جنگ ۱۲ روزه: عکسهایی که سند تاریخی کشورمان را افشا میکنند!
ملت ایران در جنگ، سوانح طبیعی و بحرانها با همبستگی و ایستادگی، سندی تاریخی از رنج و هنر را رقم زد.
سیدامیرحسین گرکانی، رئیس پژوهشکده سوانح طبیعی، در آیین ششمین دوره مسابقه عکس حوادث و سوانح با عنوان «ایستادگی برای ایران» تاکید کرد که عکسهای مربوط به جنگ ۱۲ روزه، سرمایه اجتماعی و سند تاریخی کشور محسوب میشوند.
وی افزود: این تصاویر، روایتگر رنج، همبستگی و ایستادگی ملت ایران در برابر تجاوز و بحرانها هستند. ما امروز گرد هم آمدهایم تا از رنجی بزرگ و از همبستگی و ایستادگی ملت ایران سخن بگوییم؛ ایستادگیای که در قالب تصاویری ثبت شده و اکنون در قالب یک کتاب، تلاش میکنیم بخشی از این تاریخ و حافظه جمعی عکاسان و هنرمندان را ماندگار کنیم.
نقش پژوهشکده سوانح طبیعی در ثبت حوادث
گرکانی با اشاره به تأسیس پژوهشکده سوانح طبیعی به دستور حضرت امام پس از زلزله گیلان - زنجان در سال ۱۳۶۹، ماموریت این پژوهشکده را در حوزه تابآوری سکونتگاههای شهری و روستایی و کاهش ریسک حوادث عنوان کرد.
وی بیان داشت: مسابقات عکس در سالهای گذشته بر اساس یک ماموریت علمی و اجتماعی و نه یک موضوع حاشیهای برگزار شده است؛ موضوعاتی همچون سیل، زلزله، زمینلرزه، فرونشست و مشکلات محیطی مانند آلودگی هوا. تلاش ما این بوده است که تصویر دقیقی از سوانح با ابعاد انسانی، فنی و کالبدی آن به مردم ارائه کنیم.
روایت جنگ ۱۲ روزه از منظر علمی و هنری
رئیس پژوهشکده سوانح طبیعی ادامه داد: در ششمین دوره، تصمیم گرفتیم موضوع را با جنگ آغاز کنیم؛ جنگ ۱۲ روزهای که بر کشور ما تحمیل شد. باور ما این است که جنگ، همانند زلزله و سیلاب، تبعات اجتماعی و کالبدی دارد و باید از منظر علمی نیز روایت شود. هر یک از این تصاویر، علاوه بر ارزش هنری، یک سند تاریخی است. همانطور که گزارشهای علمی نیازمند جداول و آمارند، روایت مسائل اجتماعی نیز نیازمند عکسهایی است که گاه بیش از هر مقاله و کتابی واقعیت را بازتاب میدهند.
وی یادآور شد: جنگ ۱۲ روزه تحمیلی، جنگی علیه علم بود. علاوه بر زنان و کودکان، بسیاری از اساتید، نخبگان و دانشگاهیان ما نیز در این حملات شهید شدند. بنابراین بهترین بستر برای روایت این رویداد، دانشگاه، وزارت علوم و پژوهشکده سوانح طبیعی است؛ جایی که میتواند میان علم، جامعه و هنر پیوند برقرار کند.
کتاب «ایستادگی برای ایران»؛ سندی از تاریخ و حافظه جمعی
این مقام مسئول افزود: کتابی که امروز رونمایی میشود تنها یک آلبوم عکس نیست؛ سندی از تاریخ کشوری است که رنجها و خسارتهای آن بهویژه در حوزه انسانی غیرقابل جبران بوده است. این آثار را دختران و پسرانی ثبت کردهاند که فارغالتحصیلان همین دانشگاهها هستند؛ جوانانی که با آموزش، جسارت و مسئولیتپذیری، در میدان عکاسی حاضر شدند و با وجود محدودیتهای امنیتی، جان خود را برای ثبت حقیقت به خطر انداختند.
گرکانی تصریح کرد: این آثار سه لایه درهمتنیده دارند؛ نخست لایه ویرانی و نابودی، خانههایی که دیگر خانه نیستند و چهرههایی که میان ناباوری و واقعیت سرگردانند. لایه دوم، همبستگی میان مردم، خانوادهها، جامعه و نهادها برای تقسیم رنج و تکثیر ایثار است. اما لایه سوم که از همه مهمتر است، لایه ایستادگی و امید است؛ ایستادگیای که ملت را زنده نگه میدارد.
پیام ایستادگی در برابر بحرانها
وی ادامه داد: این ایستادگی است که نهال زندگی را در دل ویرانهها میرویاند و جامعه را دوباره به حرکت و تابآوری میرساند. پیام این نمایشگاه و مسابقه یک چیز است: اگر جامعهای در بحرانها تنها به ویرانی نگاه کند، سرنوشتش محکوم به ناامیدی است، اما اگر به همبستگی و ایستادگی بنگرد، میتواند مسیر تازهای برای خود تعریف کند.
رئیس پژوهشکده سوانح طبیعی در پایان خاطرنشان کرد: اتفاقاتی که در این سوانح رخ میدهد بخشی از سرمایه اجتماعی کشور است. بر ما، بر مدیران، برنامهریزان، دانشگاهیان و هنرمندان است که این سرمایه ارزشمند را تقویت و از آن صیانت کنیم.
