طلا در این کشورها ابزار اصلی پس‌انداز خانوار است
در بسیاری از اقتصادهای نوظهور و حتی برخی کشورهای توسعه‌یافته، طلا نه‌فقط یک کالای زینتی، بلکه حساب پس‌انداز خانگی است. بررسی داده‌های شورای جهانی طلا حاکی از این است که هند، چین، ترکیه، ویتنام و در مقاطعی مصر و ایران به‌علاوه آلمان در اروپا، از کانون‌های اصلی ترجیح طلا برای پس‌انداز خانوار هستند. پدیده‌ای که ریشه در بی‌ثباتی‌های ارزی و تورمی، کم‌عمقی بازارهای مالی محلی و سنت‌های فرهنگی دارد.
در بسیاری از اقتصادهای نوظهور و حتی برخی کشورهای توسعه‌یافته، طلا نه‌فقط یک کالای زینتی، بلکه حساب پس‌انداز خانگی است. بررسی داده‌های شورای جهانی طلا حاکی از این است که هند، چین، ترکیه، ویتنام و در مقاطعی مصر و ایران به‌علاوه آلمان در اروپا، از کانون‌های اصلی ترجیح طلا برای پس‌انداز خانوار هستند. پدیده‌ای که ریشه در بی‌ثباتی‌های ارزی و تورمی، کم‌عمقی بازارهای مالی محلی و سنت‌های فرهنگی دارد.
طلا در طول تاریخ همواره فراتر از یک فلز گران‌بها بوده است. این فلز زرد ابزار اعتماد و پناهگاه امن سرمایه برای مردم بوده؛ مردمی که همواره با تورم و بحران‌های ارزی دست به گریبان بوده‌اند.
در بسیاری از کشورها، نگهداری طلا در خانه یا صندوق‌های شخصی نه‌تنها یک رفتار اقتصادی بلکه بخشی از فرهنگ و سنت خانوادگی محسوب می‌شود. از هند و چین گرفته تا ترکیه، ویتنام و آلمان ترجیح طلا به‌عنوان ابزار ذخیره‌سازی خانگی، الگوهای گوناگونی دارد که بازتابی از تاریخ اقتصادی و اجتماعی هر ملت است.
هند بزرگترین انبار خانگی طلا در جهان
برآورد WGC ( شورای جهانی طلا) نشان می‌دهد خانوارهای هندی تا ۲۵ هزار تُن طلا در اختیار دارند. رقمی بی‌همتا که جایگاه طلا را در پس‌انداز خانگی، مهریه و مناسبت‌های مذهبی-فرهنگی تثبیت کرده است.
چین در مرحله بعد قرار دارد. در نیمه اول ۲۰۲۵، خرید سکه و شمش توسط بخش خصوصی چین ۲۳٫۷ درصد رشد کرد و سهم آن از کل مصرف طلا به ۵۲ درصد رسید؛ چین این مسیر را عمدتاً به‌عنوان پناهگاه امن در برابر عدم قطعیت‌های اقتصادی و ژئوپولیتیک برگزیده است.
جذابیت پس‌انداز طلا از شرق آسیا تا شمال افریقا
سقوط لیر و تورم‌های بالای سال‌های اخیر باعث شده طلا در ترکیه ابزار کلاسیک پس‌انداز خانگی باشد. دولت طی سال‌های اخیر چندین طرح برای کشاندن طلای خانگی به سیستم مالی معرفی کرده، اما ترجیحات مردم به پس‌اندازهای خانگی طلا همچنان قوی است.
گفتنی است در ویتنام سال‌هاست واردات طلا محدود بوده و فقط برند دولتی «SJC» اجازه عرضه اصلی طلا را دارد. این محدودیت باعث شده نرخ طلا در داخل این کشور بسیار بالاتر از بازار جهانی باشد و مردم برای خرید صف بکشند. در سال ۲۰۲۴ دولت برای کاهش این اختلاف قیمت، ابتدا مزایده برگزار کرد و بعد اجازه واردات داد. کارشناسان می‌گویند خریدهای کوچک مردم عادی مهم‌ترین عامل افزایش تقاضای طلا در این کشور است.
در تایلند نیز با هر جهش خبری، صف‌های خرید مقابل طلافروشی‌ها شکل می‌گیرد؛ نشانه‌ای روشن از نقش طلا در تصمیم‌های روزمره مردم و این رفتار برای ایرانی‌ها بسیار آشناست.
در پی سقوط‌های پیاپی پوند مصر و موج تورمی، تقاضای طلا به‌منظور حفظ ارزش پس‌انداز خانگی در این کشور اوج گرفت؛ به گونه‌ای که تقاضای سکه و شمش در مصر از ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳ نزدیک ۵۸ درصد رشد کرد.
در ایران نیز در مقاطع افت شدید ارزش ریال، خانوارهای ایرانی به دلار و طلا روی می‌آورند تا از پس‌انداز خود در برابر تورم حفظ کنند.
آلمان؛ بزرگترین بازار اروپاییِ سکه و شمش
آلمان به‌عنوان بزرگترین بازار اروپاییِ سکه و شمش طی سال‌های اخیر شناخته می‌شود و طبق پیمایش WGC بالغ بر ۲۸ درصد از سرمایه‌گذاران آلمانی درحال‌حاضر مالک طلا هستند. این سهم بالای مالکیت، گرچه با سیکل نرخ و نرخ بهره نوسان دارد، اما جایگاه طلا را در پس‌انداز خانوار آلمانی تثبیت کرده است.
گفتنی‌ست، تورم و بی‌ثباتی ارزی، ضعف بازارهای جایگزین نظیر بازار سهام و اوراق، سنت‌ها و هنجارهای فرهنگی و کنترل‌های وارداتی یا انحصاری (نمونه ویتنام) می‌تواند رفتار خرید خانگی طلا را تشدید کند.
