تعیین مهلت ۲۰ روزه برای یارانه بگیران

سرپرستان خانوار با یارانه قطع‌شده، ۲۰ روز فرصت دارند تا با ثبت اعتراض و درخواست بازنگری، شرایط دریافت مجدد یارانه خود را پیگیری کنند.

یارانه نقدی که هر ماه به حساب سرپرستان خانوار واریز می‌شود، در سال ۱۴۰۴ تغییرات بزرگی را تجربه خواهد کرد. دولت و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از ابتدای امسال تأکید جدی بر حذف خانوارهای پردرآمد داشتند. اکنون با اجرای مصوبه مجلس در تبصره (۱۳) قانون بودجه، این سیاست در مردادماه شروع شده و قرار است در شهریور سال ۱۴۰۴ به شکل گسترده‌تری اجرا شود.

حذف یارانه سه دهک پردرآمد

احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، اعلام کرده که پایگاه رفاه ایرانیان در حال بررسی دقیق درآمد خانوارها است. در صورت تأیید دولت، یارانه سه دهک بالای درآمدی یعنی دهک‌های هشتم، نهم، و دهم قطع خواهد شد.

این فرآیند عملاً در مردادماه آغاز شده و اطلاعات نشان می‌دهد یارانه‌بگیران دهک‌های چهارم تا نهم به میزان حدود ۳ میلیون نفر کاهش پیدا کرده‌اند.

در پیام سامانه حمایت به خانوارهای حذف‌شده ذکر شده: «بر اساس مصوبه مجلس و بررسی شاخص‌های بانکی، درآمدی و دارایی شما، سرانه درآمد ماهانه خانوار بیش از ۱۰ میلیون تومان برآورد شده است؛ بنابراین واجد شرایط دریافت یارانه نیستید.»

گزارش رسمی درباره حذف یارانه خانوارهای پردرآمد

احد رستمی، رئیس مرکز مطالعات و اطلاعات رفاهی ایرانیان، در توضیحات خود درباره اجرای بند (پ) تبصره (۱۳) قانون بودجه، نکات زیر را مطرح کرده است:

وزارت تعاون از مرداد ۱۴۰۴ موظف به آغاز حذف یارانه حدود یک میلیون خانوار پردرآمد است.

ملاک حذف یارانه خانوارها، سرانه درآمد بیش از ۱۰ میلیون تومان پس از کسر هزینه مسکن بوده است.

این رقم بر اساس داده‌های مرکز آمار ایران و بودجه خانوار در پایان سال ۱۴۰۳ محاسبه شده است.

وی افزود: از ابتدای شهریورماه ۱۴۰۴، سرپرستان خانوار به مدت ۲۰ روز فرصت دارند به سامانه hemayat.sfara.ir مراجعه کرده و درخواست اعتراض یا بازنگری ثبت کنند. اطلاعات اظهاری ایشان در مورد درآمد، تراکنش‌های بانکی و محل سکونت دوباره بررسی و صحت‌سنجی می‌شود.

چالش‌ها و انتقادات پیرامون حذف یارانه

با وجود ادعای دولت مبنی بر حمایت از دهک‌های پایین، کارشناسان به سؤالاتی درخصوص شفافیت و نحوه محاسبه شاخص‌های دهک‌بندی اشاره دارند:

مدل مورد استفاده برای تعیین فقر و رفاه در سطح خانوارها شفاف نبوده و نیاز به تحلیل علمی بیشتری دارد.

با توجه به اینکه بیش از ۵۰ درصد درآمد کارگران صرف هزینه اجاره می‌شود، حذف برخی از این خانوارها از فهرست یارانه‌بگیران مورد انتقاد است.

حق مسکن کارگران بیش از سه سال است که در رقم ۹۰۰ هزار تومان ثابت مانده و هیچ تغییری نداشته است؛ این شاخص می‌تواند تأثیر مستقیمی بر دهک‌بندی خانوارها داشته باشد.

منابع حاصل از حذف یارانه‌ها کجا مصرف می‌شود؟

احد رستمی تأکید کرده است که منابع آزادشده از حذف یارانه سه دهک بالا، صرف حمایت از اقشار محروم خواهد شد. بر اساس قانون، حداقل ۴۰۰ هزار میلیارد ریال باید به عنوان بسته حمایت معیشتی برای محرومان هزینه شود.

این مبلغ صرف تأمین اعتبار کالابرگ برای دهک‌های پایین، حمایت ویژه از خانوارهای نیازمند و کمک به فقیرترین اقشار جامعه خواهد شد. برای مثال، در نخستین گام، حدود ۲۵ همت اعتبار کالابرگ به خانوارهای دهک‌های اول تا هفتم اختصاص یافته است.

تغییرات شهریورماه در پرداخت یارانه‌ها

در شهریور ۱۴۰۴، روند و نحوه پرداخت یارانه‌ها دستخوش تغییرات مهمی خواهد شد:

خانوارهایی که سرانه درآمد ماهانه آنها بیش از ۱۰ میلیون تومان باشد (پس از کسر هزینه اجاره مسکن)، از لیست یارانه‌بگیران حذف می‌شوند.

سرپرستان خانوار حذف‌شده می‌توانند درخواست اعتراض خود را از طریق سامانه حمایت ثبت کنند.

منابع حاصل از این سیاست برای کمک به اقشار محروم و توسعه سیستم کالابرگ معیشتی مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

در عین حال، انتقادات درباره شاخص‌های تعیین پردرآمدها و تأثیر هزینه‌های مسکن بر خانوارهای کارگری، این طرح را با چالش‌هایی جدی روبه‌رو کرده است.