شوک به یارانه بگیران/ طرح کالابرگ در مهر متوقف شد
در حالی که میلیون‌ها خانوار منتظر دریافت بسته حمایتی دولت در مهرماه هستند، خبرها حاکی از یک تغییر بزرگ است: مرحله جدید طرح کالابرگ الکترونیکی در مهرماه اجرا نخواهد شد و خانوارها تنها یارانه نقدی ثابت خود را دریافت خواهند کرد. این تصمیم به معنای کاهش قابل توجه دریافتی ماهانه برای دهک‌های پایین درآمدی است که در ماه‌های گذشته به ترکیب یارانه نقدی و اعتبار کالابرگ عادت کرده بودند. جزئیات دقیق واریزها و تحلیل پیامدهای این تصمیم را در ادامه بخوانید.
بر اساس اعلام رسمی، برنامه واریز یارانه‌های نقدی در مهرماه ۱۴۰۴ به شرح زیر است و هیچ اعتبار اضافی تحت عنوان کالابرگ به آن افزوده نخواهد شد:
برنامه زمان‌بندی واریز یارانه نقدی مهرماه:
- دهک‌های اول تا سوم:
- مبلغ: ۴۰۰,۰۰۰ تومان به ازای هر نفر
- تاریخ واریز: سه‌شنبه، ۲۵ مهرماه
- دهک‌های چهارم تا نهم:
- مبلغ: ۳۰۰,۰۰۰ تومان به ازای هر نفر
- تاریخ واریز: دوشنبه، ۳۰ مهرماه
این مبالغ از ساعت ۲۴ روزهای اعلام‌شده قابل برداشت خواهند بود. برای مثال، یک خانوار سه‌نفره در دهک دوم مبلغ ۱,۲۰۰,۰۰۰ تومان و یک خانوار چهارنفره در دهک پنجم نیز مبلغ ۱,۲۰۰,۰۰۰ تومان دریافت خواهند کرد.
(سرنوشت کالابرگ و مقایسه با شهریور)
مرجان دبیری، سخنگوی طرح کالابرگ الکترونیکی، رسماً تأیید کرده است که مرحله جدیدی از این طرح در مهرماه اجرا نمی‌شود. این در حالی است که در شهریورماه، خانوارهای دهک‌های اول تا سوم علاوه بر یارانه نقدی، اعتبار ۵۰۰ هزار تومانی کالابرگ و دهک‌های چهارم تا هفتم اعتبار ۳۵۰ هزار تومانی دریافت کرده بودند.
مقایسه دریافتی یک خانوار دهک دوم:
- شهریورماه: ۴۰۰ هزار تومان (نقدی) + ۵۰۰ هزار تومان (اعتبار کالابرگ) = ۹۰۰ هزار تومان
- مهرماه: ۴۰۰ هزار تومان (فقط نقدی) = ۴۰۰ هزار تومان
این مقایسه نشان می‌دهد دریافتی این خانوارها بیش از ۵۵ درصد کاهش یافته است. البته خانوارها همچنان تا پایان آبان‌ماه فرصت دارند از اعتبار باقی‌مانده مراحل قبلی کالابرگ برای خرید ۱۱ قلم کالای اساسی (به علاوه گوشت بوقلمون که اخیراً اضافه شده) استفاده کنند.
تحلیل سرانه: کاهش قدرت خرید در سکوت خبری
توقف ناگهانی طرح کالابرگ در مهرماه، فراتر از یک تغییر در سیاست‌های حمایتی دولت، سه پیامد مستقیم برای اقتصاد خانوار دارد:
-
سقوط قدرت خرید دهک‌های پایین: هدف اصلی طرح کالابرگ، هدایت یارانه به سمت خرید کالاهای اساسی و تضمین امنیت غذایی بود. با حذف این اعتبار، خانوارهای کم‌درآمد با یک یارانه نقدی ۴۰۰ هزار تومانی تنها می‌مانند که با توجه به تورم افسارگسیخته، حتی برای تأمین بخش کوچکی از سبد معیشت نیز کافی نیست. این تصمیم عملاً قدرت خرید این خانوارها را به شدت کاهش می‌دهد.
-
ایجاد عدم اطمینان در سیاست‌های حمایتی: اجرای نامنظم و توقف‌های ناگهانی طرح کالابرگ، حس بی‌ثباتی و عدم اطمینان را در میان مردم تقویت می‌کند. خانوارها نمی‌توانند برای معیشت خود برنامه‌ریزی کنند، زیرا نمی‌دانند ماه آینده چه بسته‌ای و با چه شرایطی دریافت خواهند کرد.
-
احتمال بروز مشکلات در تأمین بودجه: این توقف می‌تواند نشانه‌ای از چالش‌های دولت در تأمین منابع مالی لازم برای اجرای همزمان یارانه نقدی و کالابرگ باشد. اگرچه مقامات رسمی هنوز دلیلی برای این توقف اعلام نکرده‌اند، اما استمرار این طرح نیازمند بودجه‌ای عظیم است که ممکن است تأمین آن با دشواری روبرو شده باشد.
در نهایت، هرچند یارانه نقدی همچنان پابرجاست، اما حذف بازوی حمایتی دیگر یعنی کالابرگ، فشار مضاعفی را بر دوش آسیب‌پذیرترین اقشار جامعه وارد می‌کند و زنگ خطری برای وضعیت معیشت در ماه‌های آینده است.
