فاجعه در بورس: شاخص کل غرق شد، ۳.۲ میلیون واحد سقوط کرد!
افت قیمت نفت و دلار، بودجه ۱۴۰۵ و ریسک‌های کلان بر بورس تهران و صنایع پتروشیمی و فلزی تاثیر گذاشت.
تهران - در معاملات روز چهارشنبه، چهاردهم آبان ماه ۱۴۰۴، شاخص‌های اصلی بورس تهران از همان دقایق ابتدایی معاملات تحت فشار عرضه در گروه‌های کالامحور و شاخص‌ساز قرار گرفتند.
عوامل مؤثر بر افت بازار
افت قیمت نفت در بازارهای جهانی، تقویت نسبی دلار در سبد جهانی و نگرانی‌های داخلی پیرامون بودجه سال ۱۴۰۵ و جهت‌گیری سیاست‌های کنترلی، انتظارات سرمایه‌گذاران را تحت تأثیر قرار داد و باعث شد موقعیت‌های فروش بر خرید پیشی بگیرد. خروج جریان نقد از نمادهای بزرگ، توان رشد بازار را کاهش داد و شناسایی سودهای کوتاه‌مدت به استراتژی غالب بخشی از معامله‌گران تبدیل شد.
تحلیل شاخص هم‌وزن
رفتار شاخص هم‌وزن، که نمایانگر وضعیت عمومی بازار و سهم‌های کوچک است، نشان‌دهنده فراگیر بودن فشار فروش و محدود نبودن آن به چند نماد شاخص‌ساز بود. کاهش ۶۶۲۲.۳۵ واحدی این شاخص و رسیدن آن به ۹۲۲,۱۱۴.۹۵ واحد، حاکی از غلبه اکثریت نمادهای منفی بود؛ وضعیتی که معمولاً با چرخش پول به سمت صندوق‌های درآمد ثابت یا انتظار برای مشخص شدن متغیرهای کلان همراه می‌شود. همزمان، کاهش تمایل به ریسک‌پذیری حقیقی‌ها و افت ارزش معاملات نسبت به حجم، بر رشد بی‌کیفیت دادوستدها صحه گذاشت.
ریسک‌های کلان مؤثر بر قیمت‌ها
سه ریسک روایی در قیمت‌ها منعکس شد: نخست، تردید نسبت به مفروضات بودجه سال ۱۴۰۵، از جمله نرخ تسعیر و سیاست‌های مالیاتی که می‌تواند جریان نقد شرکت‌ها و حاشیه سود صنایع را تحت تأثیر قرار دهد. دوم، سیگنال‌های بیرونی از بازارهای جهانی، به‌ویژه افت قیمت نفت برنت و نگرانی از کاهش تقاضای چین، که چشم‌انداز سودآوری شرکت‌های کالامحور را تضعیف می‌کند. سوم، انتظارات متغیر از سیاست ارزی و پولی داخلی، که بر نرخ بهره واقعی، ارزش‌گذاری سهام و ترجیحات پرتفویی سرمایه‌گذاران اثر می‌گذارد.
جزئیات تابلوی معاملات
خوانش جزئیات تابلوی معاملات، شکاف معناداری میان حجم بالا و ارزش پایین معاملات را نشان داد. این تفاوت معمولاً بیانگر گردش نقدینگی بیشتر در نمادهای کم‌قیمت و پایه بوده و جریان پول قدرتمند به سمت لیدرهای بنیادی شکل نگرفته است. به عبارت دیگر، بازار بیشتر در حال «جابجایی درجا» بود تا «خرید جهت‌دار». تعداد ۳۵۸ هزار معامله در برابر ارزش ۶۸.۹ هزار میلیارد ریالی نیز این برداشت را تقویت می‌کند.
تحلیل رفتاری و نقش صندوق‌های بازارگردان
تداوم صف‌های عرضه مقطعی در چند نماد بزرگ، امکان بازگشت سریع شاخص را محدود کرد و باعث شد معامله‌گران کوتاه‌مدت به جای شکار کف‌های قیمتی، منتظر تصویر روشن‌تری از سیاست‌های بودجه‌ای و نرخ‌گذاری‌ها بمانند. در همین حال، برخی صندوق‌های بازارگردان تلاش کردند کف‌های روانی را حفظ کنند؛ اما عدم هم‌نوایی جریان پول حقیقی و افت تقاضای پیرو، دامنه اثرگذاری حمایتی را محدود ساخت.
تأثیر بر صنایع مختلف
گروه‌های پتروشیمی و فلزات اساسی بیش از سایرین از ریسک‌های بیرونی تأثیر پذیرفتند؛ زیرا قیمت‌های جهانی و نرخ تسعیر برای این بخش‌ها تعیین‌کننده است. خودرویی‌ها و بانکی‌ها نیز با ابهامات سیاستی و اخبار متناقض مواجه بودند؛ ترکیبی که معمولاً سرمایه‌گذاران را به اتخاذ موقعیت‌های کوتاه‌مدت یا نقد ماندن سوق می‌دهد. در مقابل، تک‌سهم‌های دلاریِ انتخابی با نسبت‌های ارزنده، مقاومت نسبی نشان دادند؛ هرچند این مقاومت فراگیر نبود.
نکات مثبت و محرک‌های لازم برای بهبود
نکته مثبت روز، ثبات نسبی برخی نمادهای صادرات‌محور با ترازنامه‌های محافظه‌کارانه و جریان نقد پایدار بود؛ سهامی که در میان‌مدت، با فرض ثبات نسبی ارز و بهبود تدریجی قیمت‌های جهانی، همچنان مزیت نسبی دارند. با این حال، برای تقویت موج تقاضا و تثبیت کف‌های معتبر، دو محرک مشخص احساس می‌شود: شفاف‌تر شدن فروض کلیدی بودجه سال ۱۴۰۵ و کاهش نااطمینانی‌های سیاستی در نرخ‌گذاری‌ها و روابط تجاری.
چشم‌انداز کوتاه‌مدت بازار
در افق کوتاه، چنانچه بازار شاهد بازگشت بخشی از نقدینگی حقیقی و افزایش نسبت ارزش به حجم باشد، می‌توان به شکل‌گیری یک فاز تعادلی امیدوار بود؛ فازی که در آن، گزارش‌های ماهانه شرکت‌ها، نسبت‌های قیمت به سود تعدیل‌شده و چشم‌انداز تقسیم سود سال ۱۴۰۴ راهنمای جریان پول می‌شود. در غیر این صورت، نوسان حول سطوح فعلی شاخص با شیب ملایم نزولی ادامه خواهد یافت و استراتژی غالب، مدیریت ریسک و انتخاب‌های ارزنده با افق بلندتر باقی می‌ماند.
