چرا صندوق‌های طلا همچنان جذاب‌اند؟
صندوق‌های طلا، به‌ویژه در شرایط اقتصادی بی‌ثبات و پرریسک، به‌عنوان پناهگاه امن برای سرمایه‌گذاران شناخته می‌شوند و همچنان با استقبال قابل توجهی از سوی فعالان بازار مواجه‌اند.
صندوق‌های طلا، به‌ویژه در شرایط اقتصادی بی‌ثبات و پرریسک، به‌عنوان پناهگاه امن برای سرمایه‌گذاران شناخته می‌شوند و همچنان با استقبال قابل توجهی از سوی فعالان بازار مواجه‌اند.
صندوق‌های طلا، به‌ویژه در شرایط اقتصادی بی‌ثبات و پرریسک، به‌عنوان پناهگاه امن برای سرمایه‌گذاران شناخته می‌شوند و همچنان با استقبال قابل توجهی از سوی فعالان بازار مواجه‌اند.
۱. چرا صندوق‌های طلا همچنان پرمخاطب‌اند؟
الف) پوشش در برابر تورم و ریسک‌های اقتصاد کلان
در سال‌های اخیر، با رشد مستمر نقدینگی، افزایش نااطمینانی‌های اقتصادی و انتظارات تورمی، تقاضا برای دارایی‌های محافظ در برابر کاهش ارزش پول ملی بالا رفته است. طلا در فرهنگ اقتصادی ایرانیان همواره به‌عنوان دارایی امن شناخته شده و صندوق‌های طلا این امکان را فراهم کرده‌اند که سرمایه‌گذاران با سرمایه اندک و بدون درگیر شدن با دغدغه‌های نگهداری فیزیکی، از این پوشش بهره‌مند شوند.
ب) نقدشوندگی بالا و سهولت دسترسی
سرمایه‌گذاری در صندوق‌های طلا به دلیل امکان خرید و فروش آنلاین، سرعت معاملات و حذف هزینه‌های جانبی مانند اجرت ساخت یا ریسک سرقت، به‌ویژه برای سرمایه‌گذاران خرد جذابیت زیادی دارد.
ج) ارتباط مستقیم با بازار سکه
صندوق‌های طلا در ایران نوساناتی مشابه نوسانات نرخ شمش و سکه طلا دارند و نرخ آنها به‌طور مستقیم با نوسانات بازار نقدی سکه (طرح جدید) و شمش طلا در ارتباط است. این صندوق ها، امکان سرمایه‌گذاری در شمش طلا را برای سرمایه‌گذاران خرد فراهم می‌کنند که مزیت بزرگی برای این صندوق‌ها محسوب می‌شود چون بیشتر سرمایه‌گذاران در ایران، توانایی خرید یک شمش کامل طلا را نداشته و اگر داشته باشند هم، جای امنی برای نگهداری آن ندارند.
د) نبود ریسک تقلب
یکی از مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا نسبت به خرید طلای فیزیکی، حذف ریسک تقلب و اطمینان از اصالت دارایی است.
این صندوق‌ها با پشتوانه رسمی و شفاف، امکان سرمایه‌گذاری امن و بدون دغدغه کیفیت را فراهم می‌کنند. بورس کالا، نظارت سختگیرانه‌ای بر روی شمش‌های ورودی به خزانه بورس کالا دارد.
ه) کاهش تفاوت نرخ خرید و فروش
یکی دیگر از مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا نسبت به طلای فیزیکی، کاهش قابل توجه تفاوت نرخ خرید و فروش است. این امر باعث افزایش نقدشوندگی و کاهش هزینه‌های معاملاتی برای سرمایه‌گذاران می‌شود.
این صندوق‌ها از رکن بازارگردان بهره‌مند هستند و هدف از بازارگردانی، نزدیک نگه داشتن نرخ تابلوی این صندوق‌ها به NAV ابطال صندوق است.
۲. چالش‌ها و محدودیت‌ها
با وجود مزایای ذکرشده، صندوق‌های طلا در بازار سرمایه با موانعی نیز روبه‌رو هستند:
دامنه نوسان محدود دارایی پایه (شمش و سکه بورس کالا) که باعث شده در شرایط پرتلاطم، NAV صندوق به اندازه نرخ شمش و سکه در بازار فیزیکی، نوسان نداشته باشد و این صندوق‌ها دچار حباب قیمتی شوند. این موضوع می‌تواند کارایی ابزار را برای معامله‌گران حرفه‌ای کاهش دهد.
محدودیت‌های نظارتی و قانونی در توسعه ابزارهای مکمل (مانند قراردادهای آتی مبتنی بر طلا یا ETFهای ترکیبی)، که مانع از گسترش عمق بازار در این حوزه شده‌اند.
هم‌چنین ساعت معاملاتی این صندوق‌ها محدود است که باعث می‌شود از جذابیت این صندوق‌ها در مقایسه با اپلیکیشن‌های خرید و فروش آنلاین طلا، کاسته شود.
۳. افق پیش‌رو برای صندوق‌های طلا
الف) توسعه ابزارهای مکمل
در صورت طراحی و عرضه ابزارهایی مانند ETFهای آتی یا صندوق‌های قابل معامله ترکیبی (مثلاً طلا + ارز)، بازار سرمایه می‌تواند به محملی عمیق‌تر و متنوع‌تر برای معاملات مرتبط با طلا تبدیل شود.
ب) بازنگری در سازوکار معاملات نقدی و فیوچرز
افزایش دامنه نوسان شمش و سکه بورس کالا و بهبود حجم معاملات فیوچرز می‌تواند عملکرد و کارایی صندوق‌های طلا را ارتقا دهد.
ج) افزایش شفافیت و اطلاع‌رسانی
افزایش آموزش مالی عمومی درباره ماهیت، ریسک‌ها و مزایای این ابزار، به رشد پایدار و مسئولانه آن کمک خواهد کرد.
د) افزایش تایم معاملات
افزایش تایم معاملاتی این صندوق‌ها می‌تواند سرمایه بیش‌تری را به این صندوق‌ها سوق دهد چون نقدشوندگی آنها بیش از پیش می‌شود.
جمع‌بندی
صندوق‌های طلا به‌عنوان ابزاری با قابلیت پوشش تورم و حفظ قدرت خرید، جایگاه ویژه‌ای در سبد سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذاران پیدا کرده‌اند.
با وجود چالش‌هایی مانند دامنه نوسان محدود در دارایی پایه و نبود تنوع ابزارها، تقاضا برای این صندوق‌ها در کوتاه‌مدت و میان‌مدت همچنان پابرجاست.
در صورت انجام اصلاحات زیرساختی و توسعه ابزارهای مکمل، این بخش از بازار سرمایه می‌تواند نقش پررنگ‌تری در مدیریت سرمایه ایفا کند.
