه و نزد اردوغان است" را بازنشر می‌کردند، اظهارات اخیر مقامات امنیتی انگلیس مبنی بر برقراری ارتباط با هیات تحریرالشام از سال ۲۰۲۳ میلادی، نشان داد که تحولات سوریه صرفاً در آنکارا مهندسی نمی‌شود.
سفر وزیر خارجه دولت موقت سوریه به لندن و بازگشایی سفارت
در اوج این بحث‌ها، اسعد حسن الشیبانی، وزیر امور خارجه در دولت موقت احمد الشرع، به انگلیس سفر کرد و سفارتخانه سوریه در لندن را پس از ۱۳ سال دوباره بازگشایی نمود. این اقدام، بسیاری از تحلیلگران را که انتظار داشتند با توجه به روابط نزدیک اردوغان و احمد الشرع، نخستین سفارتخانه سوریه جدید در ترکیه باز شود، غافلگیر کرد.
چرا لندن؟ پاسخ‌های وزیر خارجه دولت موقت سوریه
الشیبانی در جلسه‌ای در اندیشکده چاتام هاوس در لندن، ضمن تأکید بر اینکه "سوریه دیگر یک کشور حاشیه‌ای نیست" و "برای همه کشورهای جهان مهم است"، روابط فعلی سوریه با آمریکا را "بسیار خوب" توصیف کرد و پیش‌بینی کرد که "به زودی تحریم‌ها لغو خواهند شد." وی با اشاره به تغییر دیدگاه جهانی نسبت به سوریه در ۱۱ ماه اخیر، اعلام داشت که این کشور در مرحله گذار است و به زمان نیاز دارد تا خود را ابراز کند.
در پاسخ به چرایی عدم بازگشایی سفارت در آنکارا، علیرغم معرفی سفیر از سوی ترکیه، الشیبانی توضیح داد که بازسازی نمایندگی‌های دیپلماتیک سوریه "واکنشی احساسی نیست، بلکه طبق یک برنامه در حال اجرا است." وی به مشکل اجاره سفارت سوریه در آنکارا در دوران رژیم اسد اشاره کرد و اطمینان داد که مذاکرات با دولت ترکیه برای افتتاح سفارت سوریه در آنکارا ادامه دارد و "به این مرحله نزدیک شده‌ایم."
رویکرد عملگرایانه به روسیه و اولویت بازسازی
وزیر خارجه دولت موقت سوریه همچنین درباره روسیه اظهار داشت که این کشور "شریک رژیم سابق بود و در تشدید رنج حاکمیت مردم سوریه نقش داشت. ولی رویکرد ما به روسیه عملگرایانه است و نمی‌خواهیم با این کشور مقابله کنیم. هدف اصلی ما تمرکز بر بازسازی سوریه است و نمی‌خواهیم کشورمان در این برهه حساس درگیر بحث‌های سیاست خارجی شود."
تفسیرهای تحلیلی از بازگشایی سفارت در لندن
شواهد حاکی از آن است که دولت جدید سوریه به رهبری احمد الشرع، با بازگشایی سفارت خود در لندن، کسب مشروعیت از سوی کشورهای غربی را به عنوان یک اولویت مهم دنبال می‌کند و در عین حال، تلاش دارد از درگیری‌های منطقه‌ای فاصله گرفته و نظر قدرت‌های غربی را جلب کند. تحلیلگران عرب و غربی این اقدام را به عنوان یک محور استراتژیک به سمت به رسمیت شناخته شدن بین‌المللی و دوری از قطب‌بندی منطقه‌ای تفسیر می‌کنند.
بازگشایی سفارت سوریه در لندن، که پس از ۱۳ سال صورت گرفته، بازگشتی نمادین به صحنه بین‌المللی تلقی می‌شود. از دید تیم احمد الشرع، لندن به عنوان یک سکوی دیپلماتیک بی‌طرف نسبت به پایتخت‌های منطقه‌ای دیده می‌شود. از سوی دیگر، بازگشایی سفارت در کشوری همسایه مانند ترکیه می‌توانست به معنای همسویی با یک بلوک منطقه‌ای باشد. به همین دلیل، الشرع و شیبانی، گفتگو با آمریکا، انگلیس و اتحادیه اروپا را با هدف کمک به بازسازی و به رسمیت شناختن سیاسی دنبال می‌کنند.
این اقدام نشان‌دهنده تمایل به تغییر تصویر سوریه در پایتخت‌های غربی و جذب سرمایه‌گذاری و حمایت دیپلماتیک است. شورای روابط خارجی اروپا نیز در تحلیل این اقدام دمشق گفته است که "بازگشایی سفارت به ویژه در لندن، نشان‌دهنده تغییر به سمت دیپلماسی و دوری از حکومت نظامی است." این گام به دولت انتقالی کمک می‌کند تا هویتی دیپلماتیک جدید و جدا از میراث اسد ایجاد کند و از منظر غرب، کانالی برای گفتگو، کمک و نفوذ در شکل‌دهی به آینده پس از جنگ سوریه باز می‌کند.
نقش ترکیه در معادلات سوریه
تیم سیاست خارجی الشرع در ماه‌های اخیر از هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه، و ابراهیم کالین، رئیس سرویس اطلاعاتی میت، کمک و مشورت گرفته است، اما در ارزیابی نهایی خود به این جمع‌بندی رسیده که تلاش برای کسب مشروعیت بین‌المللی در ویترینی همچون لندن، مؤثرتر از آنکارا است. ترکیه به عنوان یک حامی و همسایه قدرتمند مهم است، اما الشرع علاوه بر حمایت اردوغان و کشورهای عربی، خود را نیازمند حمایت آمریکا و انگلیس نیز می‌بیند.
از دیدگاه دولت جدید سوریه، انگلیس به عنوان "دروازه‌ای به سیستم غربی"، "مرکز مالی و سرمایه‌گذاری" و "پناهگاه امن دیپلماتیک" دارای ویژگی‌های مهمی است. با وجود روابط حسنه بین اردوغان و الشرع، باید توجه داشت که همچنان هزاران نفر از نیروهای ارتش و پلیس ترکیه در سوریه حضور دارند و تکلیف چندین موضوع پیچیده امنیتی بین دو کشور حل نشده است. سیاست چندوجهی ترکیه برای تیم الشرع چالش‌برانگیز است؛ چرا که ترکیه از سویی خواهان نقش هدایت‌کننده در سیاست خارجی سوریه است و از سوی دیگر، نگران روابط سوریه-آمریکا و سوریه-اسرائیل است.
تحلیلگران محافظه‌کار نزدیک به حزب عدالت و توسعه در ترکیه، بازگشایی سفارت سوریه در لندن را نمادی از قصد دولت جدید سوریه برای ادغام با غرب و یک انتخاب استراتژیک، نه رد مستقیم آنکارا، می‌دانند. بر این اساس، هوشمندانه‌ترین استراتژی برای ترکیه، شامل عادی‌سازی گام به گام از طریق تداوم تماس مقامات سیاسی-امنیتی، همکاری فنی، پل‌سازی چندجانبه و پروژه‌های آزمایشی اقتصادی خواهد بود.
