طالبان: چابهار، شاهرگ تجاری جدید افغانستان؛ بنادر پاکستان در خطر؟
تعرفه‌های بندری طالبان در چابهار روابط تجاری ایران، پاکستان و هند را متأثر کرد.
آمارهای رسمی منتشر شده نشان می‌دهد که تغییر مسیر تجارت افغانستان به سمت بندر چابهار ایران، تأثیر قابل توجهی بر مبادلات تجاری این کشور داشته است.
رشد مبادلات تجاری با ایران
بر اساس اعلام وزارت بازرگانی طالبان، حجم تجارت افغانستان با ایران در شش ماهه گذشته به ۱.۶ میلیارد دلار رسیده است. این رقم از مبادلات ۱.۱ میلیارد دلاری با پاکستان پیشی گرفته و نشان‌دهنده تحول در الگوهای تجاری این کشور است.
مشوق‌های بندر چابهار
عبدالسلام جواد آخوندزاده، سخنگوی وزارت بازرگانی طالبان، توضیح داد که ایران با نصب تجهیزات به‌روز شده و اسکنرهای اشعه ایکس، زیرساخت‌های لازم را برای تسریع روند تجاری فراهم کرده است. علاوه بر این، به محموله‌های افغانستان تخفیف‌های چشمگیری در تعرفه‌های بندری (۳۰ درصد)، هزینه‌های انبارداری (۷۵ درصد) و هزینه‌های پهلوگیری (۵۵ درصد) ارائه می‌شود.
وی افزود: «امکانات چابهار تأخیرها را کاهش داده و این اطمینان را برای تاجران ایجاد کرده است که با بسته شدن مرزها، ارسال محموله‌ها متوقف نخواهد شد.»
سیاست رسمی جدید افغانستان
تغییر مسیر تجارت به بندر چابهار اکنون به یک سیاست رسمی در افغانستان تبدیل شده است. ملا عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی نخست‌وزیر طالبان، به تجار سه ماه فرصت داده است تا قراردادهای خود را در پاکستان تسویه کرده و به مسیرهای جایگزین روی بیاورند.
اتهام پاکستان و دستور توقف واردات دارو
معاون اقتصادی نخست‌وزیر طالبان، اسلام‌آباد را به استفاده از «مسائل تجاری به عنوان اهرم سیاسی» متهم کرد. همزمان، دستور توقف ترخیص داروهای پاکستانی به دلیل «کیفیت پایین» صادر شد.
سابقه همکاری و مزایای چابهار
افغانستان از سال ۱۳۹۶ به موجب یک پیمان ترانزیتی با ایران و هند، از بندر چابهار برای حمل‌ونقل کالا استفاده می‌کند. مقامات طالبان معتقدند مشوق‌هایی نظیر کاهش تعرفه‌ها، تخفیف در انبارداری و حمل‌ونقل سریع‌تر، باعث جذب محموله‌های بیشتر به سمت جنوب شده است.
اهمیت بندر کراچی و واکنش پاکستان
با وجود مزایای چابهار، بندر کراچی پاکستان همچنان سریع‌ترین مسیر دسترسی به دریا برای افغانستان محسوب می‌شود و کامیون‌ها ظرف سه روز به این بندر می‌رسند. خواجه آصف، وزیر دفاع پاکستان، اعلام کرده است که تصمیم افغانستان هیچ آسیب اقتصادی به اسلام‌آباد وارد نخواهد کرد و این کشور می‌تواند از هر بندر یا کشوری برای تجارت استفاده کند.
تنش در روابط با پاکستان
روابط دو کشور اخیراً به دلیل فعالیت شبه‌نظامیان طالبان پاکستان که اسلام‌آباد مدعی است در خاک افغانستان پناه گرفته و اقدام به بمب‌گذاری انتحاری می‌کنند، به شدت متشنج شده است.
نقش هند در منطقه
هند، رقیب منطقه‌ای پاکستان، که تعامل با طالبان افغانستان را افزایش داده، اخیراً میزبان وزیر خارجه موقت این گروه بوده و کمک‌های بشردوستانه خود را به کابل گسترش داده است. هند ترمینال‌های کلیدی در چابهار را اداره می‌کند و این بندر را به عنوان یک پیوند استراتژیک با افغانستان و آسیای مرکزی تلقی می‌کند. ایالات متحده نیز ماه گذشته به هند معافیت شش ماهه از تحریم‌ها را برای ادامه اداره این بندر اعطا کرد.
