بمب ارزی فعال شد: نقدینگی، تحریم و فاجعه انرژی، پشتپرده نوسانات!
تالار دوم ارزی؛ راهی برای ثبات بازار در چالشهای نقدینگی، کسری بودجه و تحریمها
محمدرضا نجفیمنش، عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران، با تأکید بر ضرورت کنترل پایدار بازار ارز، راهکارهایی شامل اصلاح ساختار بودجه، مدیریت نقدینگی، کاهش وابستگی به درآمدهای ناپایدار و اتخاذ دیپلماسی اقتصادی فعال را برای دستیابی به این هدف مطرح کرد.
افزایش نقدینگی، عامل اصلی نوسانات ارزی
نجفیمنش در تشریح دلایل افزایش نرخ دلار در روزهای گذشته، افزایش حجم نقدینگی را مهمترین عامل اثرگذار بر نوسانات بازار ارز و طلا دانست. وی با اشاره به روند افزایشی نقدینگی در دولتهای مختلف، بیان کرد که در دولت کنونی نیز به دلیل مسائل پیشآمده از جمله جنگ ۱۲ روزه، نقدینگی به سطح قابل توجهی رسیده و فشار مضاعفی بر بازار ارز وارد کرده است.
نقش کسری بودجه و ناترازیهای ساختاری در التهاب بازار
عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران، این تصور که بانک مرکزی بهتنهایی عامل افزایش نقدینگی و در نتیجه رشد تورم و نرخ ارز است را برداشتی دقیق ندانست. وی توضیح داد که بانک مرکزی در بسیاری از موارد به دلیل ناترازیهای ساختاری اقتصاد و کسری بودجه دولت، ناگزیر به افزایش پایه پولی و نقدینگی میشود. نجفیمنش با تأکید بر نقش بودجهریزی صحیح، تصریح کرد که عدم توجه مجلس شورای اسلامی به واقعی بودن ارقام درآمدی و هزینهای در زمان تصویب بودجه، کسری بودجه را به مهمترین محرک تورم تبدیل کرده و در نهایت به افزایش نرخ ارز منجر خواهد شد.
تأثیر تحریمها بر دسترسی و هزینه ارز
نجفیمنش همچنین به نقش عوامل خارجی و تحریمها در تشدید نوسانات ارزی اشاره کرد و گفت: عملیاتی نشدن درآمدهای ارزی کشور به دلایل مختلف از جمله استمرار تحریمها، محدودیتهای نقلوانتقال پول، فعال شدن مکانیسم ماشه و فشارهای بینالمللی، دسترسی کشور به منابع ارزی را با چالش مواجه کرده و زمینهساز التهاب در بازار ارز شده است. وی افزود: تحریمها علاوه بر کاهش درآمدهای ارزی، هزینههای تأمین ارز را نیز افزایش داده و باعث میشود منابع ارزی با تأخیر و هزینه بیشتر وارد چرخه اقتصاد شود؛ مسألهای که در کنار ناترازی انرژی و مشکلات ساختاری اقتصاد، فشار بر بازار ارز را تشدید میکند.
راهکارهای پیشنهادی برای ثبات پایدار بازار ارز
این فعال اقتصادی تأکید کرد: کنترل پایدار بازار ارز نیازمند اصلاح ساختار بودجه، مدیریت نقدینگی، کاهش وابستگی به درآمدهای ناپایدار و همچنین اتخاذ دیپلماسی اقتصادی فعال برای کاهش اثر تحریمها و تسهیل بازگشت ارز به کشور است.
تالار دوم ارزی؛ گامی مثبت در مدیریت بازار
نجفیمنش با اشاره به برنامههای اخیر دولت و بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز از جمله تأمین مؤثر ارز و افزایش عمق در تالار دوم ارزی، گفت: ایجاد تالار دوم ارزی و حرکت به سمت کشف نرخ ارز بر مبنای واقعیتهای بازار و سازوکار عرضه و تقاضا، اقدامی مثبت و قابل دفاع محسوب میشود که میتواند نقش مؤثری در ساماندهی بازار ارز ایفا کند. این سیاست ضمن افزایش شفافیت در معاملات ارزی، به تفکیک تقاضاهای واقعی از تقاضاهای هیجانی کمک کرده و از ایجاد فشار مضاعف بر بازار رسمی جلوگیری میکند.
مزایای تالار دوم ارزی و ضرورت حمایت از آن
وی در پایان یادآور شد که تالار دوم ارزی با نزدیک کردن نرخ به قیمتهای تعادلی، زمینه کاهش رانت و فاصله قیمتی میان بازارها را فراهم کرده و میتواند به مدیریت بهتر منابع ارزی کشور منجر شود. وی در مجموع حمایت از تالار دوم ارزی و تکمیل آن با سایر ابزارهای سیاستی را راهکاری برای افزایش کارایی بازار، کاهش نوسانات کوتاهمدت و ایجاد ثبات نسبی در بازار ارز دانست؛ مشروط بر آنکه با تداوم عرضه ارز، هماهنگی دستگاههای اقتصادی و اطلاعرسانی شفاف همراه باشد.
