ساردین‌ماهی سوخت شد: خیانت به سفره مردم یا غارت منابع ملی؟
روز جهانی ساردین ماهیان؛ ذخایر استراتژیک خلیج فارس و دریای عمان در خطر صید بی‌رویه
روز جهانی ساردین ماهیان؛ فرصت‌هایی برای افزایش ارزش اقتصادی ذخایر دریایی
ماهیان سطح‌زی ریز؛ ستون فقرات زنجیره غذایی در خلیج فارس و دریای عمان
ماهیان سطح‌زی ریز، که عمدتاً شامل خانواده‌های ساردین‌ماهیان و موتوماهیان می‌شوند، نقش حیاتی در اکوسیستم‌های دریایی خلیج فارس و دریای عمان ایفا می‌کنند. این ماهیان که به دلیل اندازه کوچک و زندگی در توده‌های بزرگ و متراکم در لایه‌های سطحی آب شناخته می‌شوند، منبع غذایی اصلی برای ماهیان بزرگ‌تر بوده و تحت تأثیر عوامل محیطی مانند دما، شوری و جریان‌های آبی قرار دارند.
ساردین و موتو ماهیان؛ گونه‌های کوتاه‌عمر و سریع‌الرشد
ساردین و موتو ماهیان به دلیل چرخه زندگی کوتاه و رشد سریع، به طور مداوم از پلانکتون‌ها تغذیه کرده و نقش مهمی در کنترل جمعیت این موجودات و حفظ تعادل اکوسیستم دریایی دارند. بیشترین صید این ماهیان در مناطقی چون جنوب جزیره قشم، بندر جاسک، سیستان و بلوچستان و بوشهر صورت می‌گیرد.
آمار صید و تولید؛ نقش برجسته هرمزگان در اقتصاد شیلاتی
بر اساس گزارش‌ها، در سال ۱۴۰۳ میزان صید ماهیان سطح‌زی ریز در آب‌های جنوب ایران به حدود ۱۳۰ هزار تن رسیده که سهم استان هرمزگان با ۱۲۰ هزار تن (۹۲ درصد) چشمگیر بوده است. بیشترین میزان صید نیز با ۶۱ درصد در آب‌های جنوب جزیره قشم به ثبت رسیده است. در سال ۱۴۰۲، صنعت صید ماهیان سطح‌زی ریز موفق به تولید ۲۱ هزار تن آرد ماهی به ارزش ۲۶ میلیون دلار و صادرات ۲۰ هزار تن ماهی خشک‌شده به ارزش ۲۴ میلیون دلار شده است که نشان‌دهنده اهمیت اقتصادی این ذخایر است.
مدیریت پایدار ذخایر؛ ضرورتی برای آینده
برآوردهای صورت گرفته نشان می‌دهد که میزان حداکثر محصول پایدار برای ساردین سند ۳۱.۳ هزار تن و برای موتو معمولی ۷۹.۹ هزار تن، در مجموع ۱۱۱.۲ هزار تن است. این ارقام بیانگر پایداری نسبی ذخایر این ماهیان است، اما نیازمند مدیریت دقیق و جلوگیری از صید غیرمجاز است که در سال‌های اخیر منجر به کاهش کارایی صید و فشار مضاعف بر ذخایر شده است.
فراروی از خام‌فروشی؛ پتانسیل افزایش ارزش اقتصادی
در حال حاضر، بخش عمده‌ای از ماهیان صید شده به صورت تازه و بدون فرآوری مناسب به کارخانه‌های تولید آرد ماهی منتقل می‌شوند که این امر منجر به کاهش کیفیت محصول نهایی می‌گردد. تمرکز بر تولید آرد ماهی، که ارزش افزوده پایینی دارد، فرصت‌های اقتصادی را محدود می‌کند. با اجرای روش‌های نوین نگهداری و توسعه صنایع فرآوری تکمیلی، می‌توان ارزش اقتصادی این ذخایر دریایی را به میزان قابل‌توجهی افزایش داد و از هدررفت منابع جلوگیری نمود.
