برنج ارزان شد، اما این خبر بد است! دانه‌های روغنی و کنجاله غوغا کردند!
قیمت جهانی غذاهای اصلی مانند گندم، ذرت، برنج، دانه‌های روغنی، کنجاله و روغن نباتی توسط فائو در حال بررسی است.
مرکز ملی مطالعات راهبری کشاورزی و آب اتاق بازرگانی ایران، تازه‌ترین گزارش ماهانه پایش و تحلیل قیمت مواد غذایی سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) را منتشر کرد. این گزارش به تحولات قیمت‌ها در ماه سپتامبر ۲۰۲۵ (۱۱ شهریور تا ۹ مهر) می‌پردازد.
روندهای متفاوت قیمت گندم و ذرت در بازارهای جهانی
در ماه سپتامبر ۲۰۲۵، قیمت جهانی ذرت و گندم شاهد روندهای متفاوتی در بازه ماهانه بود. در ایالات متحده آمریکا، افزایش تقاضا منجر به رشد قیمت این محصولات شد. در مقابل، در روسیه و اتحادیه اروپا، برداشت قابل توجه محصول نسبت به سال گذشته، کاهش قیمت‌ها را رقم زد. قیمت جهانی برنج نیز به دلیل عرضه فراوان و کاهش تقاضا برای واردات، کاهش یافت. همچنین، شاخص قیمت دانه‌های روغنی و کنجاله در ماه سپتامبر افزایش یافت، در حالی که شاخص قیمت روغن نباتی پس از سه ماه روند افزایشی، کاهش را تجربه کرد.
تفاوت‌های منطقه‌ای در قیمت غلات
بررسی گزارش فائو در بازارهای مورد بررسی در ماه‌های آگوست و سپتامبر ۲۰۲۵ نشان می‌دهد که قیمت غلات در تمامی مناطق غرب آسیا در سطح بالایی قرار داشت. در شمال آفریقا، روند قیمت غلات افزایشی ملایم بود. در شرق آفریقا، قیمت غلات دانه درشت در سودان و سودان جنوبی به دلیل اختلالات بازار و محدودیت دسترسی، بسیار بالا بود. افزایش قیمت گندم در شرق آسیا، به ویژه در پاکستان، ناشی از تقاضای فصلی و اختلالات ناشی از سیل بود. عرضه فصلی محصول منجر به کاهش مستمر قیمت برنج در شرق آسیا و آمریکای جنوبی شد. در جنوب آفریقا، چشم‌انداز مساعد تولید، کاهش قیمت ذرت را به همراه داشت، در حالی که در غرب آفریقا، عرضه محصول فصل کشت اصلی ۲۰۲۵ منجر به کاهش قیمت غلات دانه درشت شد.
کاهش قیمت جهانی برنج؛ دانه‌های روغنی و کنجاله گران شد
قیمت جهانی ذرت در مناطق مختلف تولیدکننده روند متفاوتی را طی کرد. علی‌رغم پیش‌بینی برداشت پایدار، قیمت پایه ذرت در آمریکا به دلیل افزایش تقاضا و نگرانی از بیماری قارچی، ۷ درصد افزایش یافت. قیمت ذرت در برزیل نیز به تبعیت از آمریکا، یک درصد رشد کرد، اما در آرژانتین و اوکراین تقریباً ثابت ماند. قیمت گندم نیز در مناطق مختلف روندهای متفاوتی را تجربه کرد.
در روسیه، برداشت محصول بیش از انتظار، منجر به کاهش ۴ درصدی قیمت در پایان ماه شد. در اتحادیه اروپا، برداشت مازاد و ثبات نسبی تقاضای وارداتی، کاهش ۳ درصدی قیمت گندم را به دنبال داشت. در قزاقستان، قیمت صادراتی سه درصد کاهش یافت. در مقابل، قیمت پایه گندم آمریکا به دلیل افزایش تقاضا، یک درصد رشد کرد.
