۱۷ سال هدررفت پول ملی! شوک وزارت اقتصاد به پروژههای مرده: این گام پایانی است؟
وزارت اقتصاد پروژههای توسعه منطقهای را با سامانه هوشمند پایش و چابک میکند
وزارت امور اقتصادی و دارایی با انتشار فراخوان انتخاب مدیران پایش توسعه منطقهای و راهاندازی پایگاه واحد نظارتی هوشمند، گام عملی مهمی را در راستای چابکسازی فرایندهای اجرایی و کاهش چشمگیر زمان تکمیل پروژههای عمرانی کشور برداشت.
رویکرد جدید برای تسریع پروژههای عمرانی
در راستای رویکرد دولت چهاردهم مبنی بر عدالت، توسعه متوازن منطقهای، بهرهگیری از ظرفیت نخبگان سراسر کشور و کاهش تمرکز تصمیمگیری در پایتخت، وزارت امور اقتصادی و دارایی فراخوان انتخاب مدیران «واحدهای راهبری و پایش توسعه منطقهای» را منتشر کرده است. این واحدها به عنوان هستههای چابک حلمسئله، مسئولیت پیشبرد و تسریع اجرای پروژههای اولویتدار توسعهای در مناطق مختلف کشور را بر عهده خواهند داشت.
آمارها نشان میدهد میانگین زمان تکمیل پروژههای عمرانی در ایران از حدود ۷ سال در سال ۱۳۹۴ به نزدیک ۱۷ سال در سال جاری رسیده است. این وضعیت منجر به قفل شدن سرمایههای ملی، افت شدید بهرهوری بودجه و کاهش بازدهی اقتصادی طرحها شده بود. راهاندازی این سازوکار جدید با هدف معکوس کردن این روند و شتابدهی به توسعه متوازن در سراسر کشور صورت گرفته و قرار است فاصله میان تصمیمگیری در سطح ملی و اجرای میدانی در استانها را به حداقل برساند.
معرفی "واحدهای راهبری و پایش توسعه منطقهای"
این واحدها مطابق با تقسیمبندی سند ملی آمایش سرزمین در ۹ منطقه اصلی کشور شکل میگیرند. مدیران منتخب این واحدها در تعامل نزدیک با ستاد وزارتخانه، ادارات کل استانی، استانداریها، مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، گمرکات شاخص و بخش خصوصی، مسئولیت راهبری، هماهنگی، پایش پیشرفت پروژهها، رفع گلوگاههای اجرایی، حل مسائل بیندستگاهی و گزارشدهی مدیریتی را بر عهده خواهند داشت.
واحد راهبری و پایش توسعه منطقهای با ساختاری هستهای، چابک و نتیجهمحور طراحی شده و هدف آن جایگزینی ساختارهای اجرایی موجود نیست، بلکه نقش بازوی راهبری و پیگیری را ایفا میکند. این واحد، به عنوان پلی هوشمند میان سیاستگذاری در ستاد و اجرای میدانی در استانها عمل خواهد کرد تا اسناد بالادستی از سطح شعار فراتر رفته و به نتایج ملموس تبدیل شوند.
رونمایی از "پایگاه واحد راهبری و پایش توسعه منطقهای"
همزمان با این فراخوان، وزارت اقتصاد از «پایگاه واحد راهبری و پایش توسعه منطقهای» رونمایی کرد. این سامانه با هدف پاسخ به یکی از مزمنترین آسیبهای اقتصاد ایران، یعنی فرسایشی شدن پروژههای عمرانی، راهاندازی شده است. ماموریت این پایگاه فراتر از ثبت آمار و گزارش است؛ وظیفه محوری آن «ترجمه سیاستهای کلان توسعهای به پروژهها و بستههای اقدام اجرایی» در سطح هر منطقه است. این بستهها دارای زمانبندی دقیق، شاخصهای قابل سنجش و امکان پایش لحظهای خواهند بود.
رصد مستمر پیشرفت طرحها، شناسایی و رفع گلوگاههای اجرایی، ایجاد هماهنگی میان دستگاههای مختلف، و ارائه گزارشهای منظم به سطوح مدیریتی ملی و استانی، از کارکردهای کلیدی این واحدها محسوب میشود. دامنه وظایف این واحد گسترده است؛ از برنامهریزی و مدیریت پروژه، پایش و گزارشدهی مستمر، تحلیل داده و یادگیری نهادی گرفته تا حل مسائل بیندستگاهی، ارتباط مؤثر با بخش خصوصی، جلب مشارکت ذینفعان و حتی هماهنگی محتوایی سفرهای استانی وزیر امور اقتصادی و دارایی. هدف نهایی، حصول اطمینان از تحقق بهموقع و باکیفیت برنامههای توسعهای در هر منطقه است.
فراخوان جذب مدیران منطقهای
بر اساس فراخوان منتشرشده، متقاضیان واجد شرایط میتوانند تا تاریخ ۲۰ دی ۱۴۰۴ با تکمیل فرم الکترونیکی، مدارک خود شامل رزومه، بیانیه پیشنهادی یکصفحهای و توصیهنامه را ارسال کنند. پس از ارزیابی اولیه، افراد منتخب به مصاحبه تخصصی دعوت خواهند شد و نتایج نهایی متعاقباً اعلام میشود.
چشمانداز و تاثیرات آتی
راهاندازی پایگاه راهبری و پایش توسعه منطقهای و انتخاب مدیران منطقهای، تلاشی هدفمند برای درمان یکی از ریشهایترین ناکارآمدیهای نظام اجرایی کشور است. پیشبینی میشود در صورت موفقیت این سازوکار در کاهش زمان اجرای پروژهها با شفافیت، پیگیری سیستماتیک و تمرکز بر حل مسئله، نهتنها بهرهوری منابع بودجهای افزایش یابد، بلکه توسعه متوازن، کاهش نابرابریهای منطقهای و بازگشت اعتماد به سیاستگذاری توسعهای نیز دستیافتنیتر خواهد شد.
