کیوی هسته‌ای: گامی انقلابی در طعم و تازگی محصولات کشاورزی ــ 45
فناوری هسته‌ای ماندگاری کیوی را افزایش و ضایعات را کاهش می‌دهد
فناوری پرتودهی، راهکاری نوین برای افزایش ماندگاری کیوی و رونق صادرات
چالش‌های صادرات کیوی و ضرورت افزایش عمر انباری
کیوی، یکی از میوه‌های صادراتی پرطرفدار در بازارهای جهانی، به دلیل حساسیت بالا پس از برداشت، با چالش‌های جدی در حفظ کیفیت و ماندگاری مواجه است. نرم‌شدگی، قهوه‌ای‌شدن و کاهش ارزش تغذیه‌ای در مدت کوتاه، عمر انباری این میوه را به شدت محدود می‌کند و این امر، ضرر و زیان قابل توجهی را برای کشاورزان و صادرکنندگان به همراه دارد. افزایش طول عمر انباری کیوی، نه تنها به کاهش ضایعات و افزایش درآمد فعالان این حوزه کمک می‌کند، بلکه امکان رساندن محصولی سالم و باکیفیت‌تر به بازارهای دوردست را نیز فراهم می‌سازد.
فناوری هسته‌ای؛ ابزاری کارآمد برای حفظ کیفیت کیوی
فناوری هسته‌ای، به‌ویژه روش پرتودهی، به‌عنوان یکی از نوآورانه‌ترین راهکارها برای مقابله با این چالش‌ها معرفی شده است. پرتودهی با استفاده از پرتوهای یونیزان (مانند گاما، ایکس یا الکترونی)، قادر است فعالیت‌های میکروبی و آنزیمی را در میوه کیوی کنترل کرده و فرآیند رسیدگی را کند سازد. این روش، بدون باقی‌گذاری مواد شیمیایی مضر، به طور چشمگیری ماندگاری میوه را افزایش داده و کیفیت حسی و تغذیه‌ای آن را حفظ می‌کند.
اصول کلی و کاربردهای پرتودهی کیوی
سیستم پرتودهی شامل منابع پرتو، محفظه‌های محافظ، نوارهای نقاله و تجهیزات کنترل دقیق دز است. هدف اصلی پرتودهی در مورد کیوی، کاهش سرعت نرم‌شدگی، کنترل قارچ‌ها و باکتری‌های مضر، جلوگیری از قهوه‌ای‌شدن و در نهایت، افزایش قابلیت صادرات و حمل‌ونقل طولانی‌مدت است. دز توصیه شده پرتودهی برای کیوی، معمولاً بین 0.5 تا 1.5 کیلوگری است که توسط سازمان‌های بین‌المللی مانند IAEA و FAO تدوین شده است. این استانداردها تضمین‌کننده حفظ ارزش تغذیه‌ای و طعم میوه هستند.
تأثیرات اقتصادی و زیست‌محیطی پرتودهی
افزایش عمر انباری کیوی از طریق پرتودهی، منجر به کاهش چشمگیر ضایعات و در نتیجه، افزایش سودآوری برای کشاورزان و صادرکنندگان می‌شود. این امر همچنین به ارتقای امنیت غذایی و فراهم شدن امکان دسترسی مصرف‌کنندگان به محصولی تازه‌تر و باکیفیت‌تر کمک می‌کند. در مقایسه با روش‌های سنتی مانند استفاده از مواد شیمیایی که ممکن است برای سلامت مضر باشند، پرتودهی یک راهکار ایمن‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر محسوب می‌شود.
چالش‌ها، پیشرفت‌ها و نمونه‌های موفق جهانی
با وجود مزایای فراوان، احداث و نگهداری تأسیسات پرتودهی هزینه‌بر است و نیاز به آموزش نیروی انسانی متخصص دارد. همچنین، آگاهی عمومی در برخی کشورها درباره ایمنی محصولات پرتودهی‌شده هنوز پایین است. با این حال، پیشرفت‌های نوین در ترکیب پرتودهی با روش‌های بسته‌بندی فعال و پوشش‌های خوراکی، به بهبود بیشتر ماندگاری و طعم کیوی کمک کرده است. کشورهایی چون چین، هند و ایتالیا با بهره‌گیری از این فناوری، توانسته‌اند صادرات کیوی خود را به طور قابل توجهی افزایش داده و ضایعات را کاهش دهند.
آینده پرتودهی کیوی و توصیه‌های سیاستی
آینده فناوری پرتودهی در افزایش عمر انباری کیوی بسیار روشن است و انتظار می‌رود در کنار فناوری‌های نوین دیگر، نقش مهمی در توسعه صنعت کشاورزی ایفا کند. برای بهره‌گیری حداکثری از این پتانسیل، کشورها باید در زیرساخت‌ها سرمایه‌گذاری کرده، نیروی انسانی متخصص تربیت کنند، قوانین و استانداردهای لازم را تدوین نموده و به فرهنگ‌سازی عمومی در زمینه مزایای پرتودهی بپردازند. پرتودهی، با حفظ کیفیت و افزایش ماندگاری کیوی، نویدبخش آینده‌ای درخشان برای زنجیره تولید و صادرات این میوه ارزشمند است.