میانگین شاخص قیمت برنج فائو در سپتامبر ۲۰۲۵ به ۱۰۰.۹ واحد رسید که ۰.۵ درصد نسبت به ماه قبل کاهش یافته است. قیمت صادراتی برنج در آسیا به دلیل عرضه فراوان و رقابت شدید صادرکنندگان، کاهش یافت. تعلیق واردات برنج بدون تعیین کیفیت در فیلیپین، منجر به کاهش قیمت در ویتنام شد. در هند، کاهش ارزش روپیه در برابر دلار، قیمت برنج را کاهش داد. در تایلند، تلاش برای فروش محصول، علی‌رغم افزایش ارزش بات، قیمت برنج را کاهش داد. در آمریکا نیز، تداوم برداشت و کندی معاملات، روند نزولی قیمت برنج را ادامه داد.
افزایش شاخص قیمت دانه‌های روغنی و کنجاله
در ماه سپتامبر ۲۰۲۵، تمامی شاخص‌های قیمت دانه روغنی و کنجاله دانه روغنی روند افزایشی را تجربه کردند و به ترتیب ۰.۹ و ۱.۲ واحد نسبت به ماه قبل افزایش یافتند. در مقابل، شاخص قیمت روغن نباتی پس از سه ماه افزایش، ۱.۲ واحد کاهش یافت. در حالی که شاخص قیمت دانه‌های روغنی و روغن نباتی در سطحی بالاتر از سال گذشته قرار دارند، شاخص قیمت کنجاله دانه‌های روغنی ۲۰ درصد نسبت به سپتامبر سال قبل پایین‌تر است.
تقویت شاخص قیمت دانه‌های روغنی ناشی از تأثیر تلفیقی قیمت کلزا و آفتابگردان و ثبات قیمت سویا بود. قیمت جهانی سویا در ماه سپتامبر تقریباً ثابت ماند. در مقابل، شرایط آب و هوایی خشک در آمریکا، دومین تولیدکننده بزرگ سویا، منجر به افزایش قیمت این محصول شد. از سوی دیگر، ثبات تقاضا، عدم خرید سویای آمریکا توسط چین، و افزایش فروش توسط آرژانتین به دلیل تعویق مالیات صادرات، قیمت سویا را کاهش داد. شرایط مساعد تولید در برزیل نیز بر این روند افزوده بود.
قیمت دانه آفتابگردان به دلیل روند کند برداشت و چشم‌انداز نامناسب تولید در منطقه دریای سیاه، برای دومین ماه متوالی افزایش یافت. کاهش توزیع کلزا توسط اوکراین پس از اعمال تعرفه صادرات، منجر به افزایش اندک قیمت این محصول شد، به طوری که حتی بهبود چشم‌انداز تولید در استرالیا و کانادا نیز نتوانست مانع از این افزایش شود.
شاخص قیمت کنجاله دانه روغنی در سپتامبر، به دلیل افزایش قیمت کنجاله سویا و وزن قابل توجه آن در شاخص، برای دومین ماه متوالی اندکی افزایش یافت. این افزایش احتمالاً ناشی از کاهش فرآوری سویا در آرژانتین بود. شاخص قیمت روغن نباتی در سپتامبر کاهش یافت، که ناشی از کاهش قیمت روغن پالم و سویا بود، علی‌رغم افزایش قیمت روغن کلزا و آفتابگردان. قیمت جهانی سویا اندکی افزایش یافت، اما اثر افزایشی تقاضای جهانی تا حد زیادی توسط گزارش مالزی از ذخایر قابل توجه روغن پالم خنثی شد. قیمت روغن سویا نیز به دلیل عرضه محصول از سوی آرژانتین، کاهش یافت. در مقابل، قیمت روغن آفتابگردان و کلزا به دلیل محدودیت عرضه در منطقه دریای سیاه و اروپا، روند افزایشی را ادامه دادند.
