رسوایی مالیاتی: صورتحسابهای کاغذی، سهم ناچیز، دزدی آشکار!
سامانه مؤدیان با صورتحساب الکترونیکی، دولت الکترونیک را در راستای شفافیت مالیاتی و مبارزه با فرار مالیاتی از طریق پایانه فروشگاهی به صورت داده‌محور متحول می‌سازد.
تهران – گزارش تازه سازمان امور مالیاتی کشور حاکی از آن است که در دوره مالیاتی بهار سال ۱۴۰۴، تنها ۹ درصد از مالیات و عوارض خرید ابرازی مؤدیان بر مبنای صورتحسابهای کاغذی یا اطلاعات خارج از سامانه مؤدیان ثبت شده است. این آمار نشان‌دهنده روند قابل‌توجه گذار نظام مالیاتی کشور از صورتحسابهای سنتی به سازوکارهای الکترونیکی است.
پیشرفت چشمگیر در ثبت تراکنش‌های الکترونیکی
بر اساس این گزارش، بیش از ۹۱ درصد از تراکنش‌ها و اطلاعات مالی مرتبط با خرید مؤدیان در این دوره از طریق سامانه مؤدیان و زیرساخت‌های الکترونیکی مرتبط ثبت و پردازش شده است. این دستاورد، گامی مؤثر در جهت تسریع در تحقق دولت الکترونیک مالیاتی محسوب می‌شود.
انطباق مؤدیان با الزامات سامانه مؤدیان
کارشناسان سازمان امور مالیاتی معتقدند کاهش سهم صورتحسابهای کاغذی در اظهارنامه‌های مالیاتی، بیانگر انطباق تدریجی مؤدیان با الزامات سامانه مؤدیان است. این سامانه که یکی از محورهای کلیدی اجرای طرح پایانه‌های فروشگاهی و صورتحساب الکترونیکی است، امکان رهگیری دقیق زنجیره معاملات و جلوگیری از صدور فاکتورهای غیرواقعی را فراهم می‌کند. استفاده گسترده‌تر از سامانه‌های هوشمند، منجر به افزایش شفافیت در مبادلات اقتصادی، کاهش تخلفات مالیاتی و ارتقای دقت در برآورد درآمدهای دولت شده است. در برخی بخش‌های تولیدی و خدماتی، نسبت اطلاعات الکترونیکی مؤدیان به بیش از ۹۵ درصد رسیده است.
کاهش مؤثر فرار مالیاتی
سازمان امور مالیاتی اعلام کرده است که تداوم این روند، زمینه را برای کاهش چشمگیر فرار مالیاتی و صدور فاکتورهای صوری فراهم خواهد کرد. ثبت کامل تراکنش‌های مالی در بستر سامانه مؤدیان، امکان راستی‌آزمایی متقابل بین خرید و فروش را فراهم کرده و عملاً فضا را برای پنهان‌سازی درآمدها محدود می‌کند. رسیدن به سهم ۹ درصدی برای فاکتورهای غیرسامانه‌ای در بهار ۱۴۰۴، نتیجه مستقیم الزام واحدهای اقتصادی بزرگ و متوسط به ثبت تراکنش‌های خود در بستر الکترونیکی است که در ادامه برای اصناف کوچک نیز اجرایی خواهد شد.
هدف‌گذاری حذف کامل فاکتورهای کاغذی
با توجه به هدف‌گذاری دولت برای حذف کامل فاکتورهای کاغذی تا پایان سال ۱۴۰۵، انتظار می‌رود در دوره‌های آتی، سهم اطلاعات غیرسامانه‌ای از کل مالیات ابرازی مؤدیان به کمتر از ۵ درصد کاهش یابد.
تحول دیجیتال در نظام مالیاتی
تحول دیجیتال در ساختار مالیاتی کشور طی دو سال اخیر با محوریت سامانه مؤدیان و پایانه‌های فروشگاهی، یکی از مهم‌ترین برنامه‌های دولت برای ایجاد نظام مالیاتی هوشمند و داده‌محور بوده است. در این چارچوب، فرایندهای سنتی جای خود را به ابزارهای سیستمی داده‌اند که با اتصال برخط به شبکه بانکی، گمرک، بورس و سایر نهادهای اقتصادی، تصویر دقیق و لحظه‌ای از جریان درآمد و هزینه فعالان اقتصادی ارائه می‌دهند.
افزایش عدالت و شفافیت مالیاتی
استفاده از زیرساخت‌های هوشمند در تشخیص و وصول مالیات، ضمن کاهش خطای انسانی در حسابرسی، به افزایش عدالت مالیاتی و شفافیت اقتصادی منجر می‌شود. داده‌های تجمیع‌شده از سامانه مؤدیان، امکان تحلیل دقیق رفتار مالیاتی، کشف مودیان پرریسک و پیش‌بینی درآمدهای مالیاتی را فراهم کرده است. این روند، پایه‌گذار نظامی کارآمد برای کنترل فرار مالیاتی و سامان‌دهی اطلاعات اقتصادی کشور خواهد بود.
