دریوزهی دیپلماتیک ارمنستان: آیا ارمنستان هم خواهان رفع تحریمهاست؟
ایران و ارمنستان در مسیر ترامپ و صلح قفقاز و روابط با آمریکا و روسیه تحت تحریم.
آرارات میرزویان، وزیر امور خارجه ارمنستان، روز چهارشنبه ابراز امیدواری کرد که تحریمهای بینالمللی علیه ایران برداشته شود تا ایروان بتواند به طور کامل از ظرفیت روابط خود با این کشور استفاده کند.
ابراز امیدواری برای لغو تحریمهای بینالمللی علیه ایران
میرزویان در جلسه پرسش و پاسخ در مجمع «اوربلی ۲۰۲۵» اظهار داشت: "دوستی ما با ایران بسیار مهم است. هیچ چیز این دوستی را تضعیف نخواهد کرد. نمیتوانم دولتی در ارمنستان را تصور کنم که روابط خود با ایران را در همین روحیه برادری و همسایگی ادامه ندهد. در عین حال، تحریمهای بینالمللی وجود دارد که ما آنها را دور نزدهایم و هرگز دور نخواهیم زد. ما با تمام شرکای بینالمللی خود بسیار صادق هستیم؛ هیچ کشوری، از جمله کشورهای دارای تحریم علیه ایران را فریب نمیدهیم، هرچند متاسفانه این تحریمها روابط تجاری و اقتصادی ما با ایران را محدود میکند. امیدوارم این تحریمها برداشته شود تا بتوانیم از ظرفیت کامل روابطمان با ایران بهره ببریم. فراتر از این محدودیتها، ما روابط اقتصادی بسیار فعالی با ایران داریم و این روند ادامه خواهد یافت."
وی افزود که روابط ارمنستان با ایران در حال حاضر در سطح یک شراکت راهبردی بالفعل است اما اراده متقابل برای ارتقای آن به سطح شراکت راهبردی رسمی وجود دارد. وزیر امور خارجه ارمنستان تاکید کرد: "روابط با ایران - دوستی که هزاران سال قدمت دارد - برای ما بسیار مهم است. هیچ چیزی در جهان نمیتواند دوستی و مشارکت (ما با ایران) را بر هم بزند. این اقدامی علیه ارمنستان خواهد بود."
حساسیتهای سیاسی پروژه «مسیر ترامپ»
وزیر امور خارجه ارمنستان در بخش دیگری از اظهاراتش بیان کرد که مسکو و تهران نگرانی خود را درباره حضور آمریکاییها در چارچوب پروژه «مسیر ترامپ برای صلح و رفاه بینالمللی» ابراز نکردهاند. میرزویان خاطرنشان کرد که شرکتهای آمریکایی، همچنین شرکتهای سرمایهگذار خارجی دیگری، از جمله آرژانتینی، چینی و دیگران در ارمنستان فعالیت میکنند.
وی با نظر موافق نسبت به جلب توجه بودن این پروژه از منظر سیاسی بیان کرد: "نمیخواهم بگویم که با منابع آبی یا مدیریت فرودگاه قابل مقایسه است، اما اهمیت سیاسی دارد و یکی از تضمینها و ابزارهای صلح (میان ارمنستان و آذربایجان) محسوب میشود."
او با گفتن این که "در حال حاضر مذاکراتی در این باره با طرف آمریکایی در جریان است"، گفت: "به نظر من، این باید با مشارکت ارمنی-آمریکایی انجام شود که پروژه را روزانه مدیریت و کند و پیش ببرد. این به معنای کنترل آمریکا بر زیرساختها نیست. تمام مسائل مربوط به حاکمیت و اختیارات ارمنستان در اسناد امضا شده و انتشار یافته حلوفصل و منعکس شدهاست. این موضوع فقط مربوط به مدیریت است."
اوافزود: "مسکو و تهران رسما نگرانی خود را در زمینه این پروژه ابراز نکردهاند. برعکس، ایران و روسیه به این پروژه علاقهمند هستند، به ویژه از این جهت که روسیه اپراتور شرکت دیگری در ارمنستان - راهآهن قفقاز جنوبی - است."
واکنش تهران به ابعاد منطقهای صلح ارمنستان-آذربایجان با نقشآفرینی آمریکا
اظهارات میرزویان درباره پروژهای که «مسیر ترامپ» خوانده میشود، در پی این مطرح شده است که ارمنستان و آذربایجان سرانجام در مرداد ماه در کاخ سفید توافق صلح را امضا کردند. بر اساس این توافق، پس از دههها کشمکش دو کشور همسایه بر سر مسائل سرزمینی به آذربایجان دسترسی مستقیم به نخجوان داده میشود و ارمنستان نیز بخشی از مسیر ترانزیتی و گذرگاه را واگذار میکند.
«دونالد ترامپ» رئیسجمهور آمریکا هنگام امضای این توافق در حضور «نیکول پاشینیان» نخستوزیر ارمنستان و «الهام علیاف» رئیسجمهور آذربایجان گفت: "این اعلامیه که «مسیر ترامپ برای صلح و رفاه بینالمللی» نامیده میشود، یک منطقه ترانزیتی ویژه است که به آذربایجان اجازه میدهد به خاک خود در نخجوان دسترسی کامل داشته باشد. ارمنستان همچنین در حال ایجاد یک همکاری انحصاری با ایالات متحده برای توسعه این گذرگاه است که میتواند تا ۹۹ سال ادامه یابد."
یکی از مهمترین موارد این توافقنامه، ایجاد کریدور ادعایی «زنگزور» یا آنگونه که در توافق آمده، «مسیر ترامپ» است. جمهوری اسلامی ایران همواره مخالفت قاطع خود را با ایجاد چنین کریدوری که تمامیت ارضی کشورهای منطقه و همچنین مسدود شدن مسیرها را به دنبال داشته باشد، اعلام کرده است. ایران تاکید کرده به هیچ وجه تغییر در مرزهای ژئوپلیتیکی را نخواهد پذیرفت. این در حالی است که پاشینیان بعد از امضای این توافقنامه گفت که ارمنستان از طریق این پروژه به یک اتصال ریلی با ایران دست مییابد که بسیار هم حائز اهمیت است.
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز در بیانیهای تاکید کرد: "ایران با دقت روندهای جاری در منطقه قفقاز جنوبی را دنبال میکند و با هر دو کشور همسایه، جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان، در خصوص این تحولات در ارتباط است."
در این بیانیه تاکید شد که "بدون تردید صلح و ثبات در منطقه قفقاز به نفع همه کشورهای منطقه است. جمهوری اسلامی ایران با استقبال از نهاییشدن متن توافق صلح توسط دو کشور، این تحول را گامی مهم در تحقق صلح پایدار در منطقه ارزیابی میکند."
همچنین وزارت خارجه کشورمان خاطرنشان کرد: "در عین حال نگرانی خود را از پیامدهای منفی هرگونه مداخله خارجی به هر شیوه و شکلی، به ویژه در مجاورت مرزهای مشترک، که مخل امنیت و ثبات پایدار منطقه باشد ابراز میدارد."