شکاف قیمتی در بازار چای ایران
در حالی که قیمت چای وارداتی طی یک‌سال گذشته بیش از دو برابر شده، چای ایرانی با وجود رشد هزینه‌های تولید با نرخ ثابت خرید و فروش می‌شود. این دوگانگی در بازار چای و نارضایتی چای‌کاران از نرخ خرید تضمینی چای، نشانه‌ای از ضعف سیاست‌های حمایتی و ناهماهنگی در تنظیم بازار است که تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان را متضرر کرده است.
بازار چای ایران با نوسان شدید قیمتی و تضادی قابل تأمل دست‌وپنجه نرم میکند. از یک‌سو، نرخ چای وارداتی افزایش چشمگیری داشته است. طوری که به گفته رضا کنگری، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی، قیمت چای ۵۰۰ گرمی از ۲۴۹ هزار و ۹۰۰ تومان در اردیبهشت ۱۴۰۳، به ۴۹۹ هزار و ۹۰۰ تومان در اواخر اسفند همان سال رسیده که این نشان‌دهنده رشد ۱۲۰ درصدی قیمت این محصول در یک‌سال گذشته است.
در سوی دیگر این معادله، چای‌کاران داخلی قرار دارند که از نرخ خرید تضمینی چای راضی نیستند. چراکه با توجه به افزایش نرخ تورم و افزایش هزینه‌های تولید، این نرخ برای کشاورزان مناسب نیست.
این دوگانگی، پرسش‌های جدی‌ای را درباره کارآمدی سیاست‌های کلان تجاری و حمایتی در صنعت چای مطرح کرده و لزوم بازنگری در رویکردها برای تنظیم منطقی بازار و حمایت مؤثر از تولید و حتی حمایت از واردات را برجسته میکند.
قیمت چای داخل همچنان ثابت است
محمدصادق حسنی، مدیر اجرایی سندیکای چای ایران، درباره علت افزایش قیمت چای در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز توضیح داد: این افزایش قیمت مربوط به چای وارداتی است و چای تولید داخل را شامل نمی‌شود. زیرا چای ایرانی زمان برداشت قیمت‌گذاری می‌شود و تا برداشت بعدی قیمت آن تغییر نمی‌کند.
وی تاکید کرد که دلیل اصلی افزایش قیمت چای وارداتی، نوسانات نرخ ارز است.
میزان تولید چای کشور در محدوده ۲۹ هزار تن قرار گرفت
حسنی درباره میزان تولید چای و قیمت آن در سال ۱۴۰۳ عنوان کرد: میزان تولید چای در سال ۱۴۰۳ معادل ۲۸ هزار و ۴۰۰ تن بود.
وی ادامه داد: قیمت چای بهاره که برای چند روز ابتدای سال است، بالاتر بود ولی برداشت‌های بعدی به نسبت برداشت بهاره قیمت پایین‌تری داشتند. قیمت چای برای مصرف‌کننده از ۵۰ هزار تومان شروع می‌شد و تا ۴۰۰ هزار تومان ادامه داشت.
او اضافه کرد: کارخانه‌ها به صورت تجاری چای را خرید و فروش می‌کنند که اینگونه قیمت چای بین ۵۰ هزار تا ۲۰۰ هزار تومان متغیر است.
مدیر اجرایی سندیکای چای درباره چشم‌انداز میزان تولید این محصول در سال ۱۴۰۴ عنوان کرد که هنوز پیش‌بینی‌های لازم با توجه به شرایط جوی انجام‌‌نشده است. اگر بارندگی به‌موقع باشد، بر میزان تولید چای هم تأثیر مثبت دارد.
دولت چای درجه یک را ۲۴ هزار و ۵۰۰ تومان و چای درجه دو را ۱۸ هزار تومان قیمت‌گذاری کرده است
حسنی درباره زمان خرید تضمینی و قیمت تعیین شده توسط دولت تصریح کرد: خرید تضمینی چای به‌صورت رسمی از یکم اردیبهشت آغاز شده و دولت چای درجه یک را ۲۴ هزار و ۵۰۰ تومان و چای درجه دو را ۱۸ هزار تومان قیمت‌گذاری کرده است.
قیمت خرید تضمینی با نرخ تورم همخوانی ندارد / شرکت چای دبش در ۹ ماهه اول سال ۱۴۰۱، ۱۸۴ هزار تن چای وارد کشور کرد
این فعال صنفی درباره تناسب این قیمت‌ها با نرخ تورم تصریح کرد: این قیمت‌ها با نرخ تورم همخوانی ندارند. یکی از دلایل اصلی شرایط فعلی بازار چای، واردات بی‌رویه این محصول در سال ۱۴۰۱ توسط شرکت دبش است که در ۹ ماهه اول سال ۱۴۰۱، ۱۸۴ هزار تن چای وارد کشور کرد که تبعات این اتفاق همچنان در سال‌های ۱۴۰۲ و۱۴۰۳ وجود داشت.
چای‌کاران از نرخ‌های تعیین‌شده ناراضی هستند
حسنی با اشاره به نارضایتی‌های گسترده از نرخ خرید تضمینی چای تشریح کرد: شورای قیمت‌گذاری که جایگزین شورای عالی اقتصاد شده، متشکل از نهادهای دولتی و خصوصی است. شورای قیمت‌گذاری محاسبات را انجام می‌دهد. اما بسیاری از اقشار مختلف و حتی چای‌کاران از این نرخ‌ها ناراضی هستند.
براساس این گزارش، شکاف عمیق میان قیمت چای وارداتی و نرخ پایین خرید تضمینی چای داخلی، چالش اصلی امروز بازار چای ایران است.
این وضعیت که مصرف‌کننده و تولیدکننده را به طور همزمان تحت فشار قرار داده، نشان‌دهنده ناهماهنگی در سیاست‌های تجاری و حمایتی است. تا زمانی که وزارت کشاورزی راهکاری برای کاهش این شکاف و تعیین نرخ‌های منصفانه‌تر برای تولید داخلی پیدا نکند، نمی‌توان انتظار بازاری باثبات و آینده‌ای روشن برای صنعت چای کشور داشت؛ صنعتی که معیشت هزاران خانوار به آن وابسته است و نیازمند نگاهی دقیق‌تر و حمایتی واقعی‌تر است
