تجارب ۸ سال اخیر بازسازی: فراموشی به چه قیمتی؟
درس‌آموزی از زلزله کرمانشاه و سیلاب برای مدیریت بحران، بازسازی و پیامدهای اجتماعی با حضور دانشگاهیان و بنیاد مسکن.
سیدامیرحسین گرکانی، رئیس پژوهشکده سوانح طبیعی، بر لزوم بهره‌گیری از تجربیات نزدیک و مغفول‌مانده در مدیریت بحران و بازسازی تأکید کرد.
اهمیت درس‌آموزی از تاریخ نزدیک
گرکانی در یکصد و سی و نهمین نشست از سلسله‌نشست‌های تخصصی که به مناسبت هشتمین سالگرد زلزله سال ۱۳۹۶ سرپل ذهاب برگزار شد، اظهار داشت: اغلب بر اهمیت یادآوری تاریخ‌های دوردست برای جلوگیری از تکرار اشتباهات تأکید می‌شود، اما غافل از آنکه گاهی تاریخ بسیار نزدیک‌تر و آموزنده‌تر است. ما وقایع ۸ سال پیش پس از زلزله سرپل ذهاب و همچنین سیلاب سال ۱۳۹۸ در ۲۵ استان را فراموش کرده‌ایم و نظام مدیریت بازسازی کشور و نحوه پاسخگویی حاکمیت به این بحران‌ها نیازمند بازنگری و تحلیل جدی است.
انتقاد از نادیده گرفتن پیامدهای اجتماعی در بازسازی
وی با اشاره به روند بازسازی پس از جنگ، از کنار گذاشته شدن برخی نگرانی‌ها و پیامدهای مطرح شده توسط کارشناسان ابراز تأسف کرد. گرکانی به نمونه‌ای اشاره کرد که در آن، مردم جنگ‌زده تهران در مواجهه با پیمانکاران قرار گرفتند و جبران خسارات از طریق فروش تراکم شهر صورت گرفت که این موضوع پیامدهای خاص خود را داشت.
نقش دانشگاهیان در بازسازی
رئیس پژوهشکده سوانح طبیعی، یادآور شد که مهندس تابش، رئیس فقید بنیاد مسکن، همواره بر استفاده از ظرفیت دانشگاهیان در فرآیند بازسازی تأکید داشتند. گرکانی تجربه حضور اساتید شناخته‌شده در کنار بنیاد مسکن و دستگاه‌های اجرایی در بازسازی پس از زلزله کرمانشاه را مؤثر و ارزشمند ارزیابی کرد. وی همچنین به ایجاد دفاتر تسهیلگری در فرآیند بازسازی پس از گیلان و زنجان اشاره کرد که حضور دانشگاهیان را نه تنها در اجرای بازسازی، بلکه در مدیریت مشارکتی آن نیز پررنگ‌تر ساخت.
مدیریت متمرکز در بازسازی زلزله کرمانشاه
گرکانی به سرعت عمل در صدور مصوبه بازسازی زلزله کرمانشاه اشاره کرد و گفت: این مصوبه تنها سه روز پس از وقوع زلزله صادر شد و مسئولیت بازسازی به بنیاد مسکن سپرده شد. این مسئولیت فراتر از مسکن بود و سایر سازمان‌ها نیز تحت یک فرماندهی واحد عمل کردند. این اقدام نمونه‌ای از اهمیت برنامه‌ریزی و تمرکز مدیریتی در مواجهه با سوانح است.
ضرورت ارزیابی پیامدهای اجتماعی بازسازی
در پایان، رئیس پژوهشکده سوانح طبیعی بر ضرورت مطالعه و ارزیابی اثرات و پیامدهای اجتماعی بازسازی تأکید کرد. وی از همکاران علوم اجتماعی و دانشگاهیان خواست تا در شناسایی و تحلیل پیامدهای اجتماعی بازسازی، به ویژه در مورد بازسازی مناطق آسیب‌دیده از جنگ، مشارکت فعال داشته باشند.
